________________
प्रज्ञापनाउपाङ्गसूत्रं-१- ३/-/४/२६५ बायरनिगोयाणं पजत्तापजत्ताणं कयरे कयरेहिंतो अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा ?, गोयमा ! सव्वत्थोवा बायरनिगोया पजत्ता बायरनिगोया अपजत्ता असंखेज्जगुणा। एएसि णं भंते! बायरतसकाइयाणं पज्जत्तापज्जत्ताणं कयरे कयरेहिंतो अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा?, गोयमा ! सव्वत्थोवा बायरतसकाइया पजत्ता बायरतसकाइया अपजत्ता असंखेजगुणा।
एएसि णं भंते! बायराणं बायरपुढवीकाइयाणं बायर आउकाइयाणं बायर उकाइयाणं बायरवाउकाइयाणं बायरवणस्सइकाइयाणं पत्तेयसरीरबायरवणस्सइकाइयाणं बायरनिगोयाणं बायतसकाइयाणं पञ्जत्तापज्जत्ताणं कयरे कयरेहिंतो अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा
-गोयमा ! सव्वत्योवा बायरतेउकाइया पज्जत्तया बायरतसकाइया पज्जत्तया असंखेजगुणा बायरतसकाइया अपजत्तया असंखेजगुणा पत्तेयसरीरबायरवणस्सइकाइया पज्जत्तया असंखेजगुणा बायरनिगोया पज्जत्तया असंखेज्जगुणा बादरपुढवीकाइया पज्जत्तया असंखेज्जगुणा बायर आउकाइया पजत्तया असंखेज्जगुणा बायरवाउकाइया पजत्तया असंखेज्जगुणा बायरतेउकाइया अपजत्तया असंखेजगुणा पत्तेयसरीरबायरवणस्सइकाइया अपजत्तया असंखेज्जगुणा बायरनिगोया अपजत्तया असंखेखगुणा बायरपुढवीकाइया अपजत्तया असंखेज्जगुणा बायर आउकाइया अपजत्तया असंखेजगुणा बायरवाउकाइया अपजत्तया असंखेखगुणा बायरवणस्सइकाइया पत्तिया अनंतगुणा बायरवणस्सइकाइया अपजत्तया असंखेज्जगुणा बायर अपजत्तया विसेसा० बायरा विसेसा० ।
१३६
वृ. एएसि णं भंते! बायराणं बायरपुढवीकाइयाणं इत्यादि, सर्वस्तोका बादरत्रसकायिकाः, द्वीन्द्रियादीनामेव बादरत्रसत्वात् तेषां च शेषकायेभ्योऽल्पत्वात्, तेभ्यो बादरतेजः कायिका असङ्ख्येयगुणाः, असङ्ख्ययलोकाकाशप्रदशप्रमाणत्वात्, तेभ्योऽपि प्रत्येकशरीरबादरवनस्पतिकायिका असङ्घयेयगुणाः, स्थानस्यासङ्घत्येयगुणत्वात्, बादरेतजः कायिका हि मनुष्यक्षेत्रे एव भवन्ति, तथा चोक्तं द्वितीये स्थानाख्ये पदे
"कहि णं भंते! बादरतेउकाइयाणं पञ्जत्तगाणं ठाणा पत्रत्ता ?, गोयमा ! सट्ठाणेणं अंतो मणुस्सखिते अड्डाइजेसु दीवसमुद्देसु निव्वाघाएणं पन्नरससु कम्मभूमीसु वाघाएणं पंचसु महाविदेहेसु, एत्थ णं बायर उकाइयाणं पज्जत्तगाणं ठाणा पत्रत्ता" तथा "जत्थेव बाय रतेउकाइयाणं पञ्जत्तगाणं ठाणा तत्थेव बायर उकाइयाणं अपजत्तगाणं ठाणा पन्नत्ता" इति, बादरवनस्पतिकायिकास्तु त्रिष्वपि लोकेषु भवनादिषु, तता चोक्तं तस्मिन्नेव द्वितीये स्थानाख्ये पदे
"कहि णं भंते! बायरवणस्सइकाइयाणं पजत्तगाणं ठाणा पत्रत्ता ?, गोयमा ! सहाणेणं सत्तसु घनोदहिसु सत्तसु घनोदहिवलयेसु अहोलोए पायालेसु भवणेसु भवणपत्थडेसु उहलोए कप्पेसु विमाणेसु विमाणावलियासु विमाणपत्थडेसु तिरियलोए अगडेसु तलाएसु नदीसु दहेसु वाविसु पुक्खरिणीसुदिहियासु गुंजालियासु सरेसु सरपंतियासु सरसरपंतियासु बिलेसु बिलपंतियासु उज्झरेषु निज्झरेसु चिल्ललेसु पल्ललेसु वप्पिणेसु दीवेसु समुद्देसु सव्वेसु चेव चलासएसु जलठाणेसु,
एत्थ णं बायरवणस्सइकाइयाणं पञ्जत्तगाणं ठाणा पन्नत्ता" तथा "जत्थेव बायरवणस्सइकाइयाणं पज्जत्तगाणं ठाणा तत्थेव बायरवणस्सइकाइयाणं अपजत्तगाणं ठाणा पत्रत्ता" इति, ततः क्षेत्रस्यासङ्घयेयगुणत्वादुपपद्यन्ते बादरतेजः कायिकेभ्योऽसङ्घयेयगुणाः प्रत्येकशरीरबादरवनस्पतिकायिकाः, तेभ्यो बादरनिगोदा असङ्घयेयगुणाः तेषामत्यन्तसूक्ष्मावगाहनत्वात्,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org