________________
उद्देशक : १६, मूलं-१०५९, [मा. ५१६१]
१४१ धू-डंडियकोडुबिओ गुरुतरो, पागतितो लहुतरो । राया पहू, सो एगस्स अत्थस्स रुट्टो संधे पत्यारं करेजा, रायावकारो यबहुजणे फुसति, तेन सो गुरुतरो। पागतियावराहो पुण बहुजने न फुसइ, अन्नं च-पागतितो “तस्स"त्ति साहुस्स "भया' निवस्स भया पञ्चवकारं न करेति, एतेन कारणेण पागतितो लहुतरो॥ किं च[भा.५१६२] अवि य हु कम्मद्दण्णा, न य गुत्ती तेसि नेव दारिट्ठा ।
तेन कयं पि न णज्जति, इतरत्थ धुवो भवे दोसो।। धू-ते पागतिता खेत्ते लादिसु कम्मक्खणिया पडिमाण उदंतं न वहंति, तेन तत्थ कतो वि अवराहो न नजति, न य तेसिं संतियासुदेवद्रोणीसु रखवालो भवति, न वा दारपालो भवति । इतरत्थ त्ति रायकुडुबिएसु धृवो दोसो भवइ॥ [भा.५१६३] तुल्ले मेहुणभावे, नाणत्ताऽऽरोवणा य एमेव ।
जेन निवे पत्थारो, रागो वि य वत्थुमासज्ज ।। धू-पागतिय-कुटुंबिय-डंडिएसुतुल्ले मेहुणभावे अवराहनाणतणओ चेव पायच्छित्ते नाणत्तं पायावच्चपरिग्गहातो कोडुंबियपरिग्गहे कालगुरुगा, डंडियपरिग्गहे तवगुरुगा भणिता ।अन्नंच कोडुंबिय-डंडिएसु पत्यारदोसतो अधिकतरं पच्छित्तं । अहवा - वत्थुविसेसओ रागविसेसो, रागविसेसओ पच्छित्तविसेसो भवइ । जतो भण्णति[मा.५१६४] जतिभागगया मत्ता, रागादीणं तहा चयो कम्मे ।
रागादिविधुरता विहु, पायंवत्थूण विहुरत्ता ॥ धू-जारिसी रागभागमात्रा मंदा मध्या तीव्रा वा तारिसी मात्रा कर्मबंधो भवति । अहवा - जावतिया रागविसेसा तावतिया कम्मानुभागविससा भवति - तुल्या इत्यर्थः । तेन भण्णति - जतियं भागं गता रागमात्रा । मात्राशब्दः परिमाणवाचकः । तन्मात्रः कर्मबन्धो भवतीत्यर्थः । “रागाइ विहुरया विहु"-रागादिविधुरता नाम विषमत्वं । हु शब्दो यस्मादर्थे । यत्समुत्यो रागः प्रतिमादिके तस्य यस्मात् प्रतिमादिवस्तुविधुरता तस्माद्रागादिविधुरत्वं भवति ।
अयमन्यप्रकारः विधुरत्वप्रदर्शने[भा.५१६५] रन्नो य इत्थिया खलु, संपत्तीकारणम्मि पारंची।
अमची अणवठ्ठप्पो, मूलं पुण पागयजणम्मि॥ घू-रन्नो जा इत्थी तीए सह मेहुणसंपत्ती, एतेन मेहुणसंपत्तकारणेण पारंचियं पायच्छित्तं। अमच्चिए अणवठ्ठो । पागतिए मूलं । एयं पच्छित्ते नाणत्तं वत्थुनाणत्ताओ चेव भणियं ॥
दिव्वं गयं । इदानं माणुस्स भण्णइ[भा.५१६६] माणुस्सगं पि तिविहं, जहन्नयं मज्झिमं च उक्कोसं ।
पायावच्च कुटुंबिय, दंडिगपारिग्गहं चेव ।। धू-जहन्नादिगं तिविधं पुणो एक्ककं पायावच्चातिपरिग्गहे भाणियव्वं । [भा.५१६७] उक्कोस माउ-भज्जा, मझं पुण भइणि-धूयमादीओ।
खरियादी य जहन्ना, पगयं सचि तेतरे देहे ।। चू-माता अप्पणोअगम्मा, अन्नस्स यतंन देति, अतो तीए सहजं मेहुणेतिव्वरागज्झवसाणं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org