________________
२०५
पद-२४, उद्देशकः, द्वारबन्धकानामपि सदैव तेषु बहुत्वेन लभ्यमानत्वात्, द्वित्रिचतुरिन्द्रियतिर्यक्पञ्चेन्द्रियसूत्रेषुभङ्गत्रिकं नैरपिकवत्, मनुष्यसूत्रे भङ्गनवकमष्टविधबन्धकस्य षविधबन्धकस्य च कदाचित् सर्वथाप्यभावात्, तत्राविधषड्विबन्धकाभावेसर्वेऽपितावद्भवेयुः सप्तविधबन्धका इतिप्रथमो भङ्गः, सप्तविधबन्धकानां सदैव बहुत्वेन प्राप्यमाणत्वात, एकाष्टविधबन्धकभावेद्वितीयः सप्तविधबन्धकाचाटवियबन्धकश्च, बह्यष्टविधबंधकभावे तृतीयः सप्तवधबन्धकाश्चष्टविधबंधकाश्च, एवमेवाष्टविधबन्धकाभावे षड्विधबन्धकपादेनाप्यकत्वबहुत्वाभ्यां द्वौ भनाविति द्विकसंयोगेचत्वारो भङ्गाः, त्रिकसंयोगेऽप्यष्टविधबन्धकषड्विधबन्धकपदयोः प्रत्येकमेकवचनबहुवचनाभ्यां चत्वार इति सर्वसङ्घयया नव, व्यन्तरज्योतिष्कवेमानिका नैरयिकवत्,
या ज्ञानावरणीयं चिन्तितं तथा दर्शनावरणीयमपि चिन्तयितव्यं, वेदनीयचिन्तायां एकविधबन्धक एव इति उपशान्तमोहादि, शेष प्राग्वत्, मनुष्यपदविषयचिन्तायामपि त एव प्रागुक्ता नव भङ्गाः, सप्तविधबन्धकानामेकविधबन्धकानां च सदैव बहुत्वेनावस्थिततया भङ्गान्तरासम्भवात्,
___ मोहचिन्तायांजीवपदे पृथिव्यादिषुपदेषु च प्रत्येकं एकएव भङ्गः-सप्तविधबन्धका अपि अष्टविधवन्धका अपीति, उभयेषामपिसदैव बहुत्वेन लभ्यमानत्वात्, षड्विधबन्धकस्तु मोहनीयबन्धको न भवति, मोहनीयबन्धो ह्यनिवृत्तिबादरसम्परायगुणस्थानकंयावत्, षड्विधबन्धकस्तु सूक्ष्मसंपराय इति, आयुर्बन्धकसत् नियमादष्टविधबन्धक इति तचिन्ताययमेकवचने बहुवचने च सर्वत्राभङ्गक, नामगोत्रान्तरायसूत्राणि ज्ञानावरणीयसूत्रवत् ।।
पदं - २४ - समाप्तम्
(पद-२५ - "कर्मवेदः" १. सम्प्रति पञ्चविंशतितममारभ्यते, तत्र वेदमादिसूत्रम्
मू. (५४७) कति णं भंते ! कम्मपगडीओ पं०?, गो० ! अट्ट कम्मपगडीतो पन्नत्ताओ तं०-नानावरणिजंजाव अंतराइयं, एव नेरइयाणं जाव वेमाणियाणं,
जीवेणं भंते! नाणावरणिज्जं कम्मं बंधमाणे कति कम्मपगडीतो वेदेति?, गो०! नियमा अट्ठ कम्मपगडीतो वेदेति, एवं नेरइए जाव वेमाणिए, एवं पुहुत्तेणवि, एवं वेदणिजवलं जाव अंतराइयं । जीवे णं भंते ! वेदणिजं कम्मं बंधमाणे कति कम्मपगडीतो वेदेति ?, गो! सत्तविहवेदए वा अट्टविहवेदए वा छउबिहवेदए वा, एवं मणूसेवि, सेसा नेरइयाति एगत्तेण पुहुत्तेणवि नियमा अट्ट कम्मपगडीओ वेदंति जाव वेमाणिया,
जीवा णं भंते ! वेदणिशं कम्मं बंधमाणा कति कम्मपगडीतो वेदेति?,गो० ! सव्वेवि ताव होजा अट्टविहवेदगायचउब्विहवेदगा य? अहवा अवविहवेदगायचउब्विह० सत्तविहवेदगे य २ अहवा अट्ठावहवेदगा य चउब्बि० सत्तवि० ३, एवं मणूसावि भाणियव्वा ।। (पन्नवणाए भगवईए कम्मवेदनामं पणवीसतिमं पयं समत्त)
वृ. 'कइ णं मते कम्मपगडीओ' इत्यादि गतार्थ, सम्प्रति किं कर्म बनन् कति कर्मप्रकृतीर्वेदयते इति चिन्तयति 'जीवेणं भंते!' इत्यादि सुगम, वेदनीयसूत्रे ‘सत्तविहवेयए वा अट्ठविहवेयए(या) वा' इति, सप्तविधवेदक उपशान्तमोहः क्षीणमोहोवा, तयोर्मोहनीयोदयाभावात,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org