________________
श्रुतस्कन्धः-१, वर्गः:, अध्ययनं-२
८७
(अध्ययनं-२- संघाटः वृ.अस्य चपूर्वेणं सहायंसम्बन्धः, पूर्वस्मिन्ननुचितप्रवृत्तिकस्य शिष्यस्य उपालम्भ उक्तः, इह त्वनुचितप्रवृत्तिकोचितप्रवृत्तिकयोरनार्थप्राप्तिपरम्पराऽभिधीयते इत्येवंसम्बन्धस्यास्येदमुपक्षेपसूत्रं
मू. (४२) जतिणं भंते! समणेणं भगवया महावीरेणं पढमस्स नायज्झयणस्स अयमढे पन्नत्ते बितीयस्स णं भंते ! नायज्झयणस्स के अढे पन्नत्ते?, एवं खलु जंबू ! तेणं कालेणं तेणं समएणं रायगिहे नामं नयरे होत्था वन्नओ, तस्स णं रायगिहस्स नगरस्स बहिया उत्तरपुरच्छिमे दिसीमाए गुणसिलए नामं चेतिए होत्था वनओ, तस्स णं गुणसिलयस्स चेतियस्स अदूरसामंते एत्य णं महंएगे जिण्णुजाणे याविहोत्था विणट्ठदेवउले परिसडियतोरणधरे नाणाविहगुच्छगुम्मलयावल्लिवच्छच्छाइए अनेगवालसयसंकणिजे यावि होत्था,
तस्सणं जिनुजाणस्स बहुमज्झदेसभाएएत्थणंमहं एगे भग्गकूवए यावि होत्था, तस्सणं भग्गकूवस्स अदूरसामंते एत्थ णं महंएगे मालुयाकच्छए यावि होत्था,
किण्हे किण्होभासे जाव रम्मे महामेहनिउरंबभूते बहूहि रुक्खेहि य गुच्छेहि य गुम्मेहि य लयाहि य वल्लीहि य कुसेहि य खाणुएहि य संच्छन्ने पलिच्छन्ने अंतो झुसिरे बाहिं गंभीरे अनेगवालसयसंकणिज्जे यावि होत्था।
वृ. 'जइण'मित्यादि, कण्ठ्यं ‘एवं खल्वि'त्यादि तु प्रकृताध्ययनार्थसूत्रं सुगमं चैतत्सर्वं नवरंजीर्णोद्यानं चाप्यभूत्, चापीति समुच्चयेअपिचेत्यादिवत्, विनष्टानि देवकुलानि परिसटितानि तोरणानिप्राकारद्वारदेवकुलसम्बन्धीनिगृहाणिचयत्रतत्तथा, नानाविधायेगुच्छा-वृन्ताकीप्रभृतयः गुल्मा--वंशजालीप्रभृतयाः लताः-अशोकलतादयःवल्लयः-त्रपुषीप्रभृतयः वृक्षाः-सहकारादयः तैः छादितं यत्तत्तथा, अनेकैालशतैः-श्वापदशतैः शङ्कनीयं-भयजनकं चाप्यभूत, शङ्कनीयमित्येद्विशेषणसम्बन्धत्वाक्रियावचनस्य न पुनरुक्तता___-मालुकाकच्छए'त्ति एकास्थिफलाः वृक्षविशेषाः मालुकाःप्रज्ञापना- भिहितास्तेषां कक्षो-गहनमालुकाकक्षः, चिरर्भिटकाकच्छक इतितुजीवाभिगमचूर्णिकारः । किण्हे किण्होभासे इह यावत्करणादिदं दृश्य, “नीले नीलोभासे, हरिएहरिओमासे सीए सीओभासे निद्धे निद्धोभासे तिव्वे तिव्वोभासे किण्हे किण्हच्छाए नीले नीलच्छाए हरिए हरियच्छाए सीये सीयच्छाए निद्धे निद्धच्छाए तिव्वे तिव्वच्छाए घणकडियडच्छाए"ति कृष्णः-कृष्णवर्णः अञ्जनवत् स्वरूपेण कृष्णवर्णएवावभासते-द्रष्टुणांप्रतिभातीतिकृष्णावभासः, किल किञ्चिद्वस्तुस्वरूपेण भवत्यन्याशं प्रतिभासते तु सन्निधानविप्रकर्षादेः कारणादन्याद्दशमिति ।
एवं क्वचिदसौ नीलो मयूरग्रीवेव क्वचित् हरितः शुकपिच्छवत्, हरितालाभइति वृद्धाः, तथा शीतः स्पर्शतः वल्लयाद्याक्रान्तत्वादितिचवृद्धाः,स्निग्धोनरूक्षः तीव्रोवर्णादिगुणप्रकर्षवान् तथाकृष्णःसन्वर्णतः कृष्णच्छायः, छाया च-दीप्तिरादित्य-करावरणजनिता वेति, एवमन्यत्रापि 'घणकडियडच्छाए'त्ति अन्योऽन्यशाखाप्रशाखानुप्रवेशात् धननिरन्तरच्छायो रम्यो महामेघानां निकुरम्बःसमूहस्तद्वद् यः स महामेघनिकुरम्बभूतः
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org