________________
२५६
भगवतीअङ्गसूत्रं (२) १८/-/६/७४१ नवरं सिय एगवन्ने जाव सिय पंचवने, एवं रसेसुवि गंधफासा तहेव, जहा पंचपएसिओ एवं जाव असंखेज्जपएसिओ।
सुहुमपरिणए णं भंते ! अनंतपएसिए खंधे कतिवन्ने जहा पंचपएसिए तहेव निरवसेस, बादरपरिणए णं भंते! अनंतपएसिए खंधे कतिवन्ने पुच्छा, गोयमा! सिय एगवत्रे जाव सिय पंचवन्ने सिय एगगंधे सिय दुगंधे सिय एगरसे जाव सिय पंचरसे सिय चउफासे जाव सिय अट्ठफासे० ॥ सेवं भंते ! २ ति॥
वृ. 'परमाणुपोग्गलेण' मित्यादि, इहच वर्णगन्धरसेषुपञ्चद्वौपञ्चचविकल्पाः 'दुफासे'त्ति स्निग्धरूक्षशीतोष्णस्पर्शानामन्यतराविरुद्धस्पर्शद्वययुक्त इत्यर्थः, इह च चत्वारो विकल्पाः शीतस्निग्धयोः शीतरूक्षयो उष्णस्निग्धयोः उष्णरूक्षयोश्च सम्बन्धादिति॥
'दुपएसिए ण'मित्यादि, 'सिय एगवन्ने'त्ति द्वयोरपि प्रदेशयोरेकवर्णत्वात्, इह च पञ्च विकल्पाः, 'सिय दुवने'त्ति प्रतिप्रदेशं वर्णान्तरभावात्, इह चदश विकल्पाः, एवं गन्धादिष्वपि, 'सिय दुफासे'त्ति प्रदेशद्वयस्यापि शीतस्निग्धत्वादिभावात्, इहापि त एव चत्वारो विकल्पाः, 'सिय तिफासे'त्ति इह चत्वारो विकल्पास्तत्र प्रदेशद्वयस्यापि शीतभावात्।
___ एकस्य चतत्र स्निग्धभावात् द्वितीयस्य च रूक्षभावादेकः, 'एवम्' अनेनैव न्यायेनप्रदेशद्वयस्योष्णभावाद्वितीयः, तथा प्रदेशद्वयस्यापि स्निग्धभावात्, तत्र चैकस्य सीतभावादेकस्य चोष्णभावातृतीयः, एवम्' अनेनैव न्यायेन प्रदेशद्वयस्य रूक्षभावाच्चतुर्थ इति, 'सिय चउफासे'त्ति इह 'देसे सीए देसे उसिणे देस निद्धे देसे लुक्खे'तत्ति वक्ष्यमाणवचनादेकः, एवं त्रिप्रदेशादष्वपि स्वयभ्यूह्यम्।
'सुहमपरिणएण'मित्यादि, अनन्तप्रदेशिको बादरपरिणामोऽपि स्कन्धो भवति द्वयणुकादिस्तुसूक्ष्मपरिणाम एवेत्यनन्तप्रदेशिकस्कन्धः सूक्ष्मपरिणामत्वेन विशेषितस्तत्राद्याश्चत्वारः स्पर्शा सूक्ष्मेषु बादरेषु चानन्तप्रदेशिकस्कन्धेषु भवन्ति, मृदुकठिनगुरुलधुस्पस्तुि बादरेष्वेवेति॥
- शतकं-१८ उद्देशकः-६ समाप्तः
-शतकं-१८ उद्देशकः-७:वृ. षष्ठोद्देशके नयवादिमतमाश्रित्य वस्तु विचारितं, सप्तमे त्वन्ययूथिकमतमाश्रित्य तद्विचार्यते इत्येवंसम्वन्धस्यास्येदमादिसूत्रम्
मू. (७४२) रायगिहेजावएवंवयासी-अन्नउस्थियाणंभंते! एवमाइक्खंतिजाव परूवेतिएवं खलु केवली जक्खाएसेणंआतिढेसमाणे आहच्च दो भासाओ भासति, तं०-मोसंवा सच्चामोसं वा । से कहमेयं भंते ! एवं?, गोयमा ! जण्णं ते अन्नउस्थिया जाव जे ते एवमाहंसु मिच्छं ते एवमाहिंसु।
___ अहं पुण गोयमा! एवमाइक्खामि४-नो खलु केवली जक्खाएसेणं आइस्पति, नो खलु केवली जक्खाएसेणं आतिढे समाणे आहच्च दो भासाओ भासतितं०-मोसंवा सच्चामोसं वा।
केवली णं असावजाओ अपरोवघाइयाओ आहच्च दो भासाओ भासति, तं०-सचं वा असचामोसं वा ।।
वृ. 'रायगिहे'इत्यादि, 'जक्खाएसेणं आइस्सइ'त्ति देवावेशेन 'आविश्यते' अधिष्ठीयत
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org