________________
श्रुतस्कन्धः -१, वर्ग:, अध्ययनं- 9
३७
तणं से सेणिए राया अभएणं कुमारेणं एवं वृत्ते समाणे अभयकुमारं एवं वदासी- एवं खलु पुत्ता ! तव चुल्लमाउयाए धारिणीए देवीए तस्स गब्भस्स दोसु मासेसु अइक्कंतेसु तइयमासे वट्टमाणे दोहलकालसमयंसि अयमेयारूवे दोहले पाउब्भवित्याधन्नाओ गं ताओ अम्मयाओ तहेव निरवसेसं भाणियव्वं जाव विणिंति, तते णं अहं पुत्ता धारिणीए देवीए तस्स अकालदोहलस्स बहूहिं आएहिय उवाएहिं जाव उप्पत्तिं अविंदमाणे ओहयमणसंकप्पे जाव झियायामि तुमं आगयंपि न याणामि तं एतेणं कारणेणं अहं पुत्ता ! ओहय जाव झियामि,
तते णं से अभयकुमारे सेणियस्स रन्नो अंतिए एयमहं सोचा निसम्म हट्ट जाव हियए सेणियं रायं एवं वदासी- मा णं तुब्मे ताओ ! ओहयमण० जाव झियायह अहन्नं तहा करिस्सामि जहा णं मम चुल्लमाउयाए धारिणीए देवीए अयमेयारूवस्स अकालडोहलस्स मनोरहसंपत्ती भविस्सइत्तिकट्टु सेणियं रायं ताहिं इट्टाहिं कंताहिं जाव समासासेइ, तते णं सेणिए राया अभयेणं कुमारेणं एवं वृत्ते समाणे हट्टतुट्टे जाव अभयकुमारं सकारेति संमाणेति २ पडिविसञ्जेति ।
वृ. 'तए णं से सेणिए राया जेणेव धारणीदेवी तेणेव उवागच्छति २ पासइ'त्ति पश्यति सामान्येन ततोऽवरुग्णादिविशेषणां पश्यतीति, 'दोघंपि' त्ति द्वितीयामपि वारामिति गम्यते, 'सवहसाविय'त्ति शपथान्--देवगुरुद्रोहिका भविष्यसि त्वं यदि विकल्पं नाख्यासीत्यादिकान् वाक्यविशेषान् श्राविता–श्रोत्रेणोपलम्भिता शपथैर्वा श्राविता शपथश्राविता शपथशापिता वा तां करोति, 'किण्हं किन्न' मिति वा पाठो देवानुप्रिये ! एतस्यार्थस्यानर्हः श्रावणतायां 'मनोमानसियं' ति मनसि जातं मानसिकं मनस्येव यद्वर्तते मानसिकं - दुःखं वचनेनाप्रकाशितत्वान्मनोमानसिकं रहस्यीकरोषि गोपयसीत्यर्थः,
'तिण्ह' मित्यादि त्रिषु मासेषु 'बहुपडिपुन्नाणं' ति ईषदूनेषु 'जत्तिहामि' त्ति यतिष्ये क्वचित्करिष्यामीति पाठः, 'अयमेयारूवस्स' त्ति अस्यैवंरूपस्य 'मनोरहसंपत्ती' ति मनोरथप्रधाना प्राप्तिर्यथा विचिन्तितेत्यर्थः, आयैः - लारीप्सितार्थहेतूनामुपायैः - अप्रतिहतलाभकारणैः आयं वा उवायं वा ठियं वा स्थितं वा क्रमं वा स्थिरहेतुदोहदानां वेप्सितार्थस्य पाठान्तरे उत्पत्तिं वा तस्यैवेत्यर्थः 'अविंदमाणे 'त्ति अलभमानः 'अयमेयारूवेत्ति अयमेतद्रूपः आध्यात्मिकःआत्माश्रयः चिन्तितः-स्मरणरूपः प्रार्थितो-- लब्धुमाशंसितः मनोगतः - अबहिः प्रकाशितः संकल्पो - विकल्पः 'संपेहेति' त्ति संप्रेक्षते पर्यालोचयति 'ताओ' त्ति हे तातेत्यामन्त्रणं 'एयं कारणं' ति अपध्यानहेतुं दोहदापूर्त्तिलक्षणमितिभावः,
कारणमिति क्वचिन्नाधीयत इति, एवं 'अगूहमाणे 'ति अगोपायन्तः आकारसंवरेण अशङ्कमानाः- विवक्षितप्राप्तौ संदेहमविदधतः अनिहुवाना - अनपलपन्तः, किमुक्तं भवति ? - अप्रच्छादयन्तः यथाभूतं - यथावृत्तं अवितथं नत्वन्यथाभूतं असंदिग्धम् - असंदेहं 'एयमट्ठेति प्रयोजनं दोहदपूरणलक्षणमिति भावः 'अंतगमणं गमिस्सामि'त्ति पारगमनं गमिष्यामीति,
मू. (२१) तते गं से अभयकुमारे सक्कारियसम्माणिए पडिविसज्जिए समाणे सेणियस्स रनो अंतियाओ पडिनिक्खमइ २ जेणामेव सए भवणे तेणामेव उवागच्छति २ सीहासणे निसन्ने, ततेणं तस्स अभयकुमारस्स अयमेयारूवे अब्भस्थिए जाव समुप्पज्जित्था - नो खलु सक्का माणुस्सएणं उवाएणं मम चुल्लमाउयाए धारिणीए देवीए अकालडोहलमनोरहसंपत्ति करेत्तए नन्नत्य दिव्वेणं
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org