________________
वक्षस्कारः - ४
३०९
पुरत्थिम जाव पुठ्ठे पञ्चत्थिमिल्लाए कोडीए पञ्चत्थिमिल्लं जाव पुट्टे तित्तीसं जोअणसहस्साई छ चुलसीए जोअणसए चत्तारि अ एगूणवीसइभाए जोअणस्स विक्खम्भेणंति, तस्स बाहा पुरत्थिमपच्चत्थिमेणं तेत्तीसं जोअणसहस्साइं सत्त य सत्तसट्टे जोअणसए सत्त य एगूणवीसइभाए जो अणस्स आयामेणंति । तस्स जीवा बहुमण्झदेसभाए पाईणपडणायया दुहा लवणसमुदं पुट्ठा पुरत्थिमिल्लाए कोडीए पुरथिमिल्लं जाव पुट्ठा एवं पञ्चत्थिमिल्लाए जाव पुट्ठा, एगं जोयणसयसहस्सं आयामेणंति, तस्स धनुं उभओ पासिं उत्तरदाहिणेणं एवं जोयणसयसहस्सं अट्ठावन्नं जोअणसहस्साइं एगं च तेरसुत्तरं जो अणसयं सोलस य एगूणवीसइभागे जोयणस्स किंचिविसेसाहिए परिक्खेवेणंति, महाविदेहे णं वासे चउव्विहे चउप्पडोआरे पन्नत्ते, तंजहा
पुव्वविदेहे १ अवरविदेहे २ देवकुरा ३ उत्तरकुरा ४, महाविदेहस्स णं भंते! वासस्स केरिसए आगारभावपडोआरे पन्नत्ते ?, गोअमा ! बहुसमरममिज्जे भूमिभागे पन्नत्ते जाव कित्तिमेहिं चेव अकित्तिमेहिं चेव । महाविदेहे णं भंते! वासे मणुआणं केरिसए आयारभावपडोआरे पन्नते ?, तेसि णं मणु आणं छव्विहे संघयणे छव्विहे संठाणे पहाधनुसयाई उद्धं उच्चत्तेणं जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं पुव्वकोडीआउअं पालेति पालेत्ता अप्पेगइआ निरयगामी जाव अप्पेगइआ सिज्झति जाव अंतं करेति ।
सेकेणणं भंते! एवं बुच्चइ - महाविदेहे वासे २ ? गो० महाविदेहे णं वासे भरहेरवयहेमवयहेरण्णवयहरिवासरम्मगवासेहिंतो आयामविक्खम्भसंठाणपरिणाहेणं विच्छिण्णतराए चेव विपुलतराए चैव महंततराए चेव सुप्पमाणतराए चैव महाविदेहा य इत्थ मणूसा परिवसंति, महाविदेहे अ इत्थ देवे महिद्धीए जाव पलिओवमट्ठिए परिवसइ ।
से तेणट्टेणं गोअमा ! एवं बुच्चइ - महाविदेदेहे वासे २, अदुत्तरं च णं गोअमा ! महाविदेहस्स वासस्स सासए नामधे पन्नत्ते, जं न कयाइ नासि ३ ।
वृ. 'कहि णमित्यादि, क्व भदन्त ! इत्यादि सूत्रे स्वयं योज्यं, नवरं महाविदेहं नाम वर्ष - चतुर्थ क्षेत्रं प्रज्ञप्तं ?, गौतम! नीलवतो वर्षधरपर्वतस्य चतुर्थस्य क्षेत्रिभागकारिणो दक्षिणेनेत्यर्थः 'निस - हस्स' इत्यादि व्यक्तं, नवरं पल्यङ्कसंस्थानसंस्थितमायतचतुरम्नत्वात्, विस्तारेण त्रयस्त्रिंशदयोजनसहस्राणि षट् च योजनशतानि चतुरशीत्यधिकानि चतुरश्चैकोनविंशतिभागान् योजनस्य विष्कम्मेन, निषधविष्कम्भाद् द्विगुणविष्कम्भकत्वात्, अथ बाहादिसूत्रत्रयमाह- 'तस्स बाहा'इत्यादि, तस्य महाविदेहस्य वर्षस्य पूर्वापरभागेन बाहा प्रत्येकं त्रयस्त्रिंशद् योजनसहम्नाणि सप्त च योजनशतानि सप्तषष्ट्या धिकानि सप्त च एकोनविंशतिभागान् योजनस्य आयामेनेति, ननु । “महया धनुपट्टाओ डहरागं सोहि आहि धनुपठ्ठे ।
119 11
जं तत्थ हवइ सेसं तस्सद्धे निद्दिसे बाहं ।।"
इति वचनात् महतो धनुः पृष्ठाद् विदेहानां दक्षिणार्द्धस्योत्तरार्द्धस्य च सम्बन्धिनो लक्षमेकमष्टपञ्चाशत्सहस्राणि शतमेकं त्रयोदशाधिकं योजनानां षोडश च कलाः सार्द्धाः योजन १५८११३ कलाः १ ६ कलार्द्धं चेत्येवंपरिनामाल्लधु धनुः पृष्ठं निषधासम्बन्धि लक्षमेकं चतुर्विंशतिसहस्राणि त्रीणि शतानि षट्चत्वारिंशदधिकानि योजनानां नव च कला योजन १२४३४६ कला ९ इत्येवंपरिमाणं शोधय, ततश्च शेषमिदं त्रयस्त्रिंशत्सहस्राणि सप्त शतानि सप्तषष्ट्यधिकानि
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org