________________
प्रज्ञापनाउपाङ्गसूत्रम्-२-१६/-/-/४४०
__-अहवेगे य ओरालियमीसासरीरकायप्पओगिणो य आहारगसरीरकायप्पओगी य आहारगमीसासरीरकायप्पओगीयकम्मासरीरकायप्पओगीय९ अहवेगेय ओरालियमीसासरीरकायप्पओगिणो य आहारगसरीरकायप्पओगी य आहारगमीसासरीरकायप्पओगी य कम्मासरीरकायप्पओगणो य १० अहवेगे य ओरालियमीसासरीरकायप्पओगिणो य आहारगसरीरकायप्पओगी य आहारगमीसासरीरकायप्पओगिणो य कम्मासरीरकायप्पओगी य ११ अहवेगे य ओरालिय- मीसासरीरकायप्पओगिणो य आहारगसरीरकायप्पओगी य आहारगमीसासरीरकायप्पओगणो य कम्मासरीरकायप्पओगिणो य १२ अहवेगे य ओरालियमीसासरीरकायप्पओगणो य आहारगसरीरकायप्पओगिणो य आहारगमीसासरीरकायप्पओगीय कम्मासरीरकायप्पओगी य१३ अहवेगेयओरालियमीसासरीरकायप्पओगिणो यआहारगसरीरकायप्पओगिणो यआहारगमीसासरीरकायप्पओगीयकममासरीरकायप्पओगिणो य १४ अहवेगे य ओरालियमीसासरीरकायप्पओगिणो य आहारगसरीरकायप्पओग्णो य आहारगमीसासरीरकायप्पओगिणो य कम्मासरीरकायप्पओगी य १५ अहवेगे य ओरालियमीसासरीरकायप्पओगिणो यआहारगसरीरकायप्पओगिणोय आहारगमीसासरीरकायप्पओगिणो य कम्मासरीरकायप्पओगिणो य १६, एवं एते चउसंजोएणं सोलस भंगा भवंति, सव्वेऽपियणं संपिडिया असीति भंगा भवंति।
वाणमंतरजोइसवेमाणिया जहा असुरकुमारा।
वृ. 'जीवाणं भंते!' इत्यादि प्रश्नसूत्रसुगिमं, निर्वचनसूत्रेसर्वेऽपि तावद्भवेयुः सत्यमनःप्रयोगिण इत्यादिरेको भङ्गः, किमुक्तं भवति?-सदैव जीवा बहव एव सत्मनःप्रायोगिणोऽप्यसत्यमनःप्रयोगिणोऽपियावद्वैक्रियमिश्रशरीरकायप्रयोगिणोऽपिकार्मणशरीरकायप्रयोगिणोऽपिलभ्यन्ते, तत्र सदैववैक्रियमिश्रशरीरकायप्रयोगिणोनारकादीनां सदैवोपपातोत्तरवैक्रियारम्भवसम्भवात्, सदैव कार्मणशरीरकायप्रयोगिणः सर्वदैव वनस्पत्यादीनां विग्रहैणा वान्तरगती लभ्यमान्वात्, आहारकशरीरीच कदाचित्सर्वथान लभ्यते, षण्मासान्यावदुत्कर्षतोऽन्तरसम्भवात्, यदापि लभ्यते तदापि जघन्यपदे एको द्वौ वा उत्कर्षतः सहस्रपृथकत्वं, उक्तं च॥१॥ "आहारगाइं लोए छम्मासे जा न होतिवि कयाई ।
उक्कोसेणं नियमा एवं समयं जहन्नेणं ।। ॥२॥ होताई जहन्नेणं इकं दो तिन्नि पंच व हवंति।
उक्कोसेणं जुगवं पुहुत्तमेत्तं सहस्साणं ।।" ततोयदाआहारकशरीरकायप्रयोगी आहारकमिश्रशरीरकायप्रयोगी चैकोऽपिनलभ्यते तदा बहुवचनविशिष्टत्रयोदशपदात्मकएको भङ्गः, त्रयोदशपदानामपि सदव बहुत्वेनावस्थित्वात्, यदा त्वेक आहारकशरीरकायप्रयोगी लभ्यते तदा द्वितीयः, तेऽपि यदा बहवो लभ्यन्ते तदा तृतीयः, एवमेव आहारकमिश्रशरीरकायप्रयोगिपदेनापि द्वौ भङ्गी लभ्येते इत्येकयोगे चत्वारो भङ्गाः,द्विकसंयोगेऽपि प्रत्येकमेकचनबहुवचनाभ्यां चत्वार इति सर्वसङ्ख्ययाजीवपदेन नव भङ्गाः,
नैरयिकपदे सत्यमनःप्रयोगिप्रभृतीनि वैक्रियमिश्रशरीरकायप्रयोगिपर्यन्तानि सदैव बहुवचनेन दश पदान्यवस्थितानीत्येको भङ्गः, अथ वैक्रियमिश्रशरीरकायप्रयोगिणः सदैव कथं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org