________________
प्राभृतं १०, प्राभृतप्राभृतं-१०
१४५
समचतुरस्रसंस्थानसंस्थितस्य समचतुरस्रसंस्थानसंस्थितया न्यग्रोधपरिमण्डलसंस्थानस्य न्यग्रोधपरिमण्डलया उपलक्षणमेतत् शेषसंस्थानसंस्थितस्य प्रकाश्यस्य वस्तुनः शेषसंस्थानसंस्थितया, आषाढे हि मासे प्रायः सर्वस्यापि प्रकाश्यस्य वस्तुनो दिवसस्य चतुर्भागेऽतिक्रान्ते शेषे वा स्वप्रमाणा छाया भवति, निश्चयतः पुनराषाढमासस्य चरमदिवसे, तत्रापि सर्वाभ्यन्तरे मण्डले वर्तमाने सूर्ये, ततो यत्प्रकाश्यं वस्त यत्संस्थानं भवतितस्य छायाऽपि तथासंस्थानोपजायते, तत उक्तं-'वत्तस्य वत्तयाए'इत्यादि, एतदेवाह
"स्वकायमनुरङ्गिन्या स्वस्य–स्वकीयस्यछायानिबन्धनस्य वस्तुनः कायः-शरीरंस्वकायस्तं अनुरज्यते-अनुकारं विदधातीत्येवंशीलाऽनुरङ्गिनी 'द्विषद्गृहे'त्यादिना घिनश्प्रत्ययः, तया स्वकायमनुरङ्गिन्याछायया सूर्योऽनु-प्रतिदिवसं परावर्तते, एतदुक्तं भवति–आषाढस्यप्रथमादहोरात्रादारभ्यप्रतिदिवसमन्यान्यमण्डलसङक्रान्त्या तथाकथञ्चनापिसूर्य परावर्तते यथासर्वस्यापि प्रकाश्यवस्तुनो दिवसस्य चतुर्भागेऽतिक्रान्ते शेषे वा स्वानुकारा स्वप्रमाणा च छाया भवतीति, सेषं सुगमम् ॥
प्राभृतं-१० प्राभृतप्रामृतं-१० समाप्तम्
प्रामृतप्राभृतं-११:तदेवमुक्तं दशमस्य प्राभृतस्य दशमं प्राभृतप्राभृतं, साम्प्रतमेकादशमारभ्यते, तस्य चायमर्थाधिकारो यथा 'नक्षत्राण्यधिकृत्य चन्द्रमार्गावक्तव्या' इति, ततस्तद्विषयंप्रश्नसूत्रमाह
मू. (५४)ता कहं ते चंदमग्गा अहितेति वदेजा?, ता एएसिणं अट्ठावीसाए नक्खत्ताणं अस्थि नक्खत्ता जेणं सता चंदस्स दाहिणेणं जोअंजोएंति, अस्थि नक्खत्ता जेणं सता चंदस्स उत्तरेणं जोयं जोयंति, अस्थि नक्खत्ता जए णं चंदस्स दाहिणेणवि उत्तरेणवि पमपि जोयं जोएंति, अस्थि नक्खत्ता जे णं चंदस्स दाहिणेणविपमपि जोयं जोएंति, अस्थि नक्खत्ते जेणं चंदस्स सदा पमई जोजोअंजोएंति । ता एएसिणं अट्ठावीसाए नक्खत्ताणं कतरे नक्खत्ताजे णं सता चंदस्स दाहिणेणं जोयं जोएंति, तहेव जाव कतरे नक्खत्ता जेणं सदा चंदस्स पमदं जोयं जोएंति ?, ता एतेसि णं अट्ठावीसाए नक्खत्ताणं जे णं नक्खत्ता सया चंदस्स दाहिणेण जोयं जोएंति तेणंछ, तं०-संठाणा अद्दा पुस्सो अस्सेसा हत्थो मूलो।
तत्थ जे ते नक्खत्ता जेणं सदा चंदस्स उत्तरेणं जोयंजोएंति, तेणं बारस, तंजहा-अभिई सवणो धणिट्ठा सतभिसया पुव्वभद्दवया उत्तरापोट्टवता रेवती अस्सिणी भरणी पुव्वाफग्गुणी उत्तराफग्गुणी साती १२/तत्थ जे ते नक्खत्ता जेणं चंदस्स दाहिणेणवि उत्तरेणवि पमपि जोयं जोएंति ते णं सत्त, तंजहा-कत्तिया रोहिणी पुनव्वसू महा चित्ता विसाहा अनुराहा।
तत्थजे ते नक्खताजेणं चंदस्स दाहिणेणविपमपि जोयंजोएंति ताओणंदोआसाढाओ सब्बबाहिरे मंडले जोयं जोएंसु वा जोएंति वा जोएस्संति वा, तत्थ जे ते नक्खत्ते जे णं सदा चंदस्स मदं जोयं जोएंति, साणं एगा जेट्ठा ॥
वृ. 'ता कहं ते' इत्यादि, ता इति पूर्ववत्, कथं ?--केन प्रकारेण नक्षत्राणां दक्षिणत
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org