________________
मूलं - ४०
१५३
विशेषणे अनगारितां प्रव्रजितस्येत्येतस्य वा, 'अयमाउसो' त्ति अयमायुष्मन् ! 'अनगारसाइए' त्ति अनगाराणां समये-समाचारे सिद्धान्ते वा भवो अनगारसामयिकः अनगारसामायिकं वा 'सिक्खाए' शिक्षायाम् अभ्यासे 'आणाए त्ति आज्ञया विहरन् आराधको भवति ज्ञानादिनाम्, अथवा आज्ञाया- जिनोपदेशस्याराधको भवतीति ।
यू. (४० - वर्तते) अगारधम्मं दुवालसविहं आइक्खइ, तंजहा - पंच अणुव्वयाई तिन्नि गुणवयाइं चत्तारि सिक्खावयाई ।
पंच अणुव्वयाई, तंजहा - थूलाओ पाणाइवाया वेरमणं धूलाओ मुसावायाओ विरमणं थूलाओ अदिन्नादाणाओ वेरमणं सदारसंतोसे इच्छापरिमाणे ।
तिन्नि गुणव्वयाइं तं जहा - अनत्थदंडवेरमणं दिसिव्वयं उवभोगपरिभोगपरिमाणं । चत्तारि सिक्खावयाई, तंजहा - सामाइअं देसावगासियं पोसहोववासे अतिहिसंयअस्स विभागे ।
अपच्छिमा मारणंति आ संलेहणाजूसणाराहणा अयमाउसो ! अगारसामइए धम्मे पन्नत्ते, धम्मस्स सिक्खाए उवडिए समणोवासए समणोवासिआ वा विहरमाणे आणाइ आराहए भवति वृ. 'अपच्छिमा मारणन्तिया संलेहणाझूसणाराहणा' अपच्छिमत्ति - अकारस्यामङ्गलपरिहारार्थत्वात्पश्चिमा-पश्चात्कालभाविनी अत एव मारणान्तिकी मरणरूपे अन्ते - अवसाने भवा मारणान्तिकी संलेखना - कायस्य तपसा कृशीकरणं तस्याः जूषणा-सेवा संलेखनाजूषणा आराधना-ज्ञानादिगुणानां विशेषतः पालना ।।
मू. (४१) तए णं सा महतिमहालिया मणूसपरिसा समणस्स भगवओ महावीरस्स अंतिए धम्मं सोचा निसम्म हठ्ठठ्ठजावहिअया उट्ठाए उट्टेति, उट्ठाए उठ्ठित्ता समणं भगवं महावीरं तिक्खुत्तो आयाहिणं पयाहिणं करेइरत्ता वंदति नम॑सति वंदित्ता नमंसित्ता अत्थेगइआ मुंडे भवित्ता अगाराओ अनगारियं पव्वइए ।
अत्थेगइआ पंचाणुव्वइयं सत्तसिक्खावइअं दुवालसविहं गिहिधम्मं पडिवण्णा, अवसेसा णं परिसा समणं भगवं महावीरं वंदति नम॑सति वंदित्ता नमंसित्ता एवं वयासी
सुअक्खाए ते भंते! निग्गंथे पावयणे एवं सुपण्णत्ते सुभासिए सुविणीए सुभाविए अनुत्तरे ते भंते! निगंधे पावयणे
—
- धम्मंणं आइक्खमाणा तुब्भे उवसमं आइक्खह, उवसमं आइक्खमाणा विवेगं आइक्खह, विवेगं आइक्खमाणा वेरमणं आइक्खह, वेरमणं आइक्खमाणा अकरणं पावाणं कम्माणं आइक्खह, नत्थि णं अन्ने केइ समणे वा माहणे वा जे एरिसं धम्ममाइक्खित्तए, किमंग पुण इत्तो उत्तरतरं एवं वदित्ता जामेव दिसं पाउन्भूआ तमेव दिसं पडिगया ||
वृ. 'महइमहालिया महञ्चपरिस' त्ति महातिमहती - अतिगरीयसी महत्पर्षत्-महत्त्वोपेतसभा महतां समूह इत्यर्थः, 'मणूसपरिस' त्ति तु व्यक्तमेव, 'सोच्चा निसम्म' त्ति श्रुत्वा - आकर्ण्य निशम्य - अवधार्येति 'उट्ठाए उठ्ठेइ 'त्ति उत्थया - कायस्योर्ध्वभवनेन ।
'सुयक्खाए 'त्ति सुष्ठु आख्यातं सामान्यभणनतः 'सुपन्नत्ते' सुष्ठु प्रज्ञप्तं विशेषभणनतः 'सुभासिए' सुभाषितं वचन व्यक्तितः 'सुविणीए' सुविनीतं शिष्येषु सुष्ठु विनियोजितं 'सुभाविए' सुष्ठु भावितं - तत्वभणनात् ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org