________________
पदं-१७, उद्देशकः-१, द्वारययाग्भवभाव्यन्तर्मुहूर्तं यच्चोत्तरभवभावि तदयमप्येकं विवक्षित्वोक्तं, देवनैरयिकाणां हि स्वस्वलेश्या प्रागुत्तरभावन्तर्मुहूर्तद्वयनिजायुःकालप्रमाणावस्थाना भवति, तथा। ॥१॥ “जा पम्हाइ ठिई खलु उक्कोसा चेव समयमब्महिया।
सुक्काए जहन्नेणं तेत्तीसुक्कोस[मुहत्त] मम्भहिया ॥" इति ततोऽस्माल्लेश्यास्थितिपरिमाणात् प्रागुक्ताच्च तृतीयेलेश्योद्देशवक्ष्यमाणसूत्रादवसीयते-देवानांनैरयिकाणांच लेश्याद्रव्यपरिणाम उपपातसमयादारभ्याभवक्षयात् भवति इति पूर्वोत्पश्चासुरकुमारैः प्रभूतानि तीव्रानुभागानिलेश्याद्रव्याणिअनुभूयानुभूय क्षयंनीतानि स्तोकानि मन्दानुभावान्यवतिष्ठन्तेततस्तेपूर्वत्पन्ना अविशुद्धलेश्याः पश्चादुत्पन्नास्तुतद्विपर्ययाद्विशुद्धलेश्याः
'वेयणाए जहा नेरइया' इति वेदनायां यथा नैरयिका उक्तास्तथा वक्तव्याः, तत्राप्यसंज्ञीनोऽपिलभ्यमानत्वात्, तत्र यद्यपि वेदनासूत्रं पाठतो नारकाणामिवासुरकुमाराणमपि तथापि भावनायां विशेषः, सचायं--ये संज्ञीभूतास्ते सम्यग्दृष्टित्वात्महावेदनाः चारित्रविराधनाजन्यचित्तसन्तापात्, इतरेतुअसंज्ञीभूता मिथ्याष्टित्वादल्पवेदनाइति, अवसेसंजहानेरइयाणं'ति अवशेष क्रियासूत्रमायुः सूत्रं च यथा नैरयिकाणां तथा वक्तव्यं, एतच्च सुगमत्वात् स्वयं परिभावनीयं “एव मित्यादि, एवमसुरकुमारोक्तेन प्रमाणेन नागकुमारादयोऽपि तावद्वक्तव्याः यावत्स्तनितकुमाराः ॥
मू. (४४७) पुढविकाइया आहारकम्मवत्रलेस्साहिं जहा नेरइया, पुढविकाइया सव्वे समवेयणा [प०] ?, हंता गो० ! सब्बे समवेदणा, से केणडेणं ?, गो० ! पुढविकाइया सब्बे असन्नी असन्निभूयं अनिययं वेयणं वेयंति, से तेणडेणं गो० ! पुढविकाइया सव्वे समवेदणा।
पुढविकाइयाणं भंते! सव्वे समकिरिया?, हंता गो० ! पुढविकाइया सब्बे समकिरिया, से केणटेणं ?, गो० ! पुढविकाइया सव्वे माइमिच्छादिट्ठी तेसिं नियइयाओ पंच किरियाओ कजंति, तं०--आरंभिया परिग्गहिया मायावत्तिया अप्पचक्खाणकिरिया मिच्छादसणवत्तिया य, से तेणटेणं गो० १ एवं०, जाव चउरिदिया, पंचेदियतिरिक्खजोणिया जहा नेरइया नवरं किरियाहिं सम्मदिट्टी मिच्छट्टिी सम्मामिच्छद्दिट्टी,
तत्थ गंजे ते सम्मदिट्टी ते दुविहा पन्नता, तंजहा-असंजता य संजयासंजता य, तत्थ णं जे ते संजयासंजया तेसिंणं तिन्नि किरियाओ कजंति, तं०-पआरं० परि० माया०, तत्थ गंजे अस्संजता तेसिणं चत्तारि किरिया कअंति, तं०-आरं० परि० माया० अपञ्च०, तत्थ णं जे ते मिच्छादिट्ठी जे य सम्मामिच्छदिट्ठी तेसि णं नियइयाओ पंच किरि० कजंति, तं०-आरंभि० परि० माया० अपच० मिच्छा०, सेसंतं चेव ।
वृ. 'पुढविकाइया' इत्यादि, पृथिवीकायिका आहारकर्मवर्णलेश्याभिर्यथा नैरयिका उक्तास्तथा वाच्याः, पृथिवीकायिकानामाहारादिविषयाणि चत्वारि सूत्राणि नैरयिकसूत्राणीव पृथिवीकायिकाभिलापेनाभिधातव्यानीति भावः, केवलमाहारसूत्रे भावनैवं-पृथिवीकायिकानामङ्गुलासङ्खयेयभागमात्रशरीरत्वेऽप्यल्पशरीरत्वमहाशरीरत्वे आगमवचनादवसेये, स चायमागमः- “पुढविकाइए पुढविकाइयस्स ओगाहणट्टयाए चउट्ठाणवडिए' इत्यादि, तत्रमहाशरीरा लोमाहारतो बहुतरान् पुद्गलानाहारयनत्युच्छ्वसन्ति च अभीक्ष्णमाहारयन्त्यभीक्ष्णं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org