Page Text
________________
८७
पदं-२, उद्देशकः-, द्वारपरिवसंति?, गोयमा ! सट्ठाणेणं सत्तसु पुढवीसु, तं०-रयणप्पभाए सकरप्पभाए वालुयप्पभाए पंकप्पभाए दूमप्पभाए तमप्पभाए तमतमप्पभाए,
-एत्थ णं नेरइयाणं चउरासीइ निरयावाससयसहस्सा भवंतीति मक्खायं, ते णं नरगा अंतो वट्टा बाहिं चउरंसा अहे खुरप्पसंठाणसंठिया निचंधयारतमसा ववगयगहचंदसूरनक्खत्तजोइसियपहा मेदवसापूयपडलरुहिरमांसचिक्खिल्ललित्ताणुलेवणतला असुइवीसापरमदुन्भिगंधा काउयअगणिवत्राभा कक्खडफासा दुरहियासा असुभा नरगा असुभा नरगेसुवेयणाओ
एत्य णं नेरइयाणं पजत्तापजत्तगाणं ठाणा प०, उववाएणं लोयस्स असंखेजइभागे, समुग्घाएणं लोयस्स असंखेनइभागे, सहाणेणं लोयस्स असंखेजइभागे, एत्थ णं बहवे नेरइया परिवसति, काला कालोभासागंभीरलोमहरिसा भीमा उत्तासणगा परमकण्हा वन्नेणंप० समणाउसो
ते णं तत्थ निचं भीता निचं तत्था निचं तसिया निचं उचिग्गा निचं परममसुहसंबद्धं नरगभयं पच्चनुभवमाणा विहरति।
वृ. 'कहिणंभंते! नेरइयाणं इत्यादि, कस्मिन् प्रदेशेभदन्त! नैरयिकानांपर्याप्तपर्याप्तानां स्थानानि प्रज्ञप्तानि?, एतदेव व्यक्तं पृच्छति यथा अन्येऽप्यवबुध्यन्ते–'कहिणं' इति कस्मिन् प्रदेशे 'ण' इति वाक्यालंकृतौ नैरयिकाः परिवसन्ति ?, भगवानाह-गौतम ! स्वस्थानेन सप्तसु पृथिवीषु, ता एव नामग्राहमाह-रयणप्पभाए' इत्यादि, गतार्थ, एत्थ णं' इत्यादि, अत्र-एतासु सप्तसु पृथिवीषु नैरयिकाणां सर्वसंख्यया चतुरशीतिर्नरकावासशतसहस्राणि भवन्ति, तथाहि
रलप्रभायांत्रिंशत्ररकावासशतसहस्राणि भवन्ति, शर्कराप्रभायांपञ्चविशतिः शतसहस्राणि, वालुकाप्रभायां पञ्चदशलक्षाः, पङ्कप्रभायांदशलक्षाः, धूमप्रभायांत्रीणि लक्षाः, तमः-प्रभायामेकं शतसहसंपञ्चोनं, तमस्तमःप्रभायांपञ्चेति, सर्वसंख्यया चतुरशीतिर्लक्षा नरकावासानामित्याख्यातं मया शेषैस्तीर्थकृभिः 'तेणं नरकावासा' इत्यादि, ते नरकावासाश्चतुरशीतिर्लक्षणप्रमाणाः .
सर्वेऽपि प्रत्येकमन्तः-मध्यभागे (वृत्ता) वृत्ताकारा बहिर्भागे चतुरन:-चतुरस्रकाराः, इदं च पीठोपरिवर्तिनं मध्यभागमधिकृत्य प्रोच्यते, सकलपीठाद्यपेक्षया त्वावलिकाप्रविष्टा वृत्तत्र्यनचतुरनसंस्थानाः, पुष्पावकीर्णास्तु नानासंस्थानाः प्रतिपत्तव्याः, 'अहे खुरप्पसंठाणसंठिया' इति अधो-भूमीतले क्षुरप्रस्येव-प्रहरणविशेषस्य यत्संस्थानम्-आकारविशेषस्तीक्ष्णतालक्षणस्तेनसस्थिताः- तथाहि-तेषु नरकावासेषु भूमितले मसृणत्वाभावतः शरिले पादेषु न्यस्यमानेषु शर्करामात्रसंस्पर्शेऽपि क्षुरप्रेणेव पादाः कृत्यन्ते, 'निच्चंधयारतमसा' इति तमसा नित्यान्धकाराः-उद्योताभावतोयत्तमः तदिह तम उच्यते तेन तमसा नित्यं सर्वकालमन्धकाराः, त्रापवर- कादिष्वपि तमोऽन्धकारोऽस्ति केवलं बहिः सूर्यप्रकाशे मन्दतमो भवति, नरकेषु तु तीर्थकरजन्म-दीक्षादिकालव्यतिरेकेणान्यदा सर्वकालमप्युद्योतलेशस्याप्यभावतो जात्यन्धस्येव मेघच्छन्न-कालार्धरात्र इवातीव बहलतरो वर्तते तत उक्तं--
तमसा नित्यान्धकाराः, तमश्च तत्र सदाऽवस्थितं, उद्योतकारिणामसंभवात्, तथा चाह'ववगयगहचंदसूरनक्खत्तजोइसियपहा' व्यपगतः-परिभ्रष्टो ग्रहचन्द्रसूर्यनत्ररूपाणा उपलक्षणमेतत् तारारूपाणां च ज्योतिष्काणा पन्था-मार्गो येभ्यस्ते व्यपगतग्रहचन्द्रसूर्यनक्षत्रज्योतिष्कपथाः, तथा मेयवसापूयरुधिरमांसचिक्खिल्ललित्ताणुलेवणतला' इतिस्वभावसंपन्नैर्मेदोव
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003349 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 15 Pragnapana UpangSutra 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 664 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 15, & agam_pragyapana |
| File Size | 14 MB |