Agam Sutra Satik 15 Pragnapana UpangSutra 04

SR No.: 003349
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
Publication Year: 2000
Total Pages: 664
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 15, & agam_pragyapana
File Size: 14 MB

Page 37

३४
प्रज्ञापनाउपाङ्गसूत्र-१-१/-1-३२ -'मण्डलीकावातो मण्डलिकाभिमूलत आरभ्यप्रचुरतराभिः समुत्थोयो वातः 'गुझावातो' यो गुअन्-शब्दं कुर्वन् वाति ‘झञ्झावातः' सवृष्टिरशुभनिष्ठुर इत्यन्ये, 'संवतकवातः' तृणादिसंवर्तनखंभावः 'धनवातो; धनपरिणामोरलप्रभापृथिव्याद्यधोवर्ती 'तनुवातो' विरलपरिणामो धनवातस्याधःस्थायी शुद्धवातो' मन्दस्तिमितो बस्तिद्वृत्यादिगतइत्यन्ये, तेसमासओ' इत्यादि प्राग्वत्, अत्रापि सङ्ख्येयानि योनिप्रमुखाणि शतसहस्राणि सप्तावसेयानि ।।
उक्ता वायुकायिकाः, सम्प्रतिवनस्पतिकायिकप्रतिपादनार्थमाह
मू. (३३) से किं तंवणस्सइकाइया?, वणस्सइकाइया दुविहा पन्नत्ता, तंजहा-सुहुमवणस्सइकाइयाय बायरवणस्सइकाइया या
मू. (३४) से किं तं सुहुमवणस्सइकाइया ?, २ दुविहा पन्नत्ता, तंजहा-पअत्तगसुहुमवणस्सइकाइया य अपजत्तगहुमवणस्सइकाइया य, सेत्तं सुहुमवणस्सइकाइया।
मू. (३५) से किंतं बादरवणस्सइ०?, २ दुविहा पन्नत्ता, तंजहा-पत्तेयसरीरबादरवणस्सइ० साहारणस० बादरवणस्सइ०॥
वृ.सुगमंयावत् सेत्तंसुहुमवणस्सइकाइया, 'सेकिंत'मित्यादि, अथ केतेबादरवनस्पतिकायिकाः?,२ द्विविधाः प्रज्ञप्ताः,तद्यथा-प्रत्येकशरीरबादरवनस्पतिकायिकाश्चसाधारणशरीरबादरवनस्पतिकायिकाच, तत्रैकमेकं जीवं प्रति गतं प्रत्येकं शरीरं येषां ते प्रत्येकशरीराः तेचते बादरवनस्पतिकायिकाश्चप्रत्येकशरीरबादरवनस्पतिकायिकाः, चशब्दः स्वगतानेकभेदसूचकः, समान तुल्यंप्राणापानाधुपभोगंयथा भवतिएवमा समन्तादकीभावनानन्तानांजन्तूनांधारणंसमझणयेनतत्साधारणंसाधारणंशरीरं येषांतेशाधारणशरीराःतेचतेबादरवनस्पतिकायिकाश्च साधारणबादरवनस्पतिकायिकाः, चशब्दोऽत्रापि स्वगतानेकभेदसूचकः।
मू. (३६) से किंतं पत्तेयसरीरबादरवणस्सइकाइया?, २ दुवालसविहा प०, तंजहा
इ. 'से किंत' मित्यादि, अथ के ते प्रत्येकशरीरबादरवनस्पतिकायिकाः ?, सूरिराहप्रत्येकशरीरबादरवनस्पतिकायिकाः द्वादशविधाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथामू. (३७) रुक्खा गुच्छा गुम्मा लता य वल्ली य पव्वगा चेव ।
तणवलयहरियओसहि-जलरुहकुहणा य बोद्धव्वा ।। वृ.'रुक्खे'त्यादि, वृक्षाः' चूतादयः 'गुच्छा' वृन्ताकीप्रभृतयः ‘गुल्मानि' नवमालिकाप्रमृतीनि 'लताः' चम्पकलतादयः, इह येषां स्कन्धप्रदेशे विवक्षितोध्वगतैकशाखाव्यतिरेकेणाऽन्यच्छाखान्तरं परिस्थूरं न निर्गच्छति ते लता विज्ञेयास्ते च चम्पकादय इति, 'वलयः' कूष्माण्डीत्रपुषीप्रभृतयः, पर्वगा' इक्ष्वादयः, 'तृणानि कुशजंजुकाऽर्जुनादीनि वलयानि' केतकीकदल्यादीनि तेषां हि त्वचा वलयाकारेण व्यवस्थितेति, 'हरितानि तण्डुलीयकवास्तुलप्रभृतीनि 'औषध्यः' फलपाकान्ताः ते च शाल्यादयः, जले रुहन्तीति जलरुहाः-उदकावकपनकादयः 'कुहणा' भूमिस्फोटाभिधानाः ते चाकायप्रभृतयः ।
मू. (३८) से किंतं रुक्खा?, २ दुविहा पन्नत्ता, तंजहा-एगट्ठिया य बहुबीयगा या से किं तं एगट्ठिया?, २ अनेगविहा पन्नत्ता, तंजहा
वृ.तत्र यथोद्देशं निर्देश' इतिन्यायात्प्रथमतो वृक्षप्रतिपादनार्थमाह-‘से किं तमित्यादि,