________________
३५०
जीवाजीवाभिगमउपाङ्गसूत्रम् ३/दीव०/२१७ सगाणं २ दीवाणं पुरथिमेणं सयंभुरमणोदगं समुदं पुरथिमेणं असंखेजाइंजोयणतंचेव, एवं सूराणवि, सयंभूरमणस्स पञ्चथिमिल्लातोवेदियंताओ रायहाणीओसकाणं२ दीवाणंपञ्चथिमिल्लाणं सयंभुरमणोदं समुदं असंखेजा० सेसंतं चेव ।
कहि णं भंते ! सयंभूरमणसमुहकाणं चंदाणं०, सयंभुरमणस्स समुद्दस्स पुरथिमिल्लाओ वेतियंतातो सयंभुरमणं समुदं पञ्चस्थिमेणं बारस जोयणसहस्साइं ओगाहित्ता, सेसंतंचेव । एवं सूराणवि। सयंभुरमणस्स पञ्चस्थिमिल्लाओ सयंभुरमणोदं समुदं पुरथिमेणं बास जोयणसहस्साई ओगाहित्ता रायहाणीओसगाणं दीवाणं पुरस्थिमेणं सयंभुरमणं समुदं असंखेनाइंजोयणसहस्साई ओगाहित्ता, एत्थणं सयंभुरमण जाव सूरादेवा।
वृ. 'कहि णं भंते!' इत्यादि, कत्र भदन्त ! देवद्वीपगानां चन्द्राणां चन्द्रद्वीपा नाम द्वीपाः प्रज्ञप्ताः?, भगवानाह-गौतम! देवद्वीपस्यपूर्वस्माद्वेदिकान्ताद्देवोदंसमुद्रं द्वादश योजनसहनाण्यवगाह्य अत्रान्तरे देवद्वीपगानां चन्द्राणांचन्द्रद्वीपाः प्रज्ञप्ता इत्यादिप्राग्वत्, राजधान्यः स्वकीयानां चन्द्रद्वीपानां पश्चिमदिशितमेव देवद्वीपमसङ्खयेयानि योजनसहमण्यवगाह्यात्रान्तरे देवद्वीपगानां चन्द्राणां चन्द्रा नाम राजधान्यः प्रज्ञप्ताः, ता अपि विजयाराजधानीवद्वक्तव्याः ।
'कहि णं भंते !' इत्यादि, कर भदन्त ! देवद्वीपगानां सूर्याणां सूर्यद्वीपा नाम द्वीपाः प्रज्ञप्ताः? भगवानाह-गौतम! देव द्वीपस्य देवद्वीपमसङ्खयेयानि योजनसहस्राण्यवगाह्मेत्यादि ।
'कहिणंभंते!' इत्यादि, कत्र भदन्त! देवसमुद्राणांचन्द्राणांचन्द्रद्वीपानामद्वीपाःप्रज्ञप्ताः? गौतम देवोदस्य समुद्रस्य पूर्वस्माद्वेदिकान्ताद्देवोदकं समुद्रं पश्चिमदिशि द्वादश योजनसहस्राण्यवगाह्यात्रान्तरे देवोदसमुद्रगानांचन्द्राणां चन्द्रद्वीपाः प्रज्ञप्तास्ते च प्राग्वत् राजधान्यः स्वकीयानां चन्द्रद्वीपानां पश्चिमदिशि देवोदकं समुद्रमसङ्खयेयानि योजनसहस्राण्यवगाह्यात्रान्तरे वक्तव्याः, देवोदकसमुद्रगानां सूर्याणां सूर्यद्वीपादेवोदकस्य समुद्रस्यपश्चिमान्ताद्वेदिकान्ताद् देवोदकं समुद्रं पूर्वदिशि द्वादशयोजनसहमाण्यवगाह्यात्रान्तरे वक्तव्याः, राजधान्योऽपिस्वकीयानां सूर्यद्वीपानां पूर्वदिशि देवोदकं समुद्रमसङ्खयेयानि योजनसहनाण्यवगाह्य, एवं नागयक्षभूतस्वयम्भूरमणद्वीपसमुद्रचन्द्रादित्यानामपि वक्तव्यं, द्वीपगतानां चन्द्रादित्यानां चन्द्रादित्यद्वीपा अनन्तरसमुद्रे, समुद्रगतानांतु स्वस्वसमुद्र एव, राजधान्यो द्वीपगतानां चन्द्रादित्यानां स्वस्वद्वीपे, समुद्रगतानां स्वस्वसमुद्रे, आह च मूलटीकाकारोऽपि--- ___“एवं शेषद्वीपगतचन्द्रादित्यानामपि द्वीपाअनन्तरसमुद्रेष्ववगन्तव्याः, राजधान्यश्च तेषां पूर्वपरतोऽसङ्खयेयान् द्वीपसमुद्रान्गत्वा ततोऽन्यस्मिन् सद्दशनाम्नि द्वीपे भवन्ति, अन्त्यानिमान् पञ्चद्वीपान्मुक्त्वा देवनागयक्षभूतस्वयम्भूरमणाख्यान्, न तेषुचन्द्रादित्यानां राजधान्योऽन्यस्मिन् द्वीपे, अपितुस्वस्मिन्नेव पूर्वापरतो वेदिकान्तादसङ्घयेयानि योजनसहनाण्यवगाह्य भवन्तीति," इह बहुधा सूत्रेषु पाठभेदाः परमेतावानेव सर्वत्राप्यर्थोऽनर्थभेदान्तरमित्येतद्व्याख्यानुसारेण सर्वेऽप्यनुगतन्तव्या नमोग्धव्यमिति।
मू. (२१८) अस्थि णं भंते! लवणसमुद्दे वेलंधराति वा नागराया खन्नाति वा अग्घाति वा सिंहाति वा विजाती वा हासवट्टीति?, हंता अस्थि ।
जहाणंभंते! लवमसमुद्दे अस्थि वेलंधराति वा नागराया अग्धा सिंहा विजाती वा हासवट्टीति
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org