Page Text
________________
३२८
जीवाजीवाभिगमउपाङ्गसूत्रम् ३/दीव०/१९३
सुदंसणाए जंबूए, नामधेजा दुवाल स ।। वृ. 'सुभद्दाय' इति शोभनं भद्रं-कल्याणंयस्याः सासुभद्रा, सकलकालं कल्याणभागिनीत्यर्थः, न हि तस्याः कदाचिदप्युपद्रवाः संभवन्ति, महर्द्धिकेनाधिष्ठितत्वात् ५, विसाला य' इति विशाला-विस्तीर्णा आयामविष्कम्भाभ्यामुच्चैस्त्वेन चाष्टयोजनप्रमाणत्वात् ६, 'सुजाया' इति शोभनं जातं-जन्म यस्याः सा सुजाता, विशुद्धमणिकनकरत्नमूलद्रव्यतया जन्मदोषरहितेति भावः ७, 'सुमना इय' इति शोभनं मनो यस्याः सकाशाद् भवति सा सुमनाः, भवति हि तां पशयतां महर्द्धिकानां मनः शोभनमतिरमणीयत्वात् ८, “विदेहजंबू' इति, विदेहेषु जम्बूर्विदहजम्बूर्विदेहान्तर्गतोत्तरकुरुकृतनिवासत्वात् ९, 'सोमनसा' इति सौमनस्यहेतुत्वात् सौमनस्या, नहि तां पश्यतः कस्यापि मनो दुष्टं भवति, केवलं तां दृष्ट्वा प्रीतमनास्तां तदधिष्ठातारं च प्रशंसतीति १०, 'नियता' इति नियता सर्वकालमवस्थिता शाश्वतत्वात् ११, नित्यमंडिता' सद भषणभूथितत्वात् १२ । 'सुदंसणाए' इत्यादितान्येतानि सुदर्शनाया जम्ब्वा द्वादशनामधेयानि
मू. (१९४) से केणटेणं भंते! एवं वुचइ-जंबूसुदंसणा?, गोयमा! जंबूते णं सुदंसणाते जंबूदीवाहिवती अनाढिते नामं देवे महिड्डीए जाव पलिओवमट्टितीए परिवसति, से णं तस्य चउण्डं सामानियसाहस्सीणं जाव जंबूदीवस्स जंबूएसुदंसणाए अनाढियाते य रायधाणीएजाव विहरंति।
कहि भंते ! अनाढियस्स जाव समत्ता वत्तव्वया रायधाणीए महिड्डीए । अदुत्तरं च णं गोयमा! जंबुद्दीवे २ तत्थ तत्थ देसे तहिं २ बहवे जंबूरुक्खा जंबूवना जंबूवनसंडा निचं कुसुमिया जाव सिरीए अतीव उवसोभेमाणा २ विट्ठति । से तेणट्टेणं गो०! एवं वुच्चइ-जंबुद्दीवे २, उदुत्तरं चणं गो० ! जंबुद्दीवस्स सासते नामधेजे पन्नत्ते, जन्न कयावि नासि जाव निच्चे ।।
वृ. सम्प्रति सुदर्शनाशब्दप्रवृत्तिनिमित्तं पिपृच्छिषुरिदमाह–'से केणद्वेणं भंते !' त्यादि प्रतीतं, निर्वचनमाह-'गोयमे'त्यादि सुगम, नवरम् 'अणाढिए नामं देवे' इति, अनाध्ताःअनादरक्रियाविषयीकृताः शेषा जम्बूद्वीपगता देवा येनात्मनोऽत्यद्भुतं महर्द्धिकत्वमीक्षमामेन सोऽनाध्तः, सकलनिर्वचनभावार्थश्चायं-यस्मादेवं महर्द्धिकोऽनाध्तनामा देवस्तत्र परिवसति ततस्तस्य समस्ताऽपि स्फाति तत्र कतावासेति सासदर्शनाऽनाध्ता, राजधानीवक्तव्यताऽपि प्राग्वद्वक्तव्या, तदेवं यस्मादेवंरूपयाजम्ब्बोपलक्षित एषद्वीपस्तस्माजम्बूद्वीप इत्युच्यते, अथवेदं जम्बूद्वीपशब्दप्रवृत्तिनिमित्तमिति दर्शयति
'अदुत्तरं च णमित्यादि, अथान्यत् जम्बूद्वीपशब्दप्रवृत्तिकारणमिति गम्यते, गौतम ! जम्बूद्वीपे द्वीपे उत्तरकुरुषु कुरुषु तत्र तत्र देशे तस्य तस्य देशस्य तत्र तत्र प्रदेशे बहवो जम्बूवृक्षा जम्बूवनानि जम्बूषण्डाः, इहैकजातीयवृक्षसमुदायो वनं, अनेकजातीयवृक्षसमूहो वनषण्डः, केवलं प्रधानेन व्यपदेश इति जम्बूवनं जम्बूषण्ड इति भेदेनोपात्तं, 'निच्चंकुसुमिया' इत्यादि विशेषणकदम्बकं प्राग्वत्, तत एष द्वीपो जम्बूद्वीपः, तथा चाह–‘से एएणद्वेण मित्यादि ।
सम्प्रति जम्बूद्वीपगतचन्द्रादिसङ्ख्यापरिज्ञानार्थमाह
मू. (१९५) जंबूद्दीवे णं भंते ! दीवे कति चंदा पभासिंसु वा पभासेति वा पभासिस्संति वा? कति सूरिया तविंसु वा तवंति वा तविस्संति वा ? कति नखत्ता जोयं जोयंसु वा जोयंति
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003348 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 14 Jivajivabhigam UpangSutra 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 532 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 14, & agam_jivajivabhigam |
| File Size | 12 MB |