________________
१७४
जीवाजीवाभिगपउपाङ्गसूत्रम् ३/म०/१४८ योजनशतानि सप्तनवतानि-सप्तनवत्यधिकानि । तेष्वपि त्रिषुयोजनशतेषुषोडशोत्तरेषुप्रक्षिप्तेषु 'आसकण्णाणं ति अश्वकर्णप्रमुखाणां पञ्चानां चतुर्णा द्वीपानां परिक्षेपो भवति, तद्यथाद्वाविंसतियोजनशतानि त्रयोदशानि-त्रयोदशाधिकानि । ततो भूयऽपि त्रिषु योजनशतेषु षोडशोत्तरेषु प्रक्षिप्तेषु 'उल्कामुखपरिरयः' उल्कामुखषष्ठद्वीपचतुष्कपरिरयपरिमाणं भवति, तद्यथा-पञ्चविंशतियोजनशतानि एकोनत्रिंशानि-एकोनत्रिंशदधिकानि।
ततः पुनरपि त्रिषुयोजनशतेषुषोडशोत्तरेषुप्रक्षिप्तेषु घनदन्तद्वीपस्य' (पानां) घनदन्तप्रमुखसप्तमद्वीपचतुष्कस्य परिक्षेपः, तद्यथा-वे सहन अष्टौ शतानि पञ्चचत्वारिंशानि-पञ्चचत्वारिंशदधिकानि 'विसेसमहिओ' इति किञ्चिद्विशेषाधिकः अधिकृतः परिक्षेपः, पञ्चचत्वारिंशानि किञ्चिद्विशेषाधिकानीति भावार्थ, इदंच पदमन्तेऽभिहितत्वात्सर्वत्राप्यभिसम्बन्धनीय, तेन सर्वत्रापि किञ्चिद्विशेषाधिकमुक्तरूपं परिरयपरिमाणमवसातव्यं ।
तदेवमेते हिमवति पर्वते चतसृषु विदिक्षु व्यवस्थिताः सर्वसङ्ख्ययाऽष्टाविंशति, एवं हिमवत्तुल्यवर्णप्रमाणपद्महदप्रमाणायामविष्कम्भावगाहपुण्डरीकहदोपशोभितेशिखरिण्यपिपर्वते लवणोदार्णवजलसंस्पर्शादारभ्य यथोक्तप्रमाणान्तराश्चतसृषु विदिक्षु एकोरुकादिनामानोऽक्षणापान्तरालायमविष्कम्भा अष्टाविंशतिसङ्ख्या द्वीपा वेदितव्याः, तथा चाहमू. (१४९) जस्स य जो विक्खंभो उग्गहो तस्स तत्तिओ चेव ।
पढमाइयाण परिरतो जाण सेसाण अहिओ उ ॥ मू. (१५०) सेसाजहाएगुरूयदीवस्सजाव सुद्धदंतदीवे देवलोकपरिग्गहाणंतेमणुयगणा पन्नत्ता समणाउसो!। कहिणं भंते ! उत्तरिल्लाणं एगुरुयमणुस्साणं एगुरूयदीवे नामंदीवे प०?, गोयमा! जंबूद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स उत्तरेणं सिहरिस्सवासधरपब्वयस्स उत्तरपुरच्छिमिल्लाओ चरिमंताओ लवणसमुदं तिन्नि जोयणसताई ओगाहित्ता एवं जहा दाहिणिल्लाण तहा उत्तरिल्लाण भाणितव्यं, नवरं सिहरिस्स वासहरपव्वयस्स विदिसासु, एवं जाव सुद्धदंतदीवेत्ति जाव सेतं अंतरदीवका।। ___“कहि णं भंते ! उत्तरिल्लाणं एगोरुयमणुस्साणं एगोरुयदीवे नामंदीवे पन्नत्ते? गोयमा जंबुद्दीवे दीवेमंदरस्स पव्वयस्स उत्तरेणंसिहरिपव्वयस्स पुरच्छिमिल्लाओचरिमंताओलवणसमुद्दे तिनि जोयणसयाई ओगाहित्ता तत्थ णं उत्तरिल्लाणं एगोरुयमणुस्साणं एगोरुयदीवे नामं दीवे पण्णत्ते' इत्यादि सर्वं तदेव, नवरमुत्तरेण विभाषा कर्तव्या, सर्वसङ्ख्यया षड्पञ्चाशदन्तरद्वीपाः, उपसंहारमाह-'सेत्तमंतरदीवगा'ते एतोऽन्तरद्वीपकाः
मू. (१५१) से किं तं अकम्मभूमगमणुस्सा?, २ तीसविधा पन्नत्ता, तंजहा-पंचहिं हेमवएहि, एवं जहा पन्नवणापदे जाव पंचहिं उत्तरकुरूहि, सेत्तं अकम्मभूमगा।
से किंतं कम्मभूमगा?,२ पन्नरसविधा पन्नत्ता, तंजहा-पंचहिं भरहेहिं पंचहिं एरवएहिं पंचहिं महाविदेहेहिं, ते समासतो दुविहा पन्नत्ता, तंजहा-आयरिया मिलेच्छा, एवंजहा पन्नवणापदे जाव सेत्तं आयरिया, सेत्तं गन्भवतिया, सेत्तं मणुस्सा ।।
वृ.अकर्मभूमकाः कर्मभूमकाश्च यताप्रज्ञापनायांप्रथमे प्रज्ञापनाख्ये पदे तथैव वक्तव्या यावत् ‘सेत्तं चरित्तारिया सेत्तं मणुस्सा' इति पदम्, इह तुग्रनथगौरवभयान लिख्यत इति, उप
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
___www.jainelibrary.org