________________
प्राभृतं १, प्राभृतप्राभृतं - २ वाह्या- नन्तर द्वितीय मण्डलगताप्टाचत्वारिंशद्योजनैकषष्टिभागाभ्यधिकतदनन्तराम्भिावियोजनद्वयप्रमाणादपान्तरा-लरूपाद्भागाद्विनिसृत्य 'तस्साइपएसाए'इतितस्य सर्वबाह्यादभ्यन्तरस्य तृतीयस्योत्तरार्द्धमण्डलस्यादिप्रदेशात्-आदिप्रदेशमाश्रित्य वाह्यतृतीयां सर्वबाह्याया अर्द्धमण्डलसंस्थितेस्तृतीयामुत्तरामर्द्धमण्डलसंस्थितिमुपसंक्रम्य चारंचरति, अत्रापचार आदिप्रदेशादारभ्य शनैः शनैरपरार्द्धमण्डलाभिमुखंतथा कथंचनापिप्रवर्त्तमानो द्रष्टव्यो येन तदहोरात्रपर्यन्ते सर्वबाह्यादर्द्धमण्डलात्त तीयामक्तिनीमर्द्धमण्डलसंस्थितिमुपसङ्कम्य चारंचरति तदा अष्टादशमुहूर्ता रात्रिश्चतुर्भिर्मुहूर्तेकषष्टिभागैरूनाभवति, द्वादशमुहूर्तश्च दिवसश्चतुर्भिर्मुहूर्तेकषष्टिभागैरभ्यधिकः
_ 'एव'मित्यादि, एवम्-उक्तप्रकारेण खलु-निश्चितेतेनोपायेन- प्रत्योहाब्रमभ्यन्तरमटाचत्वारिंशद्योजनैकषष्टिभागयोजनद्वयविकम्पनरूपेणशनैः शनैरभ्यन्तरं प्रविशन्सूर्यस्तदनन्तराद्अर्द्धमण्डलात् तदनन्तरां तस्मिन् २ प्रदेशे दक्षिणपूर्वभागे उत्तरापरभागेवा तां तामद्धमण्डलसंस्थितिंसकमन् द्वितीयस्य षण्मासस्यद्व्यशीत्यधिकशततमाहोरात्रपर्यन्ते गते उत्तरस्मादुत्तरदिग्भाविनोऽन्तरात्सर्वबाह्यमण्डलमपेक्ष्य यद् द्व्यशीत्यधिकशततमं मण्डलं तद्गताष्टाचत्वारिंशद्योजनैकषष्टिभागाभ्यधिकतदनन्तराभ्यन्तरयोजनद्वयप्रमाणादपान्तरालरूपाद्भागात्
'तस्साइपएसाए' इति तस्य-सर्वाभ्यन्तरमण्डलगतस्य दक्षिणस्यार्द्धमण्डलस्यादिप्रदेशमाश्रित्य सर्वाभ्यन्तरां दक्षिणामर्द्धमण्डलसंस्थितिमुपसङ्क भ्य चारं चरति, सचादिप्रदेशादूर्ध्वं शनैः शनैः सर्वाभ्यन्तरानन्तर बाह्योत्तरार्द्धमण्डलाभिमुखं तथा कथञ्चनापि चारं प्रतिपद्यसे येन तस्याहोरात्रस्य पर्यन्ते सर्वाभ्यन्तरानन्तरस्योत्तरस्यार्द्धमण्डलस्य सीमायां भवति, ‘ता जया ण मित्यादि, तत्र यदा सूर्य सर्वाभ्यन्तरां दक्षिणामर्द्धमण्डलसंस्थितिमुपसङ्क म्य चारं चरति तदा उत्तमकाष्ठाप्राप्त उत्कर्षकः-उत्कृष्टः अष्टादशमुहूर्त्तप्रमाणो दिवसो भवति, सर्वजघन्या च द्वादशमुहूर्ता रात्रि, 'एसण'मि० निगमनवाक्यं प्राग्वत्, तदेवमुक्ता दक्षिणा अर्द्धमण्डलसंस्थिति
मू. (२३) ता कहं ते उत्तरा अद्धमंडलसंटिती हितातिवदेजा?, ता अयंणंजंबुद्दीचे दीवे सव्वदीवजावपरिक्खेवेणं। ताजताणं सरिए सव्वभंतरे उत्तरं अद्धमंडलसंटिति उवसंकमित्ता चारंचरतितदाणं उत्तमकट्ठपत्ते उक्कसए अट्ठारसमुहुत्तेदिवसे भवति जहणिया दुवालसमुहत्ता राई भवतिजहादाहिणा तहाचेवणवरं उत्तरट्टिओ अभितरानंतरं दाहिणं उवसंकमइ, दाहिणातो अभितरंतचं उत्तरं उवसंकमति ।
एवंखलुएएणंउवाएणंजाव सव्वबाहिरंदाहिणंउवसंकमति २ ता दाहिणाओ बाहिरानंतर उत्तरंउवसंकमति उत्तरातो बाहिरंतचंदाहिणं तच्चातो दाहिणातो संकममाणे २ जाव सव्वब्भंतरं उवसंकमति, तहेव। एस णं दोचे छम्मासे एसणं दोच्चस्स छम्मासस्स पञ्जवसाणे, एस णं आदिच्चे संवच्छरे, एस णं आदिचस्स संवच्छरस्स पञ्जवसाणे गाहाओ।
वृ.साम्प्रतमुत्तरामर्द्धमण्डलसंस्थितिं जिज्ञासुः प्रश्नयति 'ता कहते'इत्यादि, एतयाग्वद् व्याख्येयं, ताजया णमित्यादि, ततोयदा सूर्य सर्वाभ्यन्तरामुत्तरामर्द्धमण्डलसंस्थितिमुपसक म्य चारंचरति तदा उत्तमकाष्ठाप्राप्त उत्कर्षकोऽष्टादशमुहूर्तो दिवसो भवति, जघन्याचद्वादशमुहूर्ता रात्रि, 'जहा दाहिणा तह चेवत्तियथा दक्षिणा अर्द्धमण्डलेव्यथस्थिति नागभिहिता तथा चैव-तेनैव
- For Private & Personal use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org