Page Text
________________
१२४
जीवाजीवाभिगमउपाङ्गसूत्रम् ३/२०-२/९९ किंविकाराः प्रज्ञप्ताः?, भगवानाह-गौतम ! 'सव्ववइरामया' इति सर्वात्मना वज्रमयाःप्रज्ञप्ताः, वज्रशब्दस्य सूत्रे दीर्घान्तता प्राकृतत्वात्, 'तत्र च तेषु नरकेषु णमिति वाक्यालङ्कारे बहवो जीवाश्च खरबादरपृथिवीकायिकरूपाः पुद्गलाश्च अपक्रमन्ति' च्यवन्ते 'व्युत्क्रामति' उत्पद्यन्ते, एतदेव शब्दद्वयं यथाक्रमंपर्यायद्वयेन व्याचष्टे- 'चयंति उववज्जति' च्यवन्ते उत्पद्यन्ते, किमुक्तं भवति? एकेजीवाः पुद्गलाश्चयथायोगंगच्छन्तिअपरेत्वागच्छन्ति, यस्तुप्रतिनियतसंस्थानादिरूप आकारः स तदवस्थ एवेति, अत एवाह-शाश्वता णमिति पूर्ववत् ते नरका द्रव्यार्थतया तथाविधप्रतिनियतसंस्थानादिरूपतया वर्णपर्यायैर्गन्धपर्यायैरसपर्यायैः स्पर्शपर्यायैः पुनरशाश्वताः, वर्णादीनामन्यथाऽन्यथाभवनात्, एवं प्रतिपृथिवि तावद्वक्तव्यं यावदधःसप्तमी पृथिवी ।
साम्प्रतमुपपातं विचिचिन्तयिषुराह
मू. (१००) इमीसे णं भंते ! रयणप्पभाए पुढवीए नेरइया कतोहितो उववज्रति किं असण्णीहितोउववजंति सरीसिवेहितो उववजंति पक्खीहितोउववर्जति चउप्पएहितो उववजंति उरगेहिंतो उववजंति इस्थियाहिंतो उववजंति मच्छमणुएहितोउववजंति?, गोयमा! असण्णीहितो उववजंति जाव मच्छमणुएहिंतोवि उववजंति।
वृ. 'इमीसे णमित्यादि, अस्यां भदन्त! रत्नप्रभायां पृथिव्यां नैरयिकाः कुत उत्पद्यन्ते?, किमसंज्ञिभ्य उत्पद्यन्ते सरीसृपेभ्य उत्पद्यन्ते पक्षिम् उत्पद्यन्ते चतुष्पदेभ्यउरगेभ्य उत्पद्यन्तेस्त्रिभ्य उत्पद्यन्ते मत्स्यमनुष्येभ्य उत्पद्यन्ते?, भगवानाह-गौतम! असंज्ञिभ्योऽप्युत्पद्यन्ते यावन्मत्स्यमनुष्येभ्योऽप्युत्पद्यन्ते, सेसासुइमाएगाहाए अणुगंतव्वा' इति, शेषासु' शर्कराप्रभादिषुपृथिवीष्वना गाथया,जातावेकवचनंगाथाद्विकेनेत्यर्थ, उत्पद्यमाना अनुगन्तव्याः, तदेव गाथाद्विकमाहमू. (१०१) असण्णी खलु पढमं दोच्चं च सरीसिवा ततिय पक्खी।
सीहा जंति उत्थी उरगा पुन पंचमी जंति ॥ वृ. 'अस्सण्णी खलु पढम'मित्यादि, असंज्ञिनः-संमूर्छिमपञ्चेन्द्रियाः खलु प्रथमा नरकपृथिवीं गच्छन्ति, खलुशब्दोऽवधारणे, तथा अवधारणमेवम्-असंज्ञिनःप्रथमामेव यावद् गच्छन्ति न परत इति, नतु त एव प्रथमामिति गर्भजसरीसृपादीनामपि उत्तरपृथिवीषट्गामिनां तत्रगमनात्, एवमुत्तरत्राप्यवधारणंभावनीयम्। 'दोचंच सरीसिवा इतिद्वितीयामेवशर्कराप्रभाक्यां पृथिवीं यावद्गच्छन्ति सरीसृपाः-गोधानकुलादयो गर्भव्युत्नाक्र न परतः, तृतीयामेव गर्भजाः पक्षिणो गृध्रादयः, चतुर्थामेव सिंहाः, पञ्चमीमेव गर्भजा उरगाः।
मू.(१०२) छठिंच इथियाओमच्छा मणुयाय सत्तमिति।जाव अधेसत्तमाए पुढचीए नेरइया नो असण्णीहितो उव० जाव नो इत्थियाहिंतो उववनंति मच्छमणुस्सेहिंतो उववजंति
इमीसे णं भंते ! रयणप्प० सपु० नेरतिया एकसमएणं केवतिया उववजंति?, गोयमा! जहन्नेणं एक वा दो वा तिन्नि वा उक्कोसेणं संखेजा वा असंखिज्जा वा उववजंति, एवं जाव अधेसत्तमाए । इमीसे णं भंते ! रयणप्प० नेरतिया समए समए अवहीरमाणा अवहीरमाणा केवतिकालेणंअवहिता सिता?, गोयमा! तेणं असंखेजा सम एसमए अवहीरमाणा २ असंखेचाहिं उस्सप्पिणीओसप्पिणीहिं अवहीरंति नो चेवणं अवहिता सिता जाव अधेसत्तमा।
इमीसे णं भंते! रयणप्प० पु० नेरतियाणं केमहालिया सरीरोगाहणा पन्नत्ता? गोयमा!
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003348 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 14 Jivajivabhigam UpangSutra 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 532 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 14, & agam_jivajivabhigam |
| File Size | 12 MB |