________________
२४४
ज्ञाताधर्मकथाङ्गसूत्रम् - १/-/१८/२०१
नुष्ठानं यस्य स तथा, 'अधम्मेण चेव वित्तिं कप्पेमाणे विहरति ' अधर्मेण - पापेन सावद्यानुष्ठानेनैव दहनाङ्कननिर्लाञ्छनादिना कर्णा वृत्तिं वर्त्तनं कल्पयन् – कुर्वाणो विहरति-आस्ते स्म
'हणछिंदभिंदवियत्तए' हन- विनाशय छिन्द - द्विधा कुरु भिंद - कुंतादिना भेदं विधेहीत्येवं परानपि प्रेरयन् प्राणिनो विकृन्ततीति हनच्छिन्दभिन्दविकर्त्तकः, हनेत्यादयः शब्दाः संस्कृतेऽपि न विरुद्धः, अनुकरणरूपत्वादेषां, 'लोहियपाणि' प्राणविकर्तनो लोहितौ रक्तरक्ततया पाणी--हस्तौ यस्य स तथा, 'चंडे' चण्डः उत्कटरोपत्वात्, 'रुद्दे' रौद्रोद निस्तृशत्वात्, क्षुद्रः क्षुद्रकर्म्मकारित्वात्, साहसिकः - असमीक्षितकारित्वात्, 'उक्कंचणवंचणमायानियडिकवडकूड-स.. जोगबहुले' उत्कञ्चनमुत्कोचा, मुग्धं प्रति तव्यतिरूपदानादिकमसदव्यवहारं कर्तुं प्रवृत्तस्स पाशवर्तिविचक्षणभयात् क्षणं यत्तदकरणं यदुत्कञ्चनमित्यन्ये, वञ्चनं प्रतारणं माया- परवञ्चनबुद्धिः निकृतिः - बकवृत्त्या कुर्कुटादिकरणं अधिकोपचारकरणेन परच्छलनमित्यन्ये मायाप्रच्छादनार्थं मायान्तरकरणमित्यन्ये कपट-वेषादिविपर्ययकरणं कूटं कार्षापणतुलाव्यवस्थापत्रादीनामन्यथाकरण
'साइ'त्ति अविश्रम्भः एषां सम्प्रयोगः-प्रवर्त्तनं तेन बहुलः स वा बहुलो यस्य स तथा, ‘निस्सीले ' अपगतशुभस्वभावः 'निव्वए' अणुव्रतरहितः 'निर्गुणो' गुणव्रतरहितः 'निप्पञ्चक्खणपोसहोववासे' अविद्यमानपीरुष्यादिप्रत्याख्यानोऽसत्पर्वदिनोपवासश्चेत्यर्थः, 'बहूणंदुपयचउप्पयमियपसुपक्खिसिरीसवाणं घायाए बहाए उच्छायणयाए अधम्म केऊसमुट्ठिए' त्ति प्रतीतं नवरंघातः- प्रहारोवधोहिंसाव्यत्ययो वा उच्छादना - जातेरपिव्यवच्छेदनंतदर्थं 'अधमर्म्मकेतुः पापप्रधानः केतुः - ग्रहविशेषः स इव यः स तथा, द्विपदादिसत्त्वानां हि क्षयाय यथा केतुर्ग्रहः समुद्गच्छति तथाऽयं समुत्थित इति भावना, बहुनगरेषु निर्गतं जनमुखान्निःसृतं यशः - ख्यातिर्यस्य स तथा,
सूरो- विक्रमी ढप्रहारी गाढप्रहारः शब्दं लक्षीकृत्य विध्याति यः सः शब्दवेधी, चौरादीन्येकादश पदानि प्रतीतानि, नवरं ग्रन्थिभेदकाः -न्यासकान्यथाकारिणः धुघुरकादिना वा ये ग्रन्थीन् छिन्दन्ति, सन्धिच्छेदका ये गृहभित्तिसन्धीन् विदारयन्ति, क्षात्रखानका ये सन्धानवर्जितभित्तीः काणयन्ति, 'अणधारयं ति ऋणं - व्यवहरकदेयं द्रव्यं तद्ये तेषां धारयन्ति, खंडरक्षा - दण्डपाशिकाः, तथा छिनन्ना - हस्तादिषु भिन्ना नासिकादौ बाह्याः देशात् आहता - दण्दादिभिः ततो द्वन्द्वः, कुडंगंवंशादिगहनं तद्वद्यो दुर्गमत्वेन रक्षार्थमाश्रयणीयत्वसाधर्म्यात् स तथा, 'नित्थाणं' ति स्थानभ्रष्टं 'अग्गअसिलट्टिगाहि' त्ति पुरस्तात् खङ्गयष्टिग्राहः अथवा अग्रयः- प्रधानः ।
मू. (२१०) तते गं से चिलाए चोरसेनावती अन्नया कयाइं विपुलं असणन ४ उवक्खडावेत्ता पंच चोरसए आमंतेइ तओ पच्छा पहाए कयबलिकम्मे भोयणमंडवंसि तेहिं पंचहिं चोरसएहिं सद्धिं विपुलं असनं ४ सुरं च जाव पसण्णं च आसाएमाणे ४ विहरति,
जिमियभुत्तुत्तरागए ते पंच चोरसए विपुलेणं धूवपुप्फगंधमल्लालंकारेणं सक्कारेति सम्माणेति २ एवं व० - एवं खलु देवा० ! रायगिहे नयरे धन्ने नामं सत्थवाहे अड्डे, तस्स णं धूया भद्दाए अत्तया पंचण्हं पुत्ताणं अणुमग्गजातिया पुंसुमानामंदारिया यावि होत्था अहीणा जाव सुरूवा, तं गच्छामो णं देवा ० ! धन्नस्स सत्यवाहस्स गिहं विलुंपामो तुब्भं विपुले धणकणग जाव सिलप्पवाले ममं सुंसुमा दारिया, तते णं ते पंच चोरसया चिलायस्स० पडिसुणेति,
तते णं से चिलाए चोरसेनावती तेहिं पंचहिं चोरसएहिं सद्धिं अल्लचम्मं दुरूहति २
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International