________________
२७२
निशीथ-छेदसूत्रम् -१-२/१०९
पाडिहारियं च गेण्हामो, निव्वाघाएणं एवतियकालेणं अप्पिनिस्सामो जति एवं पडिवज्जति तो घेप्पति । अह नो पडिवञ्जति ताहे अन्नं मग्गंति । जइ अन्नो मग्गिजमाणो न लब्मति ताहेतं चेव गेहति । "इदानि गहिते जतण"त्ति गहियसंथारगोजति नेउंनतरति ताहे छन्ने प्रदेशे ठवेति, मा वरिसंते उवरि सेजति मे।
इमं पुच्छंति - "सम्मत्ते अम्हेहिं कस्स अप्पेतब्बो" । सो भणाति "मम चेव अप्पेयव्यो"। ततो भण्णति “जइ कहंचि तुब्भे घरे न दीसह ताहे कस्स अप्पेयव्वो"।सो भणाति-तत्येव घरे आनेज्जह, ताहे भाणियब्यो “कतरम्मिओगासे ठवेजामो," अहवाभणेजा “तत्येवघरेछन्नपदेसे ठाएन।" अहवा भणेज्ज “जतो गहितो ठाणातो एयस्स पासे ठवेज ! अहवा भणेज "जतो गहितो ठाणातो तत्पेव ठवेज" अहवाभणेज्ज “उक्खित्ते"त्तिवेहासे ठवेजह," अहवा-जं संथारयं जहिं घरे भण्णति तं तहिं संथारयं नेति । एवं अभिग्गहितेसुभणितं॥ [भा.१२४९] आभिग्गहियस्सासति, वीसुंगहणं पडिच्छिउं सब्वे ।
दाऊण तिन्नि गुरुणो, गेण्हंतणे जहा वुवा ।। चू-आभिग्गहियसंघाडयस्स असति सब्वे संघाडया वीसुं गेण्हंति । वंदेण वा सव्वे गेहंति एत्थ वि सव्वाए सेव जयणाणुण्णवणा जाव कस्सपपिणणंति दट्ठव्वं । जो जहा आनेति सो तहा गणावच्छेतियस्स अप्पेति । साधुप्पमाणाओ य अतिरित्ता ताहे जे सुहा सेजा ते तिन्नि गुरुण दिनंति, सेसा गणावच्छेइओ अहारातिणियाए भाए त्ति गेण्हंति वा । एयं सगणे भणितं ।। [भा.१२५०] नेगाण उ नाणत्तं, सगणेतरऽभिग्गहीण वण्णगणो।
दिह्रोभासण-लद्धे, सण्णायग-उड-पभूचेव ।। चू-नेगाणगणाण एगखेत्तढ़ियाण “नाणत्तं" विशेषःतंसगणिच्चयाणं, इतरेयपरगणिचा, सगणे अभिग्गही अनभिग्गही वा, अन्नगणे वि अभिग्गही अनभिग्गही वा, समणे परागणे वा संघाडएण वा वंदेण वा अडताणं आरुव्वं तब्बवहारो भण्णति । इमेहिं दारेहिं - दिढे ओभासण लद्धे सण्णायग - उड्ड-पभूचेव ॥ तत्थ दिट्ठत्ति दारं । एयस्स इमाणि दाराणि[भा.१२५१] दद्दूणव हिंडतेण वा, निउं तस्स वा वि वयणेणं ।
विपरिणामणकहणे, वोच्छिषणे जस्स वा देति ॥ घू-एसा चिरंतनगाहा ।। दह्णदारस्स वक्खाणं[भा.१२५२] संथारो दिट्ठो न य, तस्स जो पभूतओ अकहणे गुरूणं ।
कहिते व अकहिते वा, अन्नेन वि याणिओ तस्स ॥ घू-साधुसंघाइएण हिडतेण संथारओ दिह्रो । पुच्छितोऽणेण “कस्सेस संथारतो?" ताहे केणति भणितं “नत्थेत्य सोजस्सेस संथारओ।" ताहेसोसाधुसंघाडओचिंतेति “जाहेसंथारगसामी एहिति ताहे मग्गिहामो।" तेन संघाडएण गुरूण आलोयव्वं “मए अमुगगिहे संथारगो दिवो नय तस्सजोपभू"।एवं अनालोयंतस्समासलहुं । तंजाणित्ता अन्नेन संघाडएणचिंतियं "जाव एस न जायति तावऽहं मग्गाभि।" मग्गितो लद्धोय। कस्स भवति? पुचसंघाडएण गुरूण कहिए वा अकहिए वा तस्सेवाभवति । न जेण पच्छा मग्गितो लद्धो य ।। “दद्रूण व"त्ति दारं गतं ।
इदानि “हिडंतेण वा निउ"त्ति अस्य व्याख्या
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org