________________
पदं-२६, उद्देशकः-, द्वारं -
२०७ अहवासत्तविहबंधगाय अट्ठवि० एगवि० छब्धिहबंधगे य, अहवा सत्तविहबंधगायअट्ठविहबंध० एगविहबंध०छब्बिहबंधगाय, अबंधगेणवि समंदो भंगा भाणितव्वा, अहवा सत्तविहबंधगाय अट्टविहबंध० एगविहबंध० छब्बिहबंधगेय अबंधगे य चउभंगो, एवंएए नव भंगा, एगिदियाणं अभंगतं, नारगादीणं तियभंगा जाव वेमाणियाणं,
नवरं मणूसाणं पुच्छा, सब्बेबि ताव होजा सत्तविहबंधगा एगविहबंधगा य अहवा सत्तविहबंधगा य एगविहबंधगा य छविहबंधते य अट्टविहबंधधते य अबंधते य, एवं एते सत्तावीसं भंगा भाणितव्या, एवं जहा वेदणिज्नं तहा आउयं नामं गोयं च भाणितव्वं, मोहणिजे वेदेमाणे जहा नाणावरणिजंतहा भाणियव्वं ।
घृ. 'कति णं भंते ! इत्यादि गतार्थं, सम्प्रति किं कर्म वेदयमानः काः कर्मप्रकृतीबंधनातीत्युदयेन सह बन्धस्य सम्बन्धं चिचिन्तयिषुरिदमाह
'जीवे णं भंते ! नाणावरणिनं कम्मं वेएमाणे कइ कम्मपगडीओ बंधइ' इत्यादि सुगम, नवरं ज्ञानावरणीयं कर्म वेदयमान एकविधबन्धकः उपशान्तमोहः क्षीणमोहो वान तुसयोगिकेवली, तस्य ज्ञानावरणीयोदयाभावात्, बहुवचनचिन्तायां षड्विधबन्धकाः सूक्ष्मसम्पराया एकविधबन्धका उपशान्तमोहक्षीणमोहाः कादाचित्काएकत्वादिनाच भाज्या इत्युभयेषामप्यभावे सप्तविधबन्धकाअपिअष्टविधबन्धकाअपीत्येको भङ्गो, द्वयानामपि सदैव बहुत्वेन लभ्यमानत्वात्, ततः षड्विधबन्धकपदप्रक्षेपे एकवचनबहुवचनाभ्यां द्वौ भङ्गो, एवमेव द्वौ भङ्गावेक विधबन्धकप्रक्षेपेऽपि, उभयोरपि युगपत् प्रक्षेपे पूर्ववच्चत्वार इति सर्वसङ्ख्यया नव,
नैरयिकादिषुतुपदेष्वकेन्द्रियमनुष्यवर्जेषुबहुवचनचिन्तायां भङ्गत्रिकं, अष्टविधबन्धकानां कादाचित्कतया एकत्वादिना भाज्यतया च लभ्यमानत्वात्, एकेन्द्रियेष्वभङ्गक, सप्तविधबन्धका अष्टविधबन्धकाअपीति, उभयेषामपि सदा बहुत्वेन प्राप्यमाणत्वात्, मनुष्येषुतुसप्तविंशतिर्भङ्गाः अष्टविधबन्धकषड्विधवन्धकएकविधबंधकानां कादाचित्कतया एकत्वादिना भाज्यमानतया लभ्यमानत्वात्, तत्रामीषामभावे सप्तविधबन्धका इत्येको भङ्गः, ततोऽष्टविधबन्धकपदप्रक्षेपे एकवचनबहुवचनाभ्यांद्वौद्वौ, षट्विधबन्धकप्रक्षेपेद्वौ, एकविधबन्धकप्रक्षेपेसतिसप्त, ततोऽष्टविधबन्धकषड्विधबन्धकपदप्रक्षेपे चत्वारः, अष्टविधबन्धकैकविधबन्धकपदप्रक्षेपे चत्वारः, षड्विधबन्धकएकविधबन्धकपदप्रक्षेपेऽपि चत्वारः, एकोनविंशतिः, ततोऽष्टविधबन्धकषड्विधबन्धकैकविधबन्धकपदानां युगपत् प्रक्षेपेऽष्टाविति सप्तविंशतिः,
वेदनीयसूत्रे एकविधबन्धकः सयोगिकेवल्यपि, तस्यापि वेदनीयोदयबन्धसम्भवात्, अबन्धकोऽयोगिकेवली, तस्य योगाभावतो वेदनीयंवेदयमानस्यापितद्वन्धासम्भावाद्, वेदनीयसूत्रे एकवचनबहुवचनचिन्तायां जीवपदे नव भङ्गाः, तत्र सप्तविधबनअधकाष्टविधबन्धकैकविधबन्धकानां सदैव बहुत्वेन लभ्यमानत्वात् बहुवचनात्मके इतरपदद्वयाभावे एकः, ततः षड्विधबन्धकपदप्रक्षेपे एकवचनबहुवचनाभ्यां द्वौ एवमेव द्वावेकविधबन्धकपदप्रक्षेप चत्वार उभयपदप्रक्षेपे इति।
मनुष्यपदेसप्तविंशतिः, तत्र हि सप्तविधबन्धका एकविधबनधका एकेन बहुत्वेनसदावस्थिता इतरे तु त्रयोऽप्यष्टविधबन्धकाः षड्विधबन्धकाः अबन्धकाश्च कादाचित्का एकत्वादिना च
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org