________________
१३५
मू०११ सुक्कपोग्गले अनुपवेसेज्जा ३ परो व से सुक्कपोग्गले अनुपवेसेज्जा ४ सीओदगवियडेण वा से आयममाणीए सुक्कपोग्गले अनुपवेसेज्जा५इच्चेतेहिं।
पंचजावधरेज्जा' दु० परधानवर्जितेत्यर्थः, दुनिषण्णा पुरुषशुक्रपुद्गलान् कथञ्चित् पुरुषनिसृष्टान् आसनस्थानधितिष्ठेत्-योन्याकर्षणेन सङ्घीयात् (१) तथा शुक्रपुद्गलसंसृष्टं 'से' तस्याः स्त्रिया वस्त्रमन्तः-मध्ये योनावनुप्रविशेद, इहच वस्त्रमित्युपलक्षणं तथाविधमन्यदपि अनुप्रविशेदिति २१ स्वयमिति पुत्रार्थिनीत्वाच्छीलरक्षकत्वाच्च 'से'त्तिं सा शुक्रपुद्गलान् योनावनुरवेशयेत् ३ परो वत्तिश्वश्रूप्रभृतिकः पुत्रार्थमेव 'से' तस्यायोनाविति ४ शीतोदकलक्षणं यद् विकटं पल्वलादिगतमित्यर्थः तेन वा से' तस्याः आचरमन्त्याः पूर्वपतिता-उदकमध्यवर्तिनः शुक्रपुद्गलाः अनुप्रविशेयुरिति ५॥
अथाध्वस्तध्वस्तयोनिकालमानं जीवसङ्ख्यापरिमाणं चाहमू. (१२) बारस चेव मुहुत्ता उवरि विद्धंस गच्छई साउ।
जीवाणं परिसंखालक्खपिहत्तं च उक्कोसं॥ वृ. “बारस०" सा पुरुषवीर्यसंयुक्ता योनिद्वादशैव मुहूर्तान् यावदध्वस्ता भवति, तथा 'उवरिन्ति द्वादशमुहूर्तानन्तरं सा योनिर्विध्वंसं गच्छति प्राप्नोतीत्यर्थः, अयमाशयः-ऋत्वन्ते स्त्रीणां नरोपभोगेन द्वादशमुहूर्त मध्य एव गर्भभावः तदनन्तरं वीर्यविनाशात् गर्भाभाव इति, तथा मनुष्यगर्भे जीवानां-गर्भजजन्तूनां परिसङ्घया-मानं लक्षपृथक्त्वमुत्कृष्टतो भवति, सिद्धान्तभाषया पृथक्त्वं द्विप्रभृतिरा नवभ्यः सङ्ख्या कथ्यते इति ॥ मू. (१३) पणपन्नाय परेणं जोणी पमिलायए महिलियाणं।
पणसत्तरिइ परओ पाएण पुमं भवेऽबीओ।। वृ. अथ कियदभ्यो वर्षेभ्यः पुनरूध्वं गर्भ स्त्रियो न धारयन्ति पुमांश्चाबीजो भवति इति प्रसङ्गतो निरूपयितुमाह- “पणप०" महिलानां-स्त्रीणां प्रायःप्रवाहेण पणपन्नाय'त्ति पञ्चपञ्चाशदवर्षेभ्यः ‘परेणं'ति ऊर्ध्वं योनि प्रम्लायति-गर्भधारणसमर्था न भवतीत्यर्थः, भावार्थोऽयं निशीथोक्तः यथा “इत्थीएजाव पणपन्ना वासा न पूरंतिताव अमिलायाजोणी-आर्तवं स्यात् गर्मं च गृह्णातीत्यर्थः ‘पणपन्नवासाए पुण कस्सविआर्तवं भवति न पुणगब्भं गिण्हइ, पणपन्नाए परओ नो अत्तवं नो गब्भं गिण्हइ" इति, तथा चोक्तं स्थानाङ्गटीकायाम्॥१॥ “मासि मासि रजः स्त्रीणामजनं श्रवति त्र्यहम् ।
वत्सरात द्वादशावं, याति पञ्चाशतः क्षयम ॥ ॥२॥ पूर्णषोडशवर्षा स्त्री, पूर्णविंशेन संगता।
___ शुद्धे गर्भाशये १, मार्गे २, रक्ते ३ शुक्र ४ ऽनिले ५ हृदि ६॥ ॥३॥ . वीर्यवन्तं सुतं सूते, ततो न्यूनाब्दयोः पुनः ।
रोग्यल्पायुरधन्यो वा, गर्भो भवति नैव वा ।।
--शुद्ध-निर्दोषे गर्भाशयादिषट्के इत्यर्थः । तथा च - ॥४॥ "ऋतुस्तु द्वादश निशाः, पूर्वास्तिस्रोऽत्र निन्दिताः ।
एकादशी च युग्मासु, स्यात्पुत्रोऽन्यासु कन्यका ।।
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org