Page Text
________________
२१५
प्राभृतं १२, प्राभृतप्राभृततीसतिमुहत्तेणं गणिजमाणे केवतिए राइंदियग्गेणं आहितेति वदेजा ?, ता एकतीस राइंदियाई एगूणतीसं च मुहुत्ता सत्तरस बावट्ठिभागे मुहुत्तस्स राइंदियग्गेणं आहितेति वदेजा, ता से णं केवतिए मुहुत्तग्गेणं आहितेति वदेज्जा?, ता नव एगूणस्ढे मुहत्तसते सत्तरस बावट्ठिभागे मुहत्तस्स मुहुत्तग्गेणं आहितेति वदेजा, ता एस णं अद्धा दुवालसखुत्तकडा अभिवहित संवच्छरे ।
ता से णं केवतिए राइंदियग्गेणं आहितेति वदेजा?, तिन्नितेसीते राइदियसते एकवीसं चमुहुत्ता अट्ठारस बावट्ठिभागे मुहुत्तस्स राइंदियग्गेणं आहितेतिवदेजा, तिन्नि तेसीते राइंदियसते एकवीसंमुहुत्ता अट्ठारस बावहिभागे मुहुत्तस्स राइंदियग्गेणं आहितेति वदेजा, ता सेणं केवतिए मुहुत्तग्गेण आहितेति वदेजा?, ता एक्कारस मुहत्तसहस्साइं पंच य एक्कारस मुहुत्तसते अहारस बावट्ठिभागे मुहुत्तस्स मुहतग्गेणं आहितेतिवदेजा।
वृ. 'ता कइसंबच्छरा इत्यादि, ताइति पूर्ववत्, कति संवत्सराभगवन् ! त्वया आख्याता इतिवदेत?,भगवानाह- "तत्रे त्यादि,तत्र-संवत्सरविचारविषयेखल्विमेपञ्चसंवत्सराप्रज्ञप्ताः तद्यथा-'नक्खत्ते त्यादि,पदैकदेशे पदसमुदायोपचारात्नक्षत्रसंवत्सरश्चन्द्रसंवत्सर ऋतुसंवत्सर आदित्यसंवत्सरोऽभिवर्द्धितसंवत्सरः, एतेषां च पञ्चानामपि संवत्सराणां स्वरूपंप्रागेवोपवर्णितं
___ "ता एएसि णमित्यादि प्रश्नसूत्रं, 'ता' इति पूर्ववत्, एतेषां पञ्चानां संवत्सराणां मध्ये प्रथमस्यनक्षत्रसंवत्सरस्य सत्कोयो नक्षत्रमासः सत्रिंशन्मुहूर्तप्रमाणेनाहोरात्रेण गण्यमानः कियान रात्रिन्दिवाओणरात्रिन्दिवपरिमाणेनारख्यात इति वदेत् ?, भगवानाह-'ता' इत्यादि, ता इति पूर्ववत्, सप्तविंशति रात्रिन्दिवानि एकविंशतिश्च सप्तषष्टिभागा रात्रिन्दिवस्य रात्रिन्दिवाणाख्यात इति वदेत्, तथाहि
युगे नक्षत्रमासाः सप्तषष्टिः प्रागेव भावितं, युगे चाहोरात्राणामष्टादशशतानि त्रिंशदधिकानि, ततस्तेषां सप्तषष्ट्या भागे हते लब्धाः सप्तविंशतिरहोरात्रा एकस्य चाहोरात्रस्य एकविंशति सप्तपष्टिभागाः । ता से णमित्यानि, म नक्षत्रमासः कियान् मुहाग्रेण-मुहूर्तपरि-माणेनाख्यात इति वदेत् ?, भगवानाह-“ता अनुसए'इत्यादि, अष्टोत्तरशतान्येकोनविंशत्यधिकानि मुहूर्तानामेकस्य च मुहूर्तस्य सप्तविंशति सप्तषष्टिभागाः । मुत्तनिणाख्यात इति वदेत्, तथाहि
नक्षत्रमासपरिमाणं सप्तविंशतिरहोरात्रा एकस्य चाहोरात्रस्य एकविंशति सप्तषष्टिभागाः, ततः सवर्णनार्थं सप्तविंशतिरप्यहोरात्राः सप्तषष्ट्या गुण्यन्ते, गुणयित्वा चोपरितना एकविंशति समपष्टिभागाः प्रक्षिप्यन्ते,जातानि सप्तषष्टिभागानामष्टादशशतानि त्रिंशदधिकानि,तानि मुहनियनार्थंत्रिंशता गुण्यन्ते, जातानि चतुष्पञ्चशत्सहस्राणिनव शतानि मुहूर्तगतसप्तपष्टि- भागानां, तत एतेषां सप्तषष्ट्या भागो हियते, लब्धानि अष्टौ शतान्येकोनविंशत्यधिकानि मुहूर्तानापेकस्य धमुहूर्तस्य सप्तविंशति सप्तपष्टिभागा इति । 'ता एस ण मित्यादि, एषा-अनन्तरमुक्ता नक्षत्रमासरूपा अद्धा द्वादशकृत्वः कृता, द्वादशभिवारैर्गुणिता इत्यर्थः, नक्षत्रसंवत्सरो भवति ।
सम्प्रति सकलनक्षत्रसंवत्सरगतरात्रिन्दिवपरिमाणमुहूर्तपरिमाणविषयप्रश्ननिर्वचनसूत्राण्याह-'ता से ण मित्यादि, सुगमं, नवरं रात्रिन्दिवचिन्तायां नक्षत्रमासरात्रिन्दिवपरिमाणं मुहूर्त्तचिन्तायां नक्षत्रमासमुहूर्तपरिमाणं द्वादशभिर्गुणितव्यं ततो यथोक्ता रात्रिन्दिवसङ्ख्या मुहूर्तसमया च भवति, 'ताएएसिणमित्यादि, सुगम, भगवानाह-'ताएगूणतीस मित्यादि, एकोनत्रिंशत्
www.jainelibrary.org
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
For
| SR No. | 003350 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 16 Suryapragnapati UpangSutra 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 336 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 16, & agam_suryapragnapti |
| File Size | 8 MB |