________________
११८
निर्शाथ-छेदसूत्रम् -१पारंचियं । अह निरंतरं पडिसेवति ततो बितियदिने चेव मूलं भवति । एसा वुड्ड भणिता ॥
पुच्छा य तिविहंमि त्ति सीसो पुच्छति-दिव्व-माणुस-तिरिच्छेसु कहं मेहुणाभलासो उप्पज्जति।आचार्याह[भा. ३७६] वसहीए दोसेणं, दटुं सारउ व पुव्वभुत्ताई।
तेगिच्छा समाती, असजणा तीसुवि जतणा।। चू. वसही सेना, तीसे दोसेण मेहुणअभिलासो उम्पजति स्त्र्यादिसंसक्तेत्यर्थः । अहवा दिव्यादित्य दटुं, पुव्वं गिहत्थकाले जाणि इस्थियाहिं समं भुत्ताणि वा हसियाणि वा ललियाणि वा ताणिय परिऊण मेहुणभावो भवति। एवं उप्पण्णे किं कायव्वं? भण्णति-तिगिच्छा कायव्वा, सा तिगिच्छा निच्चीयाइ त्ति, तंअइक्कतस्स सद्दमाई जस्थित्थीसदं सुणेत्ति रहस्सदं वा, "आदि" ग्गहणाओ आलिंगनोवहूनचुं बनादयः तत्रासौ स्थविरसहितो स्थाप्यते, यद्येवं स्यापदुशमः । असंजण त्ति असंगो अहेगीत्यर्थः, न ताए अच्चियजणाए गेही कायव्वा इति । एवं तिसु दिव्वाइसु जयणा दट्टब्बा । गता मेहुणस्स कप्पिया पडिसेवणा !! गयं मेहुणं ।।
इदानिं परिगहो भण्णति-तस्स दुविहा पडिसेवणा-दप्पिया कप्पिया य । तत्थ दप्पियं ताव भणाति[भा. ३७७] दुविधो परिग्गहो पुण, लोइय-लोउत्तरो सभासेण ।
दब्वे खेत्ते काले भावंमि य होति कोधादी ॥ चू. पुण सद्दो अवधारणे पादपूरणे वा । एकेक्को पुण दव्वादि दट्टब्यो । सेसं कंठं ।।
- दव्व-खेत्त-कालाणं इमा वक्खा[भा. ३७८] सच्चित्तादी दब्बे, खेत्तमि गिहादि जच्चिरं कालं ।
भावेत क्रोधमादी, कोहे सव्वस्स हरणादी। घू. सचित्तं दव्वं दुपयं चउपयं अपयं वा, "आदि" गहणातो अञ्चित्तमीसे, अचित्तं हिरण्यादि, मीसं निजोगसहियं आसादि । एताणि जो परिगेण्हति मच्छितो स दव्बपरिग्गहो भण्णति । गिहाणि खाओसितोभयकेउमादियाणि खेत्ताणि परिगेण्हंतस्स खेत्तपरिग्गहो भवति। जंमि वा खेत्ते वणिजति स खेत्तपरिग्गहो भवति । एते चेव दव्वखेत्तपरिग्गहा जन्चिरं कालं परिगिण्हात्ति जंमि वा वणिज्जंति काले स कालपरिग्गहो भवति । भावंमिय होति कोहाति त्ति अस्य व्याख्या “भावे उ" पच्छद्धं । भावे उ परिग्गह, “तु" शब्दो परिग्गहवाचकः, कोहाती "आदि" सद्दातोमानमायालोभा घेपंति। तत्थ कोहपरिग्गहव्याख्या-कोहे सब्बस्स हरणादी। कोहेण य रायादी कस्सइरुट्टो सव्वस्स हरिउं अप्पणो पडिग्गहे करेति, एस कोहेण भावपरिगहो "आदि" सद्दातो डंडेति, अवकारिणो वा अवहरेंति कोहेण ॥ इदानिं माने - [भा. ३७९] दोगच्च वइतो माने, धणिमं पूइजति त्ति अजिणति ।
माया निधाणमाती, सुवण्ण-दुवण्णकरणं वा॥ चू. दोगच्चं दारिदं, सविसतातो गतो वतिओ भण्णति, माने त्ति एवं माणेण उवज्जिणइ, भणियं च “दोगच्चेण वइतो माणेण वनिग्मतो घरा सो उ जइविन नंदति पुरिसो मुक्को परिभूयवासाओ।" अहवा धणिमं धणमंतो लोगो पूडज्जिति त्ति अहं पि पूइज्जिस्सामि त्ति, दरिद्रं न
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org