________________
२७०
प्रज्ञापनाउपाङ्गसूत्र-१-११1-1-1३८९ मू.(३८९)जीवाणंभंते! किंभासगा अभासगा?, गो०! जीवा भासगाविअभासगावि, से केणटेणं भंते ! एवं वुच्चति जीवा भासगावि अभासगावि?, गो० ! जीवा दुविहा पं०, तं०संसारसमावन्नगा य असंसारसमावन्नगा य, तत्थ णं जे ते असंसारसमावन्नगा ते णं सिद्धा सिद्धाणं अभासगा।
तत्थ णं जे ते संसारसमावन्नगा ते दुविहा पं०, तं०-,सेलेसीपडिवण्णगा य असेलेसीपडिवण्णगाय, तत्थणंजेते सेलेसिपडिवण्णगातेणंअभासगा, तत्थणंजेते असेलेसिपडिवण्णगा ते दुविहा पं०, तं०-एगिदियाय अणनेगिदिया य, तत्तणंजे ते एगिदिया ते णं अभासगा, तत्थ गंजे ते अनेगेदिया ते दुविहा पं०, तं०-पजत्तगाय अपजत्तमा य, तत्थणजे ते अपज्जत्तगातेणं अभासगा, तत्थ णं जे ते पज्जत्तगा तेणं भासगा, से एएणडेणं गोयमा! एवं वुच्चति-जीवा भासगाविअभासगावि।नेरइयाणंभंते! किंभासगा अभासगा?, गो०! नेरइयाभासगाविअभासगावि, से केणडेणं भंते ! एवं बुचति-नेरइया भासगावि अभासगावि ? गो० ! नेरइया दुविहा, पं० तं०-पजतगाय अपञ्जत्तगाय, तत्थणजे ते अपज्जत्तगा तेणं अभासगा, तत्तणजे ते पज्जत्तगा तेणंभासगा, से एएणडेणं गो०! एवं वुच्चति-नेरइया भासगाविअभासगावि, एवंएगिदियवजाणं निरंतरं भाणियव्वं ॥
म. (३९०) कतिणंभंते! भासजाया पन्नता?, गो०! चत्तारिभासजायाप०,तं०-सच्चमेगं भासजायं वितिय मोसंततियं सच्चामसों चउत्तं असामोसं, जीवाणंभंते! किं सच्चं भसंभासंति मोसं भासं भासंति सच्चामोसं भासं भासंति असचामोसं भासं भासंति ?, गो० ! जीवा संबंपि भासं भसंति मोसंपि भासं भासंति सम्रामोसंपि भासं भासंति असच्चामोसंपि भासं भासंति,
नेरइयाणं भंते ! किं सच्चं भासंभासंति जाव असच्चामोसं भासंभासंति?, गो० ! नेरइया णं सच्चंपि भासंभासंति जाव असच्चामोसंपिभासंभासंति, एवं असरुकुमारा जाव धणियकुमारा, बेइंदियतेइंदियचउरिदिया य नो सच्चं नो मोसं नो सचमोसं भासं भासंति असनमामोसं भासं भासंति,
पंचिंदियतिरिक्खजोणियाणं भंते ! किं सच्चं भासं भासंति जाव किं असचमीमोसं भासं भसंति?, गो० पंचिंदियतिरिक्खजोणियाणो सचं भासंभासंति नो मोसंभासंभासंतिणो सच्चामोसं भासंभासंति एगं असच्चामोसंभासंभासंति नन्नत्य सिक्खापुबगंउत्तरगुणलद्धिं वा पडुच सपि भासं भासंति मोसंपि सच्चामोसंपि असच्चामोसंपि भासं भासंति, मणुस्सा जाव वेमाणिया, एते जहा जीवा तहा भाणियब्वा ।।
वृ.कति भदन्त ! भाषाजातानि-भाषाप्रकाररूपाणिप्रज्ञप्तानि?, इदं प्रागुक्तमपिबूयोऽप्युपात्तंसूत्रान्तरम्बन्धनार्थं, तान्येव सूत्रान्तराणि दर्शयति-'जीवाणंभंते! किंसचंभासं भासंति इत्यादि सुगम, नवरं द्वित्रिचतुरिन्द्रियेषु सत्यदिभाषात्रयप्रतिषेधस्तेषां सम्यक्परिज्ञानपरवञ्चनाद्यभिप्रायासम्भवात्,
तिर्यस्पञ्चेन्द्रिया अपि न सम्यग्यथावस्थितवस्तुप्रतिपादनाभिप्रायेणभाषन्ते नापि परविप्रतारणवुध्या किन्तु यदा भाषन्ते तदा कुपिता अपि परं मारयितुकामा अध्येवमेव भाषन्ते ततस्तेषामपि भाषा असत्यामृषा, किं सर्वेषामपि तेषामसत्यामृषा?, नेत्याह-'नन्नत्थे'त्यादि,
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org