________________
निशीथ - छेदसूत्रम् - ३- १६/१०८३
- दुविहा विराधना - आय-संजमेसु । अहवा - अप्पणो परस्स य । हेट्ठा ओहनिजुत्तीए जो मो भणितो, सेसा वि ओमोदरियादओ जहेव ओहनिजुत्तीए तहा भाणियव्वा || [ भा. ५६५७] उवगरण पुव्वभणितं, अप्पडिलेहेंते चउगुरू आणा । ओमाण पंथ सत्थिय, अतियत्ति अप्पपत्थयणे ॥
२१६
- उवकरणं चम्मकरगदी, जं वा वक्खमाणं त अगेण्हमाणस्स सत्यं वाऽपडिलेहंतस्स चउगुरुगा । अपडिलेहीए दोसा भवंति ओमाण पेल्लिओ व होज्जा, सत्यवाहो अतियत्ती पासत्तो वा पंतो होज्ज, सत्थो वा अप्पपत्थयणो अप्पसबलो होज्ज, अन्ने वा पंथिया तत्थ पता होज । तम्हा एयद्दोसपरिहणत्थं पडिलेहियव्वो सत्थो । सो केरिसो सत्यपडिलेहगोरागद्दोसविमुक्को, सत्यं पडिलेहे सो उ पंचविहो। भंडी बहिलग भरवह, ओदरिय कप्पडिय सत्थो ।
[भा. ५६५८ ]
चू- सो सत्यो पंचविहो - भंडि त्ति गंडी, बहिलगा उट्ठबलिद्दादी, भारवहा पोट्टलिया वाहगा, उदरिया नाम जहिं गता तहिं चेव रूवगादी छोढुं समुद्दिसंति पच्छा गम्मति, अहवा - गहियसंबला उदरिया, कप्पडिया भिक्खायरा ॥ रागदोसिए इमे दोसा
[भा. ५६५९]
गंतव्वदेसरागी, असत्य सत्थं करेति जे दोसा । इयरो सत्यमसत्यं, करेति अच्छंति जे दोसा ।।
- जस्स गंतव्वे रागो जो जति सत्यपडिलेहगो सो असत्यं पि सत्थं करेज्जा, तेन कुसत्थेण गच्छंताण जे दोसा तमावज्जति । "इयरे" त्ति जो गंतव्वो दोसी सो सुज्झमाणमत्थं पि असत्यं करेति, तत्थ असिवादिसु अच्छंताण जे दोसा ते पावति ॥
[ भा. ५६६०] उप्परिवाडी गुरुगा, तिसु कंजिमादि संभवो होज्जा । परिवहणं दो भवे, बालादी सल्ल - गेलन्ने ।
- भंडीसु विजमाणासु जइ बहिलगेसु गच्छति तो चउगुरुगा, एवं सेसेसु वि । आदिल्लेसु तिसु कंजियमादिपाणगसंभवो होज्ज, दोसु भंडिबहिलगेसु परिवहणं होज । केसिं परिवहणं ?, उच्यते - बालादीणं, आदिसद्दगहणेणं वुड्डाणं दुब्बलाणं खयंकियाण य सल्लविद्वाण गिलाणाण य ।। सत्थं पडिलेहंति तम्हा सत्तो पडिलेहियव्वो । सत्थे इमं पडिलेहियव्वंसत्यं च सत्यवाहं, सत्यविहाणं च आदियत्तं च । दव्वं खेत्तं कालं भावोमानं च पडिलेहे ।।
[ भा. ५६६१]
2
पुव्वद्धस्स इमा वक्खा[भा. ५६६२]
सत्ये त्ति पंचभेदा, सत्थाहा अड्ट्ठ आतियत्तीया । सत्यस्स विहाणं पुण, गणिमाति चउव्विहेक्केकं ।।
चू- सत्यस्स पंच भेदा-भंडीमादि । सत्थवाहो अट्ठविहो । आइयत्तिया वि अट्ठविहा उवरि भणिहिति । सत्थविहाणं पुण गणिमादि चउव्विधं, गणिमं पूगफलादि, धरिमं जं तुलाए दिजति खंडसक्करादि, मेज्जं धृततंदुलादि, पारिच्छं रयणमोत्तियादि । "एक्केक्के” त्ति वहिलगेसु वि एवं चउव्विहं । भारवहेसु वि एवं चउव्विहं । उदरियकप्पडिएसु तं भंडं चउव्विहं भाणियव्वं ॥ दव्वादि चउक्कं च पडिलेहेज, तत्थ दव्वे
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org