Page Text
________________
२७८
प्रज्ञापनाउपाङ्गसूत्र-१-११/-1-1३९५ मू. (३९७) कतिविहे गंभंते! वयणे पं०?, गो० सोलसविहे वयणे पं०, तं०-एगवयणे दुवयणे बहुक्यणे इथिवयणे पुमवयणे नपुंसगवयणे अज्झत्थवयणे उवनीयवयणे अवनीयवणे उवनीयावनीयवणे अवनीयोवनीयवयणे तीतवयणे पडुप्पन्नवयणे अनागयवयणे पञ्चक्खवयणे परोक्खवयणे । इच्छेइतं भंते ! एगवयणं वा जाव परोक्खवयणं वा वदमाणे पन्नवणी णं एसा भासा न एसा मासा मोसा?, हंता गो० ! इच्छेइतं एगवयणं वा जाव परोक्खवयणं वा वदमाणे पन्नवणी णं एसा भासा न एसा भासा मोसा।
दृ.शेषं सूत्रं सर्वमपि पाठसिद्धं, 'जाव कतिविहे गंभंते ! वयणे वण्णत्ते' इति,
एकवचनं पुरुष इति द्विवचनं पुरुषाविति बहुवचनं पुरुषा इति, स्त्रीवचनमियं स्त्री, पुरुषवचनमयं पुमान्, नपुंसकवचनमिदं कुण्ड, अध्यात्मवचनं यदन्यच्चेतसि निधाय विप्रतारकबुध्धाऽन्य विभणिषरपिसहसायचेतसितदेव ब्रूते, उपनीतवचन-प्रशंसावचनं यथा रूपवतीयं स्त्री, अपनीतवचनं-निन्दावचनं यथेयं कुरूपा स्त्री, उपनीतापनीतवचनं यत्प्रशस्य निन्दति, यथा रूपवतीयंस्त्रीपरंदुःशीलाअपनीतोपनीतवचनं-यन्निन्दित्वाप्रशंसति यथेयं कुरूपा परं सुशीलेति, अतीतवचनमकरोदित्यादि प्रत्युत्पन्नवचनं-वर्तमानकालवचनं करोतीत्यादि अनागतकालवचनं करिष्यतीत्यादि, प्रत्यक्षवचनं-अयमित्यादि परोक्षवचनं-स इत्यादि।
एतानिचषोडशापिवचनानि यथावस्थितवस्तुविषयाणिनकाल्पनिकानि, ततोयदैतानि सम्यगुपयुज्य वदति तदा सा भाषा प्रज्ञापनी द्रष्टव्या, तथा चाह–'इच्चेइयं भंते ! एगवयणं दुवयण'मित्यादि, भावितार्थमक्षरार्थः प्रतीत एव ।।
सम्प्रति प्रागुक्तमेव सूत्रं सूत्रान्तरसम्बन्धनार्थं भूयः पठत्ति,
म. (३९८) कति णं भंते ! भासजाया पन्नता?, गो०! चत्तारि भासज्जाया पं०, तं०सच्चमेगंभासायं बितियं मोसंभासज्जातंतइयं सच्चामोसंभासज्जातंचउत्थं असच्चामोसंभासज्जातं, इन्छेइयाई भंते ! चत्तारिभासजायाई भासमाणे किं आराहते विराहते?, गो०! इखेइयाईचत्तारि भासजाई आउत्तं भासमाणे आराहते नो विराहते, तेण परं असंजतअविरयअपडितहतअपबक्खायपावकम्मे सच्चं भासं भासंतो मोसंवा सच्चामोसंवा असचामोसंवा भासं भासमाणे नो आराहते विराहते।
वृ. 'कइ णं भंते ! भासज्जाया पन्नत्ता' इत्यादि सुगम, नवरं 'आउत्तं भासमाणे इति सम्यक् प्रवचनमालिन्यादिरक्षणपरतया भाषमाणः, तथाहि-प्रवचनोड्डाहरक्षणादिनिमित्तं गुरुलाघपवपर्यालोचनेन मृषापिभाषमाणःसाधुराराधकएवेति, तेण पर मित्यादि, तत आयुक्तभाषमाणात्परोऽसंयतो-मनोवाकायसंयमविकलोऽविरतोविरमतिस्म विरतोन विरतोऽविरतः सावधव्यापारादनिवृत्तमना इत्यर्थः अत एवन प्रतिहतं-मिथ्यादुष्कृतदानप्रायश्चित्तप्रतिपत्त्यादिना न नाशितमतीतं तथा न प्रत्याख्यातं भूयोऽकरणतया निषिद्धमनागतं पापकर्म येनासावप्रतिहताप्रत्याख्यातपापकर्मा, शेषं पाठसिद्धं ।
मू. (३९९) एतेसिणं भंते ! जीवाणं सबभासगाणं मोसभासगाणं सच्चामोसभासगाणं असच्चामोसभासगाणंअभासगाण यकयरेशहितो अ० ब०तु०वि०?,गो०! सव्वत्थोवा जीवा सच्चमासगा सच्चामोसभासगा असंखिज्जगुणा मोसभासगा असंखेजुणा असच्चामोसभागसगा असंखेनगुणा अभासगा अनंतगुणा ।। पन्नवणाए भगवईए भासापदं समतं ।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003349 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 15 Pragnapana UpangSutra 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 664 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 15, & agam_pragyapana |
| File Size | 14 MB |