________________
२८८
प्रज्ञापनाउपाङ्गसूत्रम्-२-३६/-1-1६०७ मेवानन्तानांविग्रहगत्यापन्नेभ्योऽसङ्घयेयगुणानांकषायसमुद्घातसमुद्घतानांसदा प्राप्यमाणत्वात्, तेभ्योऽपिवेदनासमुद्घातेन समुद्घता विशेषाधिकाः तेषामेवनिदोगजीवानामनन्तानां कषायसमुद्घातसमुद्घतेभ्योमना विशेषाधिकानां सदा वेदनासमुद्घातेन समुद्घाततयऽवाप्यमानत्वात्, तेभ्योऽपिएकेनापि समुद्घातेनासमुद्घाताअसङ्खयेयगुणाः, वेदनाकषायमरणसमुद्घातसमुद्घतेभ्यो निगोदजीवानामेवासङ्घयेयगुणानामसमवहतानां सदा लभ्यमानत्वात् ।
मू. (१०८) एतेसि णं भंते ! नेरइयाणं वेदनासमुग्घाएणं कसायस० मारणंतियस० वेउव्वियस० समोहयाणं असमोहयाण य कतरेरहितो अप्पा वा ४, गो०! सव्वत्थोवा नेरइया मारणंतियसमुग्घातेणंसमोहया वेउब्वियसमुग्घातेणंसमोहयाअसं० कसायसमुग्घाएणंसमोहता संखे० वेदणासमुग्घा० समो० संखे० असमोहया० संखे०।
एतेसिणं भंते ! असुरकुमाराणं वेदनासमुग्घातेणंकसायस० मारणंतियस० वेउब्वियस० तेयगस० समोहताणं असमोहताण य कयरेशहितोअप्पा वा ४?, गो०! सव्वत्थोवाअसुरकुमारा तेयगसमुग्याएणं समोहया मारणंतियस० सं० असं० वेदणास० सं० असं० कसायसमु० स० सं० वेउब्बियमु० स० संखे० असमोहयाअसंखेजगुणा एवं जाव थणियकुमारा।
एएसिणभंते! पुढविकाइयाणं वेदणास०३?,गो०! सव्वत्थोवा पुढविकाइयामारणंतियसमुग्धाएणं समोहया कसायसमुग्घाएणंसमोहया सं०, वेदनासमु०सं० विसेसाहिया असमोहया असं०, एवंजाव वणस्सइकाइया, नवरं सव्वत्थोवा वाउकाइया वेउब्वियसमुग्घाएणं समोहया मारणंतियसमु० समो० असंखेजगुणा कसायसमुग्घा० स० सं० वेदनास० स० विसेसाहिया असमोहया असंखेजगुणा।
बेइंदियाणं भंते! वेदनासमुग्धायएणं कसायस० मारणंतियस० समोहयाणं असमोहयाण य कतरे २ हिंतो अप्पा वा ४?, गो० ! सव्वत्योवा बेइंदिया मारणंतियसमुग्याएणं समोहया वेदनासमुग्धातेणं समोहया असंखे० कसायस० समो० असंखे० असमोहया संखे०, एवं जाव चउरिदिया।पंचिंदियतिरिक्खजोणियाणंभंते! वेदनास० समो० कसायसमुग्घातेणंमारणंतियस० वेउब्वियस० तेयासमु० समोहयाणं असंमोहयाणयकतरेशहितोअप्पावा?, गो०! सव्वत्थोवा पंचिंदियतिरि० तेयासम० समोहया वेउ० समु० समो० असं० मारणंतियस० समो० असं० वेदनास० समो० असं० कसायस० समो० संखे० असमवहता संखे०।
मणुस्साणं भंते! वेदनासमुग्घातेणं समोहयाणं कसायसमु० मारणंतियस० वेउब्वियस० तेयगस० आहारगसमुग्घाएणं केवलिस० समोहयाणं असमोहयाण य कयरे २ हितो अप्पा वा ४?, गो०! सव्वत्थोवा मणुस्सा आहारगस० समोहया केवलिस०स० संखे० तेयगस० समो० संखे० वेउब्बियस० समो० संखे० मारणंतियस० समो० असं० वेदनास० स०असं० कसायस० स० संखे० असमोहया असं०/ वाणमंतरजोइसियवेमाणियाणं जहा असुरकुमाराणं
वृ. सम्प्रत्येतदेवाल्पबहुत्वंजीवविशेषेषु नैरयिकादिषु चतुर्विंशतिदण्डकक्रमेण यथायोगं चिचिन्तयिषुराह--'नेरइयाणमित्यादिप्रश्नसूत्रं, भगवानाह-सर्वस्तोका नैरयिकामारणान्तिकसमुद्घातेन समुद्घताः, मारणान्तिको हिसमुद्घातोमरणकाले भवति, मरणंचशेषजीवनबारकराशयपेक्षयाऽतिस्तोकानां, नचसर्वेषांनियमाणानामविशेषेणमाराणान्तिकसमुद्घातः, किन्तु कतिपयानां, 'समोहयाविमति असमोहयाविमरंति ति वचनात्, अतः सर्वस्तोका मारणान्तिक
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org