________________
३४
हाताधर्मकयाह्न सूत्रम्-91-19/१८ निवसिताः दुकूलं च-वस्त्रं अथवा दुकूलो-वृक्षविशेषः तद्वल्कलानातं दुकूलं-वस्त्रविशेष एव तत् सुकुमालमुत्तरीयम्-उपरिकायाच्छादानं यासां तास्तथा, सर्वर्तुकसुरभिकुसुमैः प्रवरैमाल्यैश्च-ग्रथितकुसुमैः “शोभितं शिरोयासांतास्तथा, पाठान्तरे 'सर्वर्तुकसुरभिकुसुमैःसुरचिता प्रलम्बमाना शोभमाना कान्ता विकसन्ती चित्रा माला यासां तास्तथा, एवमन्यान्यपि पदानि बहुवचनान्तानि संस्करणीयानि,
___ इह वर्णके बृहत्तरोवाचनाभेदः, तथा चन्द्रप्रभवरवैडूर्यविमलदण्डाः शशकुन्ददकरजोडमृतमथितफेनपुञ्जसन्निकाशाश्च ये चत्वारश्चामराः-चामराणितद्वालीजितमङ्गंयासांतास्तथा, अयमेवार्थोवाचनान्तरेइत्थमधीतः सेयवरचामराहिं उद्धब्दमाणीहिं २ सब्लिट्टीए'त्तिछत्रादिराजचिहरूपया, इह यावत्करणादेवं द्रष्टव्यं 'सव्वजुइए' सर्वधुत्या आमरणादिसम्बन्धिन्या सर्वयुक्तया वा-उचिकतेष्टवस्तुघटनालक्षणया सर्वबलेन’ सर्वसैन्येन सर्वसमुदायेन पौरादिमीलनेन ‘सर्वादरेण' सर्वोचितकृत्यकरणरूपेण सर्वविभूत्या' सर्वसंपदा 'सर्वविभूषया' समस्तशोभया 'सर्वसंध्नमेण' प्रमोदकृतौत्सुक्येन सर्वपुष्पगन्धमाल्यालङ्कारेण सर्वतूर्यशब्दसंनिनादेन' तूर्यशब्दानां मीलनेन यः संगतो नितरांनादो-महानं घोषस्तेनेत्यर्थः,
-अल्पेष्वपि ऋद्धयादिषु सर्वशब्दप्रवृत्तिर्दष्टा अतआह 'महयाइट्टीएमहयाजुईए जुत्तीए वा महया बलेणं महया समुदएणं महया वरतुडियजमगसमगप्पवाइएणं यमकसमकं युगपत, एतदेव विशेषेणाए-'संखपणवपडहभेरिझल्लरिखरमुहिहुड्डुक्कमुरवमुइंगदुंदुहिनिग्घोसनाइयरइवेणं' तत्रशङ्खादीनां नितरांघोषो निर्घोषो-महाप्रयत्नोत्पादितःशब्दोनादितं-ध्वनिमात्रमेतद्वयलक्षणो योरवः सतथातेन, सिंघाडे त्यादि, सिंघाडकादीनामविशेषः, सिंघाडकं जलजबीजंफलविशेषः तदाकृतिपथयुक्तं स्थानं सिंघाटकं, त्रिपथयुक्तं स्थानं त्रिकं चतुष्पथयुक्तं चतुष्कं त्रिपथभेदि चत्वरं चतुर्मुखं-देवकुलादि महापथो राजमार्गः पथः-पथमात्रं, तथा आसिक्तं-गन्धोदके नेषसिक्तं सकृता सिक्तं सिक्तं त्वन्यथा शुचिकं पवित्रं संमार्जितम्-अपहृतकचवरं उपलिप्तं च गोमयादिना यत्तत्तथा यावत्करणादुपस्थानशालावर्णकः पूर्वोक्तएव वाच्यः,
एवंभूतंनगरमवलोकयन्त्यो गुच्छावृन्ताकीप्रभृतीनांलताः सहकारादिलतावृक्ष सहकारादयः गुल्मा वंशीप्रभृतयः वल्लयात्रपुष्यादिकाः एतासांये गुच्छा:-पल्लवसमूहास्तै र्यत् 'ओच्छवियं तिअवच्छादितं वैभारगिरेथैः कटकाः-देशास्तेषां ये पादा-अधोभागास्तेषांयन्मूलंसमीपं तत्तथा तत्सर्वतः समन्तात् आहिंडन्ति'त्तिआहिण्डन्ते, अनेन चैवमुक्तव्यतिकरभाजांसामान्येन स्त्रीणां प्रशंसाद्वा रेणात्मविषयोऽकालमेघदोहदो धारिण्याः प्रादुरभूदित्युक्तं, वाचनान्तरे तु 'ओलोएमाणीओ २ आहिँडेमाणीओ २ डोहलं विणिति विनयन्त्यपनयन्तीत्यर्थः,
तंजतिणंअहमविमेहेसुअब्मुग्गएसुजावडोहलंविणेजामि विनयेयमित्यर्थः, संगतश्चायं पाठ इति। उक्तदोहदाप्राप्ती यत्तस्याः संपन्न तहाह
मू. (१९) तए णं सा धारिणी देवी तंसि दोहलंसि अविणिजमाणंसि असंपन्नदोहला असंपुन्नदोहला असंमाणियदोहला सुक्का भुक्खा निम्मंसाओलग्गा ओलुग्गसरीरापमइलदुब्बला किलंता ओमंथियवयणनयणकमला पंडुइयमुही करयलमलियव्व चंपगमाला नित्तेया दीनविवण्णवयणा जहोचियपुष्फगंधमल्लालंकारहारं अनभिलसमाणी कीडारमणकिरियं च
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org