________________
प्रामृतं १९, प्राभृतप्राभृतं
२९७ दिनकरा दीप्ता-दीप्यन्ते स्म दीप्ता भास्क(स्व)रा इत्यर्थः, कथंभूतास्ते चन्द्रसूर्या इत्याह'चित्रान्तरलेश्याकाः' चित्रमन्तरं लेश्या च-प्रकाशरूपा येषां ते तथा, तत्र चित्रमन्तरं चन्द्राणां सूर्यान्तरितत्वात् सूर्याणां च चन्द्रान्तरितत्वात्, चित्रलेश्या चन्द्रमसां शीतरश्मित्वात् सूर्याणामुष्णश्मित्वात्।
लेश्याविशेषप्रदर्शनार्थमेवाह-'सुहलेसा मंदलेसा य सुखलेश्याश्चन्द्रमसो न शीतकाले मनुष्यलोक इवात्यन्तशीतरश्मय इत्यर्थः, मन्दलेश्याः सूर्या न तु मनुष्यलोके निदाघसमये इव एकान्तोष्णरश्मय इत्यर्थःष आह च तत्वार्थटीकाकारो हरिभद्रसूरि-"नात्यन्तशीताश्चन्द्रमसो नाप्यत्यन्तोष्णाः सूर्या, किन्तु साधारणा द्वयोरपी'ति । मू. (१९०) अट्टासीतिं च गहा अट्ठावीसं चहुंति नक्खत्ता।
एगससीपरिवारो एतो ताराण वोच्छामि। मू. (१९१) छावद्विसहस्सां नव चेव सताई पंचसतराई।
एगससीपरिवारो तारागणकोडिकोडीणं ।। वृ.इदेहमुक्तं यत्रद्वीपे समुद्रे वा नक्षत्रादिपरिमाणं ज्ञातुमिष्यते तत्र एकशशिपरिवारभूतं नक्षत्रादिपरिमाणं तावद्भिः राशिभिर्गुणयितव्यमिति, तत एकशशिपरिवारभूतानां ग्रहादीनां सङ्ख्यामाह-'अट्वासई गहा इत्यादि, गाथाद्वयं निगदसिद्धं ।
मू.(१९२) अंतो मणुस्सखेत्ते जे चंदिमसूरिया गहगणनक्खत्ततारारुवा ते णं देवा किं होववगा कप्पोववण्णगा विमाणोववण्णगा चारोववण्णगा चारद्वितीया गतिरतिया गतिसमावण्णगा?, ता ते णं देवा नो उद्दोवण्णगा नो कप्योववण्णगा विमाणोववम्णगा चारोववरणगा नोचारठितीया गइरइयागतिसमावण्णगा उड्डामुहकलंबुअपुप्फसंठाणसंठितेहिंजोअणसाहस्सिएहिं तावक्खेत्तेहिं साहस्सिएहिं बाहिराहिय वेउब्वियाहिं परिसाहिं महताहतणगीयवाइयतंतीतलतालतुडियघणमुइंगपडुप्पवाइयरवेणं महता उक्कट्ठिसीहनादकलकलरवेणं अच्छं पव्वतरायं पदाहिणावत्तमंडलचारं मेलं अणुपरियट्टति । ता तेसिणं देवाणं जाधे इंदे चयति से कथमिदानि पकरेति?, ता चत्तारिपंच सामानियदेवा तं ठाणं उपसंपत्तिाणां विहरंति जाव अन्ने इत्य इंदे उपवण्णे भवति, ता इंदठाणे णं केवइएणं कालेणं विरहियं पन्नत्तं ?, ता जहन्नेण इक्क समयं उक्कोसेणं छम्मासे, ताबहिताणं माणुस्सखेत्तस्स जे चंदिमसूरियगह जाव तारारूवाते णं देवा किं उद्दोववण्णगा कप्पोववण्णगा विमाणोचवण्णगा चारद्वितीया गतिरतीया गतिसमावण्णगा?
ता ते णं देवा नो उड्डोववण्णगानो कप्पोववण्णगा विमाणोववण्णगा नो चारोववण्णगा चारठितीया नो गइरइया नो गतिसमावण्णगा पक्किट्टगसंठाणसंठितेहिं जोयणसयसाहस्सिएहिं तावक्खेत्तेहिं सयसाहस्सियाहिं बाहिराहिं वेउब्वियाहिं परिसाहिं महताहतनट्टगीयवाइयजावरवेणं दिव्वाइं भोगभोगाई भुंजमाणे विहरति । सुहलेसा मंदलेसा मंदायवलेसा चित्तंतरलेसा अन्नोग्णसमोगाढाहिं लेसाहिं कूडा इव ठाणठिता ते पदेसे सव्वतो समंता ओभासंति उज्जोति तति पभासेंति, ता तेसिणं देवाणं जाहे इंदे चयति से कहमिदानि पकरेति?, ता जावचत्तारि पंच सामाणियदेवा तं ठाणं तहेव जाव छम्मासे ।।
वृ. 'अंतो माणसखेत्ते' इत्यादि, अन्तर्मनुष्यक्षेत्रस्य ये चन्द्रसूर्यग्रहणगणनक्षत्रतारारूपा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org