________________
१२८
औपपातिकउपाङ्गसूत्रम्-२७
धार्मिकस्यधर्मप्रयोजनत्वात्, अत एव सुवचनस्येति, 'वंदामो'त्तिस्तुमः ‘नमंसामोत्तिप्रणमामः 'सक्कारेमो तिसत्कुर्म, आदरं वस्त्रद्यर्चनं वा विदध्मः, 'संमाणेमोत्ति सन्मानयामः उचितप्रतिपत्तिभिः, 'कल्लाणं मंगलं देवयंचेइयंपञ्जुवासेमो' कल्याणं-कल्याणहेतुत्वादभ्युदयहेतुमित्यर्थो, भगवन्तमिति योगः, मङ्गलं-दुरितोपशमहेतुं दैवतं देवं चैत्यम्-इष्टदेवप्रतिमा तदिव चैत्यं, 'पर्युपासयामः' सेवामहे।
'एयंणेत्तिएतद्-भगवद्वन्दनादि अस्माकं पेच भवे'त्तिप्रेत्यभवे-जन्मान्तरे पाठान्तरे 'इहभवे य परभवे य' 'हियाए'त्ति हिताय पथ्यात्रवत् ‘सुहाए'त्ति सुखाय शर्मणे ‘खमाए'त्ति क्षमाय सङ्गतत्वाय निस्सेयसाए त्तिनिश्रेयसाय मोक्षाय ‘आणुगामियत्ताएत्ति आनुगामिकत्वाय भवपरम्परासु सानुबन्धसुखाय भविष्यतीतिकृत्वा-इतिहेतोरित्यर्थः, 'उग्ग'तति आदिदेवावस्थापितारक्षवंशजाः 'उग्गपुत्त'त्तित एवकुमारावस्थाः भोग'त्तिआदिदेवावस्थापितगुरुवंशजाः 'भोगपुत्त'त्ति त एव कुमारावस्थाः ।
मू. (२७ वर्तते) एवं दुपडोआरेणं राइण्णा खत्तिआ माहणा भडा जोहा पसत्थारो मलई लेच्छई लेच्छईपुत्ता अन्ने य बहवे राईसरतलवरमाइंबियकोडुबिअइमसेहिसणावइसत्यवाहपभितिओ अप्पेगइआ वंदणवत्तिअंअप्पेगइआ पूअणवत्ति।
एवंसकारवत्तियंसम्माणवत्तियंदसणवत्तियंकोऊहलवत्तियंअप्पेगइआअट्टविणिच्छयहेतुं अस्सुयाइंसुणेस्सामो सुवाइंनिस्संकियाइंकरिस्सामोअप्पेगइआअट्ठाइंहेऊइंकारणाइंवागरणाई पुच्छिस्साणो।
वृ. एवं पदद्वयोच्चारणेन शेषपदानि ज्ञेयानि, तत्र 'राजन्यका' भगवद्वयस्यवंशजाः, क्वचित्पठ्यते इक्खागानाया कोरव्वा' तत्रेक्ष्वाकवो नाभेयवंशजाः नायत्ति-नागवंश्याज्ञातवंशा वाकोरव्वत्ति-कुरुवंशजाः खत्तियत्ति-सामान्यराजकुलीनाःमाहणत्ति-प्रतीताः भडत्ति-शूराः जोहत्ति-योधाः सहसयोधादयः पसत्यारोत्ति-धर्मशास्त्रपाठकाः मल्लई लेच्छइत्ति मल्लकिनो लेच्छकिनश्च राजविशेषाः, यथा श्रूयन्ते चेटकराजस्याष्टादश गणराजाः-'नवमल्लई नवलेच्छई कासीकोसलगा अट्ठारस गणरायाणो' इति ।
_ 'राईसरतलवरमाइंबियकोडुंबियइब्मसेडिसैनावइसत्थवाहपभितिओ'त्ति राजानोमाण्डलिका ईश्वरा युवराजाः, अणिमाद्यैश्वर्ययुक्ताइति केचित्, तलवराः-परितुष्टनरपतिवितपर्णपट्टबन्धविभूषिता राजस्थानीयाः माण्डविकाः-मण्डपाधिपाः कौटुम्बिकाः-कतिपयकुटुम्बप्रभवोऽवलगकाः इभ्याः-यद्रव्यनिचयान्तरितो महेभो नश्यते, श्रेष्ठिनः-श्रीदेवताध्यासितसौवर्णपट्टविभूषितोत्तमाङ्गाः सेनापतयः-नृपतिनिरूपिताश्चतुरङ्गसैन्यनायकाः सार्थवाहाःसार्थनायकाः ।
'वंदणवत्तिय'ति वन्दनप्रत्ययं वन्दनार्थमित्यर्थः, 'अट्ठाई हेऊइं कारणाई वागरणाई पुच्छिस्सामो तिक्वचिश्यते, तत्र अर्थान-जीवादीन्हेतून-तद्गमकानन्वयव्यतिरेकयुक्तान् कारणानि-उपपत्तिमात्राणि, यथानिरुपमसुखःसिद्धो, ज्ञानानाबाधत्वप्रकर्षादिति, व्याकरणानिपरप्रश्नितार्थोत्तररूपाणि ।
मू. (२७-वर्तते) अप्पेगइआ सव्वओ समंता मुंडे भवित्ता आगाराओ अनगारिअं पव्वइस्सामो, पंचाणुवइयं सत्तसिखावइयंदुवालसविहं गिहिधम्मपडिवज्जिस्सामो, अप्पेगइआ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org