Page Text
________________
वक्षस्कारः-३
२३५ अशुचिसंसर्गशङ्कया आत्मानं संवृण्वन्तं २,आभीक्ष्णयेचात्र द्विवचनं, एवमग्रेऽपिभाव्यं, अथास्य क्रियाविशेषैर्जात्यत्वं लक्षयति-खुरप्रधानश्चरणाः खुरचरणास्तेषां चञ्चपुटाःआघतविशेषास्तैर्धरणितलमभिघ्नदभिघ्नद्, ननु भूतलविलिखनं सामान्यः पुंस इवाश्वस्यापलक्षणमिति, न, एतस्य लक्षणत्वेन शालिहोत्रे प्रतिपादनाद्, यतः “खुरैः खनेद्यः पृथिवीमश्वो लोकोत्तरः स्मृत" इति, अश्ववारप्रयोगनतितो हि हयोऽग्रपादावुदस्यति, तत्रास्य शक्ति विशेषणद्वारेणदर्शयतिद्वावपि च चरणी यमकसमकं-युगपत् मुखाद्विनिर्गमदिव-निस्सारयदिव, कोऽर्थः ? --
इदमग्रपादादूव॑नयत्तथा मुखान्तिकंप्रापयतियथाजन उप्रेक्षते इमौमुखाद्विनिर्गमयति, पुनः क्रियान्तरदर्शनेनैतद्विशिनष्टि-शीघ्रतया लाघवविशेषेण मृणालं-पद्मनालं तस्य तन्तुःसूत्राकारोऽवयवविशेषः स च उदकं च ते अपि निश्राय-अवलंब्य आस्तामन्यद् दुर्गादिकं प्रक्रामत्,सञ्चरत्, अयमर्थयथा अन्येषां सञ्चरिष्णूनां मृणालतंतूदके पादावष्टम्भके न भवतः तथा नास्येति, सूत्रेचैकवचनमार्षत्वात्, तथाजति–मातृपक्षः कुलं-पितृपक्षः रूपं-सदाकारसंस्थानं तेषांप्रत्ययो-विश्वासोयेभ्यस्तेचतेप्रशस्ताःप्रदक्षिणाबहत्वात्शुभस्थानस्थितत्वाच्च ये द्वादशावतस्तियत्र तत्तथा, बहुव्रीहिलक्षणःकप्रत्ययः, विशुद्धानि-दोषामिश्रितानि लक्षणानि अश्वशास्त्रप्रसिद्धानि यस्य तत्तथा, ततः पदद्वयस्य कर्मधारयः, द्वादशावर्ताश्च इमे वराहोक्ताः॥१॥ ये प्रपाणगलकर्णसंस्थिताः, पृष्ठमध्यनयनोपरिस्थिताः ।
ओष्ठसक्थिभुजकुक्षिपार्श्वगास्तेललाटसहिताः सुशोभनाः॥ 'अत्रवृत्तिलेशः-प्रपाणं उत्तरोष्ठतलं गलः-कण्ठः यत्र स्थित आवर्तो देवमणिनामाहयानां महालक्षणतया प्रसिद्धः कर्णौ-प्रतीतौ एतेषु स्थानेषु संस्थिताः तथा पृष्ठ-पर्याणस्थानं मध्यं प्रतीतं नयने अपितथैवतदुपरिस्थिताः, तथा ओष्ठौप्रतीतौ सक्थिनी–पाश्चात्यपादयोर्जानूपरिभागः मुजौ-प्राकपादयोर्जानूपरिभागः कुक्षि-अत्र वामो दक्षिणकुक्ष्यावर्तस्य जात्यपेक्षया द्वादशैव स्थानानि, स्थानभेदानुसारेण स्थानिभेदा अपि द्वादशैवेति, तथा सुकुलप्रसूतं-हयशास्त्रत्वेऽपि जात्यपेक्षया द्वादशैवस्थानानि, स्थानभेदानुसारेण स्थानिभेदाअपि द्वादशैवेति, तथा सुकुलप्रसूतंहयशास्त्रोक्तक्षत्रियाश्वपितुकं मेधावि-स्वामिपदसंज्ञादिप्राप्तार्थधारकं भद्रकं-अदुष्टं विनीतंस्वामीष्टकारित्वात् अणुकतनुकानां-अतिसूक्ष्माणां सुकुमालानां लोम्नांस्निग्धाछविर्यत्र तत्तथा, सुष्टु यातं गमनं यस्य तत्तथा, अमरमनःपवनगरुडाः प्रतीताः तान् वेगाधिक्येन जयतीति अमरमनःपवनगरुडजयित, अतएव चपलशीग्रगामिच अतिशीघ्रगतिकंपश्चात्पदद्वयकर्मधारयः क्षान्त्या-क्रोधाभावेन न त्वसामध्येर्न या क्षमा तया ऋषिमिव-अनगारमिव ।
क्षमाप्रधानत्वात्तस्य, न चरणैर्लत्तादायकं न च मुखेन दशकं न च पुच्छाघातकरणिति, सुशिष्यमिव प्रत्यक्षताविनीतं, अत्रताकारः प्राकृतशैलीभवस्तेन प्रत्यक्षविनीतं, उदकं हुतवहःअग्नि पाषाणः पांसू-रेणुः कईमः सशर्कर-सलघूपलखण्डंस्थानंसवालुकं अत्रस्वार्थे इल्लप्रत्ययः बहुलसिकताकणं स्थानं तटं-नदीतटं कटको-गिरिनितम्बः विषमप्राग्भारौ प्राग्वद् गिरिदर्यः प्रतीतास्तासुलंघनं अतिक्रमणंप्रेरणं आरूढस्य पुंसोऽभिमुखदर्शनमुखदर्शनधावनादिना संज्ञाकरणपूर्वकं प्रवर्तनं निस्तारणा-तत्पारप्रापणा तत्र समर्थ, न चण्डैः-उग्रैः सुभटैः रणे पातितं दण्डवत् पततीत्येवंशीलं दण्डपाति अतर्कितमेव प्रतिपक्षस्कन्धावारे पतनशीलं, अनेनास्योत्पतनस्वभावोऽपि सूचितः, मार्गादिखेदमेदस्व्यपि नाथु पातयतीत्येवंशीलमनश्रुपाति, तथा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003352 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 18 Jamboodwippragnapati UpangSutra 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 564 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 18, & agam_jambudwipapragnapti |
| File Size | 13 MB |