Page Text
________________
सूर्यप्रज्ञप्तिउपाङ्गसूत्रम् १०/२०/८१
यस्मिन् संवत्सरे नक्षत्राणि विषमचारीणि मासविस- ध्शनामानीत्यर्थः, राशिना समकं योगमुपगतानि तां तां पौर्णमासीं युञ्जन्ति-परिसमापयन्ति, यश्च कटुकः - शीतातपरोगादिदोषबहुलतया परिणामदारुणो बहुदकश्च तमाहुर्महर्षयः संवत्सरं चान्द्रं - चन्द्रसम्बन्धिनं चन्द्रानुरोधतस्तत्र मासानां परिसमाप्तिभावान माससध्शनामनक्षत्रानुरोधतः
मू. (८२)
विसम पवालिणो परिणमंति अणुऊसु दिंति पुप्फफलं । वासं न सम्म वासइ तमाहु संवच्छरं कम्मं ॥
१८४
वृ. सम्प्रति कर्म्मसंवत्सरलक्षणमाह
“विसमं पवालिणो परिणमंति अणुऊसु दिंति पुप्फफलं । वासं न सम्म वासइ तमाहु संवच्छरं कम्मं ॥
#7
यस्मिन् संवत्सरे वनस्पतयो विषमं विषमकालं 'प्रवालिनः परिणमन्ति' प्रवालः-पल्लवाकु रस्तद्युक्ततया परिणमन्ति, तथा अनृतुष्वपिस्वस्वऋत्वभावेऽपि पुष्पं फलं च ददति-प्रयच्छन्ति, तथा वर्षं - पानीयं न सम्यक् यस्मिन् संवत्सरे मेघो वर्षति तमाहुर्महर्षयः संवत्सरं कम्मं - कर्म्मसंवत्सरमित्यर्थः ।
मू. (८३)
119 11
वृ. अधुना सूर्यसंवत्सर लक्षणमाह
119 11
पुढविदगाणं च रसं पुप्फफलाणं च चेइ आइछे । अप्पेणवि वासेणं संमं निष्फज्जए सरसं ॥
Jain Education International
“पुढविदगाणं च रसं पुप्फफलाणं च देइ आइचो ! अप्पेणवि वासेणं सम्मं निप्फज्जए सस्सं ॥
77
पृथिव्या उदकस्य तथा पुष्पानां फलानां च रसमादित्यसंवत्सरो ददाति तथा अल्पेनापि - स्तोकेनापि वर्षेण-वृष्ट्या सस्यं निष्पद्यते - अन्तर्भूतण्यर्थत्वात् सस्यं निष्पादयति, किमुक्तं भवति यस्मिन् संवत्सरे पृथिवी तथाविधोदकसम्पकार्यतीव सरसा भवति उदकमपि परिणाम- सुन्दररसोपेतं परिणमते पुष्पानां च - मधूकादिसम्बन्धिनां फलानां च - चूतफलादीनां रसः प्रचुरः सम्भवति स्तोकेनापि वर्षेण धान्यं सर्वत्र सम्क् निष्पद्यते तमादित्यसंवत्सरं पूर्वर्षयः उपदिशन्ति । आइचतेयतविया खणलवदिवसा उऊ परिणमति ।
मू. (८४) पूरेति निणय थलये तमाहु अभिवह्नितं जाण ॥ वृ. अभिवर्द्धितसंवत्सरलक्षणमाह
119 11
“आइच्चतेयततिया खणलवदिवसा उऊ परिणमंति ।
पूरेइ निण्णथलए तमाहु अभिवढियं जाण ॥ "
यस्मिन् संवत्सरे क्षणलवदिवसा ऋतव आदित्यतेजसा कृत्वा अतीव तप्ताः परिणमन्त यश्च सर्वाण्यपि निम्नस्थानानि स्थलानि च जलेन पूरयति तं संवत्सरं जानीहि यथा तं संवत्सरमभिवर्द्धितमाहुः पूर्वर्ष इति । तदेवं लक्षणसंवत्सर उक्तः ।
मू. (८५) ता सनिच्छरसंवच्छरे णं अट्ठावीसतिविहे पं० तं० - अभियी सवणे जाव उत्तरासाढा, जं वा सणिच्छरे महग्गहे तीसाए संवच्छरेहिं सव्वं नक्खत्तमंडलं समाणेति ।
वृ. सम्प्रति शनैश्चरसंवत्सरमाह- 'ता सनिच्छरे 'त्यादि, तत्र शनैश्चरसंवत्सरोऽ टाविंश
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003350 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 16 Suryapragnapati UpangSutra 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 336 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 16, & agam_suryapragnapti |
| File Size | 8 MB |