________________
३१२
भगवतीअङ्गसूत्रं (२)२१/१/१/८०७ वनस्पतिषूत्पत्तिरुक्ता इह तुसानवाच्या मूले देवानामनुत्पत्तेः पुष्पादिष्वेव शुभेषुतेषामुत्पत्तेरत एवोक्तं नवरंदेववज्जति । ‘एको वेत्यादि,यद्यपि सामान्येन वनस्पतिषुप्रतिसमयमनन्ता उत्पद्यन्त इत्युच्यते तथाऽपीह शाल्यादीनां प्रत्येकशरीरत्वादेकाद्युत्पत्तिर्न विरुद्धेति । 'अवहारो जहा उप्पलुद्देसए'त्ति उत्पलोद्देशक एकादशशतस्य प्रथमस्तत्र चापहार एवं ।।
'ते णं मंते ! जीवा समये २ अवहीरमाणा २ केवतिकालेणं अवहीरंति? गोयमा ! तेणं असंखेना समए २ अवहीरमाणा २ असंखेजाहिं उस्सप्पिणीहिं अवसप्पिणीहिं अवहीरंति नो चेवणं अवहिया सिय'त्ति 'तेणं भंते ! जीवा नाणावरणिज्जस्स कम्मस्स किंबंधगा अबंधगा?' इतः परं यदुक्तं 'जहा उप्पलुद्देसए'त्ति अनेनेदं सूचितं-'गोयमा! नो अबंधगा बंधए वा वंधगा वे'त्यादि, एवं वेदोदयोदीरणाअपिवाच्याः, लेश्यासुतुतिसृषु षड्विशंतिभङ्गाः-एकवचनान्तत्वे ३ वहुवचनान्तत्वे ३तथा त्रयाणां पदानां त्रिषु द्विकसंयोगेषु प्रत्येकं चतुर्भङ्गिकाभावाद् द्वादश एकत्र च त्रिकसंयोगेऽष्टावितिषड्विंशतिरिति ।
'दिट्ठी'त्यादि, दृष्टिपदादारभ्येन्द्रियपदं यावदुदुत्पलोद्देशकवत्रेयं, तत्र दृष्टौ मिथ्यादृष्टयस्ते ज्ञानेऽज्ञानिनः योगे काययोगिनः उपयोगे द्विविधोपयोगाः, एवमन्यदपि तत एव वाच्यं ।
_ 'सेणंभंते'इत्यादिना असंखेनं कालमित्येतदन्तेनानुबन्ध उक्तः,अथकायसंवेधमाह-से ण'मित्यादि, ‘एवं जहा उप्पुलुद्देसए'त्ति, अनेन घेदं सूचितं-'गोयमा ! भवादेसेणं जहन्नेणं दो भवग्गहणाई उक्कोसेणं असंखेज्जाई भवग्गहणाई कालादेसेणं जहन्नेणं दो अंतोमुहुत्ता उक्कोसेणं असंखेनं कालमित्यादि, ‘आहारो जहा उप्पलुद्देसए'त्ति एवं चासौ
"ते णं भंते ! जीवा किमाहारमाहारेंति?, गोयमा ! दव्वओ अनतपएसियाई' इत्यादि, 'समुग्ध्यए' इत्यादि, अनेनच यत्सूचितं तदर्थलेशोऽयं-तेषांजीवानामाद्यास्त्रयः समुद्घातास्तथा मारणान्तिकसमुद्घातेन समवहता म्रियन्तेअसमवहता वा, तथोकृतास्तेतिर्यक्षुमनुष्येषुचोत्पद्यन्त इति
शतकं-१ वर्ग:-१ उद्देशकः-१ समाप्तः
-शतकं-१ वर्ग:-१ उद्देशकः-२:मू. (८०८)अहभंते! साली वीही जावजवजवाणं एएसिणंजेजेवी कंदत्ताए वक्कमंति तेणंभंते! जीवा कओहिंतो उववजंति एवं कंदाहिकारेण सच्चेव मूलुद्देसोअपरिसेसो भाणियब्वो जाव असतिं अदुवा अनंतखुत्तो सेवं भंते २ त्ति।
शतकं-१ वर्गः-१-उद्देशकाः-३...१०:मू. (८०९) एवं खंधेवि उद्देसओ नेयव्यो। मू.(८१०) एवं तयाएवि उद्देसो भाणियव्यो । मू. (८११) सालेवि उद्देसो भाणियव्वो॥ म.(८१२)
पवालेवि उद्देसो भाणियव्वो।। मू. (८१३) पत्तेवि उद्देसो भाणियब्वो।। मू. (८१४) एएसत्तवि उद्देसगा अपरिसेसंजहा मूले तहा नेयव्वा ।।
एवं पुप्फेवि उद्देसओ नवरं देवा उववजंति जहा उप्पलुद्देसे चत्तारि लेस्साओ असीति भंगा ओगाहणा जह० अंगुलस्स असंखेज्जइभागं उक्चेसेणं अंगुलपुहुत्तं सेसंतं चैव सेवं भंते ! २
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org