Page Text
________________
मू०२५
१४५ गौतम ! एवमस्माभि प्रोच्यते-अस्ति एककः कश्चित् स्वर्गे उत्पद्यते 'अस्थिति अस्ति एककः कश्चित् नोत्पद्यते इति । गर्भाधिकारे पुनर्गौतमस्वामी श्रीमहावीरं प्रश्नयति
मू. (२६) जीवेणंभंते ! गभगए समाणे उत्ताणए वा पासिल्लएवाअंबखुजए वा अच्छिज्ज वा चिट्ठिजवा निसीइज्जयातुट्टिज वा आसइज वा सइज वा माउए सुयमाणीए सुयइ जागरमाणीए जागरइ सुहियाए सुहिओ भवइ दुहियाए दुखिओ भवइ?, हंता गोयमा ! जीवे न गब्भगए समाणे उत्ताणए वा जाव दुखिओ भवइ ।।
वृ. 'जीवे णं भंते ! ग०' जीवो हे भदन्त ! गर्भगतः सन् ‘उत्ताणए वे'ति उत्तानको वा सुप्तोन्मुखो वेत्यर्थ : 'पासिल्लिए वत्ति पार्श्वशायी वा 'अंबखुजए वत्ति आम्रफलवत् कुब्ज इति 'अच्छिजत्तिआसीनः सामान्यतः, एतदेव विशेषतः उच्यते-'चिटेजवत्तिऊर्ध्वस्थानेन निसीजए वेति निषदनस्थानेन तुयट्टेजव'त्तिशयीत निद्रया इति वेति 'आसइज वत्ति आश्रयति गर्भमध्यप्रदेशं 'सइज वत्ति शेते निद्रां विनेति, मात्रामातरि वा 'सुयमाणीए'त्ति शयनं कुर्वत्या कुर्वत्यां वा 'सुयइत्ति स्वपिति निद्रां करोतीत्यर्थः । _ 'जागरमाणीए'त्तिजाग्रत्या-जागरणंकुर्वत्या कुर्वत्यांवाजागर्ति, निद्रानाशं कुरुते इत्यर्थः, सुखितायां सुखितो भवति, दुःखितायांदुःखितो भवति, 'हन्ता गोयम! त्ति हन्त इति कोमलामत्रणार्थो दीर्घत्वं च मागधदेशीप्रभवं, उभयत्रापि 'जीवेणं गभगए समाणे' इत्यदेः प्रत्युच्चारणंतु स्वानुमतत्वप्रदर्शनार्थः, वृद्धाः पुनराहुः-'हंता गोयमा!' इत्यत्रहन्त इतिएवमेतदिति अभियुपगमवचनं, यदनुमतं तप्रदर्शनार्थं जीवे णं गब्भगए' इत्यादि प्रत्युच्चारितमिति, हे गौतम ! जीवो गर्भगतः सन् उत्तानको वा यावदुखितो भवतीति।।
अथ पूर्वोक्तं पद्येन गाथाचतुष्टयेन दर्शयन्नाह-- मू. (२७) थिरजायंपिहु रक्खइ सम्मं साक्खई तओ जननी।
संवाहई तुयट्टइ रक्खइ अप्पं च गब्भं च ॥ वृ. 'थिराजा०' स्थिरजातं-स्थिरीभूतं रक्खइ'तिरक्षति-सामान्येन पालयति ततः सा जननीतं सम्यग्-यत्नादिकरणेन रक्षति संवाहइत्तिसंवहति गमनाऽऽगमनादिप्रकारेण 'तुयट्टई'ति त्वगवर्तयति-स्वापयति रक्षति-आहारादिना पालयति आत्मानं च गर्मं चेति ॥ मू. (२८) अनुसुयइ सुयंतीए जागरमाणीए जागरइ गब्भो।
सुहियाए होइ सुहियो दुहियाए दुखिओ होइ ।। वृ. 'अणु०' अनुस्वपिति अनुशेते 'सुयंतीए'त्ति स्वपत्यां सत्या जागत्यां जागर्ति गर्भउदरस्थजन्तु-जनन्यां सुखितायां सुखितो भवति दुःखितायां दुःखितो भवति ।। मू. (२९) उच्चारे पासवणे खेलं संघाणओवि से नस्थि।
अट्ठीट्ठीमिंजनहकेसमंसुरोमेसु परिणामो ।। वृ. 'उच्चारो०' उच्चारो-विष्ठाप्रश्रवणं-मूत्रंखेलो-निष्ठीवनं सिंघाणं तिनासिकाश्लेष्मापि 'से' तस्य गर्भस्थस्य नास्तीति, जननीजठरस्थो जीव आहारत्वेन तु यद् गृह्णाति तदस्थ्यस्थिमिंजनखकेशश्मश्रुरोमेषु (मसु) पूर्वव्याख्यातेषु 'परिणामो'त्ति परिणामयतीत्यर्थः। [14] 10
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003362 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 28 Tandulvaicharika PainngSutra 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 88 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 28, & agam_tandulvaicharik |
| File Size | 2 MB |