________________
शतकं-२१, वर्ग:-, उद्देशकः
३११ मू. (८०६) सालि कल अयसि वंसे इक्खू दब्भे य दम्भ तुलसीय।
अट्ठए दस वग्गा असीतिं पण होति उद्देसा।। वृ. साली'त्यादि सूत्रम्, 'सालि'त्तिशाल्यादिधान्यविशेषविषयोद्देशकदशात्मकः प्रथमो वर्ग सालिरेवोच्यते, एवमन्यत्रापीति, उद्देशकदशकं चैवं॥१॥ “मूले १ कंदे २ खंधे ३ तया य४ साले ५ पवाल ६ पत्ते य७।
पुप्फे ८ फल ९ बीए १० बिय एकेका होइ उद्देसो ॥" इति 'कल तिकलायादिधान्यविषयोद्वितीयः २ 'अयसित्तिअतसीप्रभृतिधान्य-विषयस्तृतीयः ३ वसे ति वंशादिपर्वगविशेषविषयश्चतुर्थः ४ 'इक्खुत्ति इक्ष्वादिपर्वगविशेषविषयः पञ्चमः ५
'दब्बत्तिदर्भशब्दस्योपलक्षणार्थत्वात् ‘सेडियभंडियकोन्तियदों इत्यादितृणभेदविषयः षष्ठः ६ अमेत्ति वृक्षे समुत्पन्नो विजातीयोवृक्षविशेषोऽध्यवरोहकस्तप्रभृतिशाकप्रायवनस्पति.. विषयः सप्तमः ७ 'तलसी यत्ति तुलसीप्रभृतिवनस्पतिविषयोऽष्टमो वर्ग ८ अद्वैते दसवग्ग'त्ति अष्टावेतेऽनन्तरोक्ता दशानां दसानामुद्देशकानां सम्बन्धिनो वर्गासमुदाया दशवर्गा अशीति पुनरुदेशका भवन्ति, वर्गे वर्गे उद्देशकदशकभावादिति, तत्रप्रथमवग्रस्तत्रापिच प्रथमउद्देशको व्याख्यायते।
-शतक-२१ वर्ग-१ उद्देशकः-१:"भू. (८०७) रायगिहे जावएवंवयासी-अहभंते! साली वीही गोधूमजवजवाणं एएसि गंभंते! जीवा मृतताए वक्कमंति तेणं भंते! जीवा कओहिंतो उव० किनेरइएहितो उव० तिरि० मणु० देव० जहा वकंतीए तहेव उववाओ नवरं देववजं।
तेणं भंते ! जीवा एगसमएणं केवतिया उववजंति?, गोयमा! जहन्नेणं एको वा दो वा तिन्नि वा उक्कोसेणं संखेजा वा असंखेना वा उववजंति, अवहारो जहा उप्पलुद्देसे, तेसिणं भंते जीवाणं केमहालिया सरीरोगाहणण प०?, गोयमा! जहन्नेणंअंगुलस्स असंखेजइ भागं उक्कोसेणं घनुहपुहुत्तं, ते णं भंते जीवा! नाणावरणिजस्स कम्मस्स किं बंधगा अबंधगा? जहा उप्पलुद्देसे, एवं वेदेवि उदएवि उदीरणाएवि।
तेणं भंते ! जीवा किं कण्हलेस्सा नील० काउ० छव्वीसं भंगा दिट्ठी जाव इंदिया जहा उम्पलुद्देसे, तेणं भंते! सालीवीही गोधूमजवजवगमूलगजीवे कालओ केवचिरं होति?, गोयमा जह० अंतोमु० उक्कोसे० असंखेनं कालं।
सेणं भंते ! साली वीही गोधूमजवजवगमूलगजीवे पुढवीजीवे पुनरवि सालीवीही जाव जवजवगमूलगजीवे केवतियं कालं सेवेचा?, केवतियं कालं कतिरागतिं करिजा?, एवं जहा उप्पलुद्देसे । एएणं अभिलावेणं जाव मणुस्सजीवे आहारो जहा उप्पलुदेसे ठिती जह० अंतोमु० उकोसे० वासपुहुत्तं समुग्घायसमोहया उव्वट्टणा य जहा उप्पलुद्देसे।
अह भंते ! सव्वपाणा जाव सव्वसत्ता साली वीही जाव जवजवगमूलगजीवत्ताए उववत्रपुवा?, हंता गोयमा! असतिं अदुवा अनंतखुत्तो । सेवं भंते! २ ति॥
वृ.तस्य चेदमादिसूत्रम्-'रायगिहे' इत्यादि, जहा वक्कंतीए'त्ति यथा 'प्रज्ञापनायाः षष्ठपदे, तत्र चैवमुत्पादो-नो तारकेभ्य उत्पद्यन्ते किन्तु तिर्यग्मनुष्येभ्यः, तथा व्युत्कान्तिपदे देवानां Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org