________________
जीवाजीवाभिगमउपाङ्गसूत्रम् २/-/६८
च पुच्वविदेहअवरविदेहकम्म० दोवि संखेजगुणा ।
एतेसिणं भंते ! नेरइयनपुंसकाणं रयणप्पभा पुढविनेरइयनपुंसकाणं जाव अधेसत्तमापुढविनेरइयणपुंसकाणं तिरिक्खजोणियनपुंसकाणं एगिदियतिरिक्खजोणियाणं पुढविकाइयएगिदियतिरिक्खजोणियनपुंसकाणं जाव वणस्सतिकाइय० बेइंदियतेइंदियचतुरिदियपंचिंदियतिरिक्खजोणियनपुंसकाणं जलयराणं थलयराणं खहयराणं मणुस्सनपुंसकाणं कम्मभूमिकाणं अकम्मभूमिकाणं अंतरदीवकाण य कतरे २ हिंतो अप्पा ४, गोयमा! सव्वत्थोवा अधेसत्तमपुढविनरइयनपुंसका छठ्ठपुढविनेरइयनपुंसका असंखेज० जावदोचपुढविणेरइणपुं० असंखे०। ____ -अंतरदीवगमणुस्सनपुंसका असंखेज्जगुणा, देवकुरुउत्तरकुरुअकम्मभूमिक० दोवि संखेजगुणा जाव पुव्वविदेहअवरविदेहकम्मभूमगमणुस्सनपुंसका दोवि संखेजगुणा, रयणप्पभापुढविनेरइयनपुंसका असंखे० खहयरपंचेदियतिरिक्खजोणियनपुंसका असं० थलयर० संखिज० जलयर० संखिजगुणा चतुरिदियतिरिक्खजोणिय० विसेसाहिया तेइंदिय० विसे० बेइंदिय०विसे० तेउक्काइयएगिदिय० असं० पुढविकाइयएगिदिय विसेसाहिया आउक्काइय० विसे० वाउकाइय० विसेसा० वणस्सइकाइयएगिदियतिरिक्खजोणियनपुंसका अनंतगुणा ।।
वृ. “एएसिण'मित्यादि प्रश्नसूत्रंसुगम, भगवानाह-गौतम! सर्वस्तोका मनुष्यनपुंसकाः, श्रेण्यसङ्खयेयभागवर्तिप्रदेशराशिप्रमाणत्वात्, तेभ्योऽपि नैरयिकनपुंसका असङ्खयेयगुणाः, अङ्गुलमात्रक्षेत्रप्रदेशराशौ तद्गतप्रथमवर्गमूले द्वितीयवर्गमूलेन गुणिते यावान्प्रदेशराशिर्भवति तावप्रमाणासुघनीकृतस्य लोकस्यैकप्रादेशिकीषु श्रेणिषुयावन्तो नभःप्रदेशास्तावप्रमाणत्वात्तेषां तेभ्यस्तिर्यग्योनिकनपुंसका अनन्तगुणाः, निगोदजीवानामनन्तत्वात्।।
सम्प्रति नैरयिकनपुंसकविषयमल्पबहुत्वमाह-'एएसि णमित्यादि, सर्वस्तोका अधः-सप्तमपृथिवीनैरयिकनपुंसकाः, अभ्यन्तरश्रेण्यसङ्ख्येयभागवर्त्तिनभःप्रदेशराशिप्रमाणत्वात्, तेभ्योऽपि षष्ठपृथिवीनैरयिकनपुंसका असङ्खयेयगुणाः, तेभ्योऽपिपञ्चमपृथ्वीनैरयिकनपुंसका असङ्खयेयगुणाः, तेभ्योऽपि चतुर्थपृथिवीनैरयिकनपुंसका असङ्खयेयगुणाः, तेभ्योऽपि तृतीयपृथिवीनैरयिकनपुंसका असङ्ख्येयगुणाः, तेभ्योऽपि द्वितीयपृथिवीनैरयिकनपुंसका असङ्खयेयगुणाः, सर्वेषामप्येतेषां पूर्वपूर्वनैरयिकपरिमाणहेतुश्रेण्यसङ्घयेयभागापेक्षयाऽसङ्खयेयगुणासङ्ग्येयगुणश्रेण्यसङ्ख्येयभागवर्त्तिनभःप्रदेशराशिप्रमाणत्वात्।
द्वितीयपृथिवीनैरयिकनपुंसकेभ्योऽस्यां रलप्रभायां पृथिव्यां नैरयिकनपुंसका असङ्ख्येयगुणाः, अङ्गुलमात्रक्षेत्रप्रदेशराशौ तद्गतप्रथमवर्गमूले द्वितीयवर्गमूलेन गुणिते यावान् प्रदेशराशिस्तावप्रमाणासु घनीकृतस्य लोकस्यैकप्रादेशिकीषु श्रेणिषु यावन्त आकाशप्रदेशास्तावप्रमाणत्वात्, प्रतिपृथिवी चपूर्वोत्तरपश्चिमदिग्भाविनो नैरयिकाः सर्वस्तोकाः, तेभ्यो दक्षिणदिग्भाविनोऽसङ्ख्येयगुणाः, पूर्वपूर्वपृथिवीगतदक्षिणदिग्भाविभ्योऽप्युत्तरस्यामुत्तरस्यां पृथिव्यामसङ्ख्येयगुणाः पूर्वोत्तरपश्चिमदिग्भाविनः, तथा चोक्तं प्रज्ञापनायाम्
_ “दिसाणुवाएणं सव्वथोवा अहेसत्तभपुढविनेरइया पुरत्थिमपञ्चत्थिमउत्तरेणं, दाहिणेणं असंखेनगुणा । दाहिणेहिंतो अहेसत्तमपुढविनेरइएहितोछट्टीए तमाए पुढवीए नेरइया पुरस्थिम
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org