________________
१००
ज्ञाताधर्मकथाङ्ग सूत्रम् - १/-/३/५४
इत्येवंसंबन्धस्यास्येदमुपक्षेपसूत्रं
भू. (५५) जति णं भंते! समणेणं भगवया महावीरेणं दोघस्स अज्झयणस्स नायाधम्मकहाणं अयमट्टे पन्नत्ते तइअस्स अज्झयणस्स के अड्डे प०?, एवं खलु जंबू ! तेणं कालेणं २ चंपा नामं नयरी होत्था वन्नओ, तीसे णं चंपाए नयरीए बहिया उत्तरपुरच्छिमे दिसीभाए सुभूमिभाए नाम उज्जाणे होत्था सव्वोउय० सुरम्मे नंदनवने इव सुहसुरभिसीयलच्छायाए समनुबद्धे,
तस्स णं सुभूमिभागस्स उज्जाणस्स उत्तरओ एगदेसंमि मालुयाकच्छए बन्नओ, तत्थ णं एगा वरमऊरी दो पुट्ठे परियागते पिडुंडीपंडुरे निव्वणे निरुवहए भिन्नमुट्टिप्पमाणे मऊरी अंडए पसवति २ सतेणं पक्खवाएणं सारक्खमाणी संगोवमाणी संविद्वेमाणी विहरति,
तत्थ णं चंपाए नयरीए दुवे सत्थवाहदारगा परिवसंति तं०-- जिणदत्तपुत्ते य सागरदत्तपुत्ते य, सहजायया सहवडियया सहपंसुकीलियया सहदारदरिसी अन्नमन्नमणुरत्तया अन्नमन्नमणुब्वयया अन्नमन्नच्छंदाणुवत्तया अन्नमन्नहियतिच्छियकारया अन्नमन्नेसु गिहेसु किच्चाई करणिजाई पचणुभवमाणा विहरन्ति ।
वृ. 'जइण' मित्यादि ' एवं खल्वि' त्यादि, प्रकृताध्ययनसूत्रं च समस्तं कण्ठ्यं नवरं 'सव्वोउए' त्ति सर्वे ऋतवो वसन्तादयः तत्संपाद्यकुसुमादिभावानां वनस्पतीनां समुद्भवात् यत्र तत्तथा, क्वचित् 'सव्वोउय'त्ति दृश्यते, तेन च 'सव्वोउयपुष्पफलसमिद्धे इत्येत्सूचित्तं, अत एव सुरम्यं नन्दनवनं-मेरोर्द्वितीयवनं तद्वत् शुभा सुखा वा सुरभिः शीतला च या छाया तया समनुबद्धव्याप्तं 'दो पुट्टे' इत्यादि, द्वे - द्विसंख्ये पुष्टे - उपचिते पर्यायेण प्रसवकालक्र मेणागते पर्यायागते प्राकृतत्वेन यकारलोपात् परियागएत्ति भणितं, पिष्टस्य - शालिलोट्टस्य - उण्डी - पिण्डी पिष्टोण्डी तद्वत् पाण्डुरे ये ते तथा, निर्व्रणे- व्रणकै रहिते निरुपहते - वातादिभिरनुपहते भिन्ना - मध्यशुषिरा या मुष्टिः सा प्रामाणं ययोः ते भिन्नमुष्टिप्रमाणे मयूर्या अण्डके मयूराण्डके न कुर्कुट्या अण्डके प्रसूते - जनयति, संरक्षयन्ती - पालयन्ती सङ्गोपायन्ती - स्थगयन्ती संवेष्टयन्ती - पोषयन्ती, सहजाती जन्मदिनस्यीवकत्वात् सहवृद्धी - समेतयोर्वृद्धिमुपगतत्वात् ।
- सहपांशुक्रीडितको समानबालभावत्वात् सहदारदर्शिनी समानयौवनारम्भत्वात् सदैव - एकावसर एव जातकाम-विकारतया दारान् स्वकीये २ भार्ये तथाविधः ष्टिभिर्दष्टवन्तौ अथवा सह-सहिती सन्ती अन्योऽन्य- गृहयौद्धरि पश्यतः तत्प्रवेशनेनेत्येवंशीली यौ तौ तथा, एतच्चानन्तरोक्तं स्वरूपमन्योऽन्यानुरागे सति भवतीत्याह--अन्योऽन्यनुरक्तौ - स्नेहवन्तौ अत एवान्योऽन्यमनुव्रजत इत्यन्तयोऽन्यानुव्रजौ, एवं छन्दोऽनुवर्त्तकौ - अभिप्रायानुवर्त्तिनौ एवं हृदयेप्सितकारको 'किच्चाहं करणीयाई ति कर्त्तव्यानि यानि प्रयोजनानीत्यर्थः अथवा कृत्यानि - नैत्यकानि करणीयानि - कादाचित्कानि 'प्रत्यनुभवन्तौ ' विदधानी ।
भू. (५६) तते णं तेसिं सत्यवाहदारगाणं अन्नया कयाई एगतओ सहियाणं समुवागयाणं सन्निसन्नाणं सन्निविद्वाणं इमेयारूवे मिहोकहासमुल्लावे समुप्पञ्जित्था - जन्नं देवाणुप्पिया ! अम्हं सुहं वा दुक्खं वा पव्वज्जा वा विदेसगमणं वा समुप्पजति तनं अम्हेहिं एगयओ समेच्चा नित्थरियव्वंतिकड्ड अन्नमन्नमेयारूवं संगारं पडिसुर्णेति २ सकम्मसंपउत्ता जाया यावि होत्या ।
वृ. 'एगउ'त्ति क्वचिदेकस्मिन् देशे सहितयोः - मिलितयोः समुपागतयोरेकतरस्य गृहे
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org