________________
३५६
भगवतीअङ्गसूत्रं (२) २४/-१२०/८५६ कायसंवेधस्तु भवादेशेन जघन्येन द्वे भवग्रहणे उत्कर्षतस्त्वष्टौ भवग्रहणानि कालादेशेन तु संज्ञिमनुष्य- पञ्चेन्द्रियतिर्यस्थित्यनुसारतोऽवसेय इति।
अथ देवेभ्यः पञ्चेन्द्रियतिर्यञ्चमुत्पादयन्नाह-जइदेवेही'त्यादि, 'असुरकुमाराणं लद्धीति असुरकुमाराणं 'लब्धिः' परिमाणादिका ‘एवं जाव ईसाणदेवस्स'त्ति यथा पृथिवीकायिकेषु देवस्योत्पत्तिरुक्ता असुरकुमारमादावीशानकदेवं चान्ते कृत्वा एवं तस्य पञ्चेन्द्रियतिर्यक्षु सा वाच्या, ईशानकान्त एव च देवः पृथिवीकायिकेषूत्पद्यत इतिकृत्वा यावदीशानकदेवस्येत्युक्तं, असुरकुमाराणां चैवं लब्धिः-एकाद्यसङ्ख्येयान्तानां तेषां पञ्चेन्द्रियतिर्यक्षु समयेनोत्पादः, तथा संहननाभावःजघन्यतोऽङ्गुलासङ्ख्येयभागमाना उत्कर्षतः सप्तहस्तमानाभवधारणीयावगाहना इतरा तु जघन्यतोऽङ्गुलसङ्खयेयभागमाना उत्कर्षतस्तु योजनलक्षमाना संस्थानं समचतुरं उत्तरवैक्रियापेक्षया तु नानाविधं चतनोलेश्यास्त्रिविधा दृष्टिः त्रीणि ज्ञानान्यवश्यं अज्ञानानि च भजनया योगादीनि पञ्चपदानिप्रतीतानिसमुद्घाताआधाः पञ्च वेदना द्विविधा वेदो नपुंसकवर्ज स्थितिर्दश वर्षसहस्राणि जघन्या इतर तु सातिरेकं सागरोपमं शेषद्वारद्वयं तु प्रतीतं संवेधं तु सामान्यत आह-'भवादेसेणं सव्वत्थेत्यादि ।
नागकुमारादिवक्तव्यता तु सूत्रानुसारेणोपयुज्य वाच्या, 'ओगाहणा जहा ओगाहणासंठाणे'त्ति अवगाहना यथाऽवगाहनासंस्थाने प्रज्ञापनाया एकविंशतितमे पदे, तत्र चैवं देवानामवगाहना
"भवणवणजोइसोहम्पीसाणे सत्त हुंति रयणीओ।
एक्केकहाणि सेसे दुदुगे यदुगे चउक्छ य ।।" इत्यादि 'जहा ठितिपए'त्ति प्रज्ञापनायाश्चतुर्थपदे स्थितिश्च प्रतीतैवेति ।
शतकं-२४ उद्देशकः-२० समाप्तम्
-शतक-२४ उद्देशकः-२१:मू. (८५७) मणुस्सा णं भंते ! कओहिंतो उवव० किं नेरइएहिंतो उवव० जाव देवेहितो उवव०?, गोयमा! नेरइएहितोवि उवव० जाव देवेहितोवि उव०, एवं उववाओजहा पंचिंदियतिरिखजोणिउद्देसए जाव तमापुढविनेरइएहितोवि उव० नो अहेसत्तमपुढविनेरइ० उव०॥
रयणप्पभपुढविनेरइएणंभंते! जे भविए मणुस्सेसुउवव० सेणंभंते! केवतिकाल०?, गोयमा! जह० मासपुहत्तद्वितीएसुउक्कोसेणं पुवकोडी आउएसुअवसेसा वत्तव्वयाजहा पंचिंदियतिरिक्खजो० उववजंतस्स तहेव नवरं परिमाणे जह० एक्को वा दो वा तिन्नि वा उक्कोसेणं संखेज्जा उववनंति, जहा तहिं अंतोमुत्तेहिं तहा इहं मासपुहुत्तेहिं संवेह करेजा सेसं तं चेव ९ ।
जहारयणप्पभाए वत्तव्वयातहा सक्करप्पभाएविवत्तव्वया नवरंजहन्नेणं वासपुहुत्तट्ठिएसु उक्कोसेणंपुष्चकोडि, ओगाहणा लेस्सानाणद्वितिअणुबंधसंवेहंनाणत्तंचजाणेजाजहेवतिरिक्खजोणियउद्देसए एवं जावतमापुढविनेरइए९।
जइ तिरिक्खजोणिएहितो उववजंति किं एगिदियतिरिक्खजोणिएहिंतो उवव० जाव पंचिंदियतिरिक्खजोणिएहं उवव० ?, गोयमा! एगिदियतिरिक्खजोणिए भेदोजहा पंचिंदियतिरिक्खजोणिउद्देसए नवरं तेउवाऊ पडिसेहेयव्वा, सेसं तं चैव जाव पुढविक्काइए णं भंते ! जे.
॥१
॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org