________________
मू०३५
१४७
निष्कामति, 'तिरियमागच्छइत्ति तिरश्चीनो भूत्वा जठराग्निर्गन्तुं प्रवर्तते यदि तदा विनिर्घातंमरणमापद्यते निर्गमाभावादिति । मू. (३६) कोई पुण पावकारी बारस संवच्छराई उक्कोसं।
अच्छइ उ गब्भवासे असुइप्पभवे असुइयंमि ।। ३. 'कोइ पुण०' कोऽपि पुनः पापकारी-ग्रामघातरामाजठरविदारणजिनमुनिमहाशातनाविधायी वातपित्तादिदूषितो देवादिस्तम्भितो वेति शेषः, द्वादश संवत्सराणि उत्कृष्टतः 'अच्छइति तिष्ठति, तुशब्दात् गर्भोक्तं प्रबलं दुःखं सहमानमोऽवतिष्ठते गर्भवासे-गर्भगृहे, किम्भूते ?-अशुचिप्रभवे अशुचिके-अशुच्यात्मके इति । मू. (३७) जायमाणस्स जं दुक्खं, मरमाणस्स वा पुणो।
तेण दुक्खेण संमूढो, जाइंसरइ नऽप्पणो॥ वृ.ननुनवमासमात्रान्तरितमपिप्राक्तनंभवंसामान्यजीवः किंन स्मरतीत्याह-'जायमा०' गाथा, जायमानस्य-गर्भात्रिसरतःतत्र उत्पद्यमानस्य वायदुखं भवति वा अथवापुनम्रियमाणस्य यमुखं भवति तेन दारुणदुःखेन संमूढो-महामोहं प्राप्तः जाति-प्राक्तनभवं आत्मीयं-स्वकीयं मूढात्मा प्राणी न स्मरति-कोऽहं पूर्वभवे देवादिकोऽभवमिति न जानीतीति । मू. (३८) वीसरसरं रसंतोजो सो जोणीमुहाओ निष्फिडइ।
माऊए अप्पणोऽविय वेयणमउलंजणेमाणो । वृ. 'वीसर'त्ति परमकरुणोत्पादकं सरंतिस्वरं-ध्वनि 'रसंतो'त्तिभृशं कुर्वन्स गर्भस्थो जीवः योनिमुखात् निष्कामति मातुः आत्मनोऽपिच वेदनामतुलां जनयन्-उत्पादयन् । मू. (३९) - गब्बधरयंमि जीवो कुंभीपागंमि नरयसंकासे ।
वुत्थो अमिज्झमझे असुइप्पभवे असुइयंमि ।। वृ. 'गब्मत्थ' गाथा, गर्भगृहे जीवः कुंभीपाके कोष्ठिकाकृतितप्तलोहभाजनसशे नरकसशे-नारकोत्पत्तिस्थानतुल्ये 'वुच्छो'त्ति उषितः-स्थितः, अमेध्यं गूथंमध्ये यस्य गर्भगृहस्य सः अमेध्यमध्यस्तस्मिन् अशुचिप्रभवे-जम्बालाघुद्भवे अशुचिके-अपवित्रस्वरूपे । मू. (१०) पित्तस्स य सिंभस्स य सुक्कस्स य सोणियस्स चिय मझे।
मुत्तस्स पुरीसस्स य जायइ जह बच्चकिमिउव्व।। वृ. 'पित्त०' पित्तस्य 'सिंभस्य श्लेष्मणः शुक्रस्य शोणितस्य मूत्रस्य पुरीषस्य-विष्ठायाः मध्ये मध्यभागे जायते-उत्पद्यते, कइव? -'वञ्चकिम्मिउव्य'त्ति वर्चस्वकृमिवत्-विष्ठानीलंगवत, यथा कृमि-द्वीन्द्रियजन्तुविशेषः उदरमध्यस्थविष्ठायामुत्पद्यते तथा जीवोऽपीति । भू.(४१) तंदानि सोयकरणं केरिसयं होइ तस्स जीवस्स।
सुक्करुहिरागराओ जस्सुप्पत्ती सरीरस्स ॥ वृ. 'तं दाणि०' तत् ‘दाणि ति इदानीं साम्प्रतं शौचकरणं-शरीरसंस्कारकरणं कीशं भवति तस्य-गर्भनिर्गतस्य जीवस्य ?, यस्य भङ्गुरशरीरस्योत्पत्ति-प्रादुर्भावः शुक्ररुधिराकरात्वीर्यरुधिरखनेः वर्तत इति।
मू. (४२) एयारिसे सरीरे कलमलभरिए अमिज्झसंभूए।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org