________________
शतक-२५, वर्गः-, उद्देशकः-४
३९३ मू. (८८६) जीवा णं भंते ! कि सेया निरेया ?, गोयमा ! जीवा सेयावि निरेयावि, से केणटेणं भंते ! एवं पुच्चति जीवा सेवावि निरेयावि?, गोयमा ! जीवा दुविहा पन्नत्ता, तंजहा।
संसारसमावनागय असंसारसमावनगाय, तत्थणंजे तेअसंसारसमावनगा तेणं सिद्धा
सिद्धाणंदुविहा पन्नता, तंजहा-अणंतरसिद्धाय परंपरसिद्धाय, तत्थ णं दे परंपरसिद्धा तेणं निरेयां, तत्थ णं जे ते अनंतरसिद्धातेणं सेया, ते णं भंते! किं देसेया सव्वेया?, गोयमा! नो देसेया सब्वेया।
तत्थ णं जे ते संसारसमावनगा ते दुविहा पं०, तंजहा-सलेसिपडिवनगा य असेलेसपडिवनगाय, तत्थणंजे ते सलेसीपडिवनगातेणं निरेया, तत्यणंजे तेअसेलेसीपडिवनगा तेणं या, ते णं भंते ! कि देसेया सव्वेया?, गोयमा ! देसेयावि सव्वेयावि, से तेणद्वेणं जाव निरेयावि।
नेरइया णं भंते ! किं देसेया सव्वेया?, गोयमा ! देसेयावि सव्वेयावि, से केपट्टेणं जाव सव्वेयावि?, गोयमा! नेरइया दुविहापं०, तं०-विग्गहगतिसमावनगायअविग्गहगइसमावनगा य, तत्थ णं जे ते विग्गहगतिसमावनगा ते णं सब्वेया, तत्थ णंजे ते अविग्गहगतिसमावनगा ते णंदेसेया, से तेणटेणं जाव सब्वेयावि, एवं जाव चेमाणिया। .
वृ. शरीरवन्तश्च जीवाश्चलस्वभावा भवन्तीति सामान्येन जीवानां चलत्वादि पृच्छन्नाह-'जीवाणमित्यादि, 'सेय'त्ति सहेजेन-चलनेन सैजाः निरेय'त्तिनिश्चलनाः 'अनंतरसिद्धा यत्ति न विद्यते अन्तरव्यवधानं सिद्धत्वस्य येषां तेऽनन्तारास्ते च ते सिद्धाश्चेत्यनन्तरसिद्धाः ये सिद्धत्वस्य प्रथमसमयेवर्तन्ते,तेच सैजाः,सिद्धिगमनसमयस्य सिद्धत्वप्राप्तिसमयस्य चकत्वादिति, परम्पर-सिद्धास्तु सिद्धत्वस्य द्वयादिसमयवृत्तयः, 'देसेय'त्ति देशैजाः-देशतश्चलाः 'सव्वेय'त्ति सर्वैजाःसर्वतश्चलाः 'नो देसेयासव्वेय त्तिसिद्धानां सर्वात्मना सिद्धौ गमनात्सर्वैजत्वमेव
____ तत्थणजे ते सेलेसीपडिवनगातेणं निरेय'त्तिनिरुद्धयोगत्वेन स्वभावतोऽचलत्वात्तेषां 'देसेयावि सब्वेयावित्ति इलिकागत्या उत्पत्तिस्थानं गच्छंतो देशैजाः प्राक्नशरीरस्थस्य देशस्य विवक्षया निश्चलत्वात्, गेन्दुकगत्या तुगच्छन्तः सर्वैजाः, सर्वात्मना तेषां गमनप्रवृत्तत्वादिति ।
“विग्गहगइसमावन्नग'त्ति विग्रहगतिसमापन्नका ये मृत्वा विग्रहगत्योत्पत्तिस्थानं गच्छन्ति 'विग्गहगइसमावनग'त्ति अविग्रहगतिसमापनकाः-विग्रहगतिनिषेधाजुगतिका अवस्थिताश्च, तत्रविग्रहगतिसमापन्नागेन्दुकगत्या गच्छन्तीतिकृत्वा सर्वैजाः, अविग्रहगतिसमापनकास्त्वस्थिता एवेह विवक्षिताइतिसंभाव्यते, तेच देहस्थाएव मारणान्तिकसमुद्घातात् देशेनेलिकागत्योत्पत्तिक्षेत्रं स्पृशन्तीति देशैजाः स्वक्षेत्रावस्थिता वा हस्तादिदेशानामेजनादिति ।
उक्ता जीववक्तव्यता अथाजीववक्तव्यतामाह
मू. (८८७) परमाणुपोग्गला णं भंते ! किं संखेजा असंखेजा अनंता?, गोयमा ! नो संखेज्जा नो असंखेजा अनंता, एवं जाव अनंतपएसिया खंधा। एगपएसोगाढा णं भंते! पोग्गला किं संखेजा असंखेजा अनंता?, एवं चेव, एवंजाव असंखेजपएसोगाढा।
__एगसमयठितीयाणंभंते! पोग्गला किं संखेना?, एवंचेव, एवं जाव अनंतगुणकालगा, एवं अवसेसावि वण्णगंधरसफासा नेयव्वा जाव अमंतगुणलुक्खत्ति।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org