________________
१२८
- सूर्यप्रज्ञप्तिउपाङ्गसूत्रम् १०/६/४८ इह सूत्रकृतएव शैलीयं यद्यनक्षत्रंपौर्णमासीममावास्यांवा परिसमापयति तद्यावतशेषे परिसमापयति तावत्तस्य शेषं कथयति, ततस्तदनुरोधेनास्माभिरप्यत्र तथैवोक्तम्, यावता पुनर्यावत्यतिक्रान्ते परिसमापयति तावदेवप्रागुक्तकरणवशात् कथनीय, चन्द्रप्रज्ञप्तावपितथैव वक्ष्यामि, अमावास्याधिकारमपि अनन्तरं तथैव वक्ष्यामः, तदेवं यानि नक्षत्राणि यां पौर्णमासीं युञ्जन्ति तान्युक्तानि, सम्प्रति गतार्थामपि मन्दमतिविबोधनार्थं कुलादियोजनामाह
मू. (४९) ता सविहिन्नं पुन्निमासिंणं किं कुलंजोएति उवकुलंजो० कुलोवकुलंजोएति ता कुलं वाजोएति उवकुलं वा जोएति कुलोवकुलं वाजोएति, कुलंजोएमाणे धनिट्ठानकखत्ते० उपकुलंजोएमाणो सवणेनक्खत्ते जोएति, कुलोचकुलंजोएमाणे अभिईनक्खत्तेजोएति, साविडिं पुन्निमंकुलं वा जोएति उवकुलं वा जोएति कुलोववकुलं वा जोएति, कुलेण वा (उचकुलेण वा कुलोवकुलेण वा) जुत्ता साविट्ठी पुन्निमा जुत्ताति वत्तव्यं सिया। ता पोट्टयतिन्नं पुन्निमं किं कुलं जोएति उवकुलं जोएति कुलोवकुलं वा जोएति ?, ता कुलं वा जोएति उवकुलं वा जोएति कुलोवकुलं वा जोएति, कुलं जोएमाणे उत्तरापोट्टवया नक्खत्ते जोएति, उवकुलं जोएमाणे पुव्वापुट्ठवता नक्खत्ते जोएति, कुलोवकुलंजोएमाणे सतभिसया नक्खत्ते जोएति, पोळुवतिन्नं पुन्नमासिंणं कुलं वा जोएति उवकुलं वाजोएति कुलोवकुलं वा जोएति, कुलेण वा जुत्ता ३ पुट्ठ वता पुन्निमा जुत्ताति वत्तव्वंसिया, ता आसोइ णं पुन्निमासिणं किं कुलं जोएति उवकुलं जोएति कुलोवकुलं जोएति, नो लभति कुलोवकुलं, कुलंजोएमाणे अस्सिणीनक्खत्ते जोएति, उवकुलं जोएमाणे रेवतीनक्खत्ते जोएति, आसोइं णं पुन्निमं च कुलं वा जोएति उवकुलं वा जोएति, कुलेण वा जुत्ता उपकुलेण वा जुत्ता अस्सादिणं पुन्निमा जुत्तति वत्तव्यं सिया, एवं नेतब्वाउ, पोसं पुन्निमंजेट्ठामूलं पुन्निमं च कुलोवकुलंपि जोएति, अवसेसासु नत्थि कुलोवकुलं ।
ता साविहिणं अमावासंकति नक्खत्ता जोएंति?, दुन्नि नखत्ताजोएंति, तं०-अस्सेसा य महा य, एवं एतेणं अभिलावेणं नेतब्वं, पोहवतं दो नक्खत्ता जोएंति, तं०-पुवाफग्गुणी उत्तराफगुणी, अस्सोइंहत्थो चित्ता य, कत्तियं साती विसा हाय, मग्गसिरं अनुराधा जेट्ठामूलो, पोसिं पुव्वासाढा उत्तरासाढा, माहि अभियी सवणो धणिट्ठा, फग्गुणी सतभिसया पुब्बपोडवता उत्तरापोट्टवता, चेति रेवती अस्सिणी, विसाहिं भरणी कत्तिया य, जेट्टामूलं रोहिणी मगसिरंच।
ता आसाढिं णं अमावासिं कति नक्खत्ता जोएंति?, ता तिन्नि नक्खत्ता जोएंति, तं०-, अद्दा पुनव्वसू पुस्सो, ता साविढि णं अमावासं किं कुलं जोएति उवकुलं वा जोएति कुलोवकुलं वाजोएइ?, कुलं वा जोएइ उपकुलं वा जोएइ नो लभइ कुलोवलं, कुलंजोएमाणे महानवत्ते जोएति, उवजुलं वा जोएमाणे असिलेसा जाएइ, कुलेण वा जुत्ता उवकुलेण वा जुत्ता साविट्ठी अमावासाजुत्ताति वत्तव्यंसिया?, एवं नेतव्वं, नवरं मग्गसिराएमाहीए आसाढीएयअमावासाए कुलोवकुलंपि जोएति, सेसेसु नथि।
वृ. 'ता साविहिन्न'मित्यादि, ताइति पूर्ववत्, श्राविष्ठीं पौर्णमासी किं कुलं युनक्ति उपकुलं युनक्ति कुलोपकुलं वा युनक्ति?, भगवानाह-'ता कुलं वा' इत्यादि, कुलं वा युनक्ति, वाशब्द: समुच्चये, ततः कुलमपि युनक्तीत्यर्थः, एवं उपकुलमपिकुलोपकुलमपि, तत्र कुलंयुञ्जन धनिष्ठानक्षत्रं युनक्ति, तस्यैव कुलं (लतया) प्रसिद्धस्य सतः श्राविष्ठयां पौर्णमास्यां भावात्, उपकुलं युञ्जन्
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org