________________
श्रुतस्कन्धः-१, वर्णः- अध्ययनं-१ नमंसति र एवं वदासी आलितेणंभंते! लोए पलितेणं मंते! लोए आलित्तपलितेणं भंते ! लोए जराए मरणेण य, से जहानामए केई गाहावती आगारंसि झियायमाणंसि जे तत्थ भंडे भवति अप्पभारे मोल्लगुरुए तं गहाय आयाए एगंतं अवक्कमति एस में नित्थारिए समाणे पच्छा पुरा हियाए सुहाए खमाए निस्सेसाए आणुगामियत्तिए भविस्सति एवामेव ममविएगे आयाभंडे इढे फते पिए मणुने मणामे एस मे नित्थारिए समाणे संसारवोच्छेयकरे भविस्सति तं इच्छामि णं देवाणुप्पियाहिं सयमेव पव्वावियं सयमेव मुंडावियं सेहावियं सिक्खावियं सयमेव आयारगोयरविनयवेणइय-चरणकरणजायामायावत्तियं धम्ममाइक्खियं,
तते णं समणे भगवं महावीरे मेहं कुमार सयमेव पव्वावेति सयमेव आयारजाव धम्ममातिक्खइ--एवं देवाणुप्पिया! गंतव्वं चिट्टितब्बंनिसीयव्वं तुयट्टियव्वं जियवव्वं भासियव्वं एवं उठाए उट्ठाय पाणेहिं भूतेहिं जीवेहिं सत्तेहिं संजमेणंसंजमितव्वं अस्सिंचणंअढे नो पमादेयत्वं, - ततेणं से मेहे कुमारे समणस भगवओ महावीरस्स अंतिए इमं एयारूवं धम्मियं उवएसं निसम्म सम्म पडिवज्जइ तमाणाए तह गच्छइतए चिट्ठइ जाव उट्ठाए उहाय पाणेहिं भूतेहिं जीवेहिं सत्तेहिं संजमइ
वृ. आदीप्त-ईषद्दीप्तः प्रदीप्तः-प्रकर्षेण दीप्त आदीप्तप्रदीप्तोऽत्यन्तप्रदीप्त इति भावः, 'गाहावइतिगृहपतिः, 'झियायमाणंसित्तिध्यायमानेभाण्डं-पण्यं हिरण्यादिअल्पभारंपाठान्तरे अल्पंचतत्सारंचेत्यल्पसारंमूल्यगुरुकं, 'आयाए'त्तिआत्मना 'पच्छापुराय'त्ति पश्चादागामिनि कालेपुरा चपर्वमिदानीमेव लोके-जीवालोके अथवा पश्चाल्लोके आगामिजन्मनिपुरालोके-इहैव जन्मनि, पाठान्तरे पछाउरस्स'त्तिपश्चादग्निभयोत्तरकालं आतुरस्य-बुभुक्षादिभिः पीडितस्येति
“एगेभंडे'त्तिएक-अद्वितीयंभाण्डमिव भाण्डं 'सयमेवे'त्यादि स्वयमेवप्रव्राजितं वेषदानेन आत्मानंइति गम्यतेभावेवा क्तः प्रत्ययः प्रजाजनमित्यर्थः मुण्डितंशिरोलोचेन सेधितं-निष्पादितं करणप्रत्युपेक्षणादिग्राहणतः, शिक्षितंसूत्रार्थग्राहणतः,आचारो-ज्ञानादिविषयमनुष्ठानं कालाध्ययनादि गोचरो-भिक्षाटनं विनयः-प्रतीतो वैनयिकं-तत्फलं कर्मक्षयादि चरण-व्रतादि करणं-पिण्डविशुध्यादि यात्रा-संयमयात्रा मात्रा-तदर्थमेवाहारमात्रा ततो द्वन्द्वः तत एषामाचारादीनां वृत्तिः-वर्त्तनंयस्मिन्नसौ आचारगोचरविनयवैनयिकचरणकरणयात्रा-मात्रावृत्तिकस्तं धर्ममाख्यातं-अभिहितं,
ततः श्रमणोभगवान्महावीरःस्वयमेव प्रव्राजयतियावत्धर्ममाख्याति, कथमित्याह-एवं गन्तव्यं-युगमात्रभून्यस्तदृष्टिनेत्यर्थः, एवं चिट्ठियव्वं'तिशुद्धभूमौऊद्धर्वअधस्थानेनस्थातव्यं, एवं निषीदितव्यं-उपवेष्टव्यं संदंशकभूमिप्रमार्जनादिन्यायेनेत्यर्थः, एवं त्वरवर्तितव्यंशयनीयसामायिकाधुच्चारणापूर्वकं शरीरप्रमार्जनां विधाय संस्तारकोत्तरपट्टयोर्बाहूपधानेन वामपार्श्वत इत्यादिना न्यायेनेत्यर्थः, भोक्तव्यं-वेदनादिकारणतो अङ्गारादिदोषहितमित्यर्थः भाषितव्यं-हितमितमधुरादिविशेषणतः, एवमुत्थायोत्थायप्रमादनिद्राव्यपोहेन विबुध्य २ प्राणादिषु विषयेषुसंयमो-रक्षा तेन संयंतव्यम्-संयतितव्यमिति, तत्र॥१॥ “प्राणा द्वित्रिचतुः प्रोक्ताः, भूतास्तु तरवः स्मृताः ।
जीवाः पञ्चेन्द्रिया ज्ञेयाः, शेषाः सत्त्वा उदीरिताः॥"
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org