________________
७४
भगवतीअङ्गसूत्रं 9/-/४/५१ 'जहाछउमत्थो' इत्यादेरियंभावना-'आहोहिएणंभंते! मणूसेऽतीतमनंतंसासय मित्यादि दण्डकत्रयं, तत्राधः-परभावधेरधस्तादयोऽवधिःसोऽधोऽवधिस्तेनयो व्यवहरत्यसी आधोऽवधिकः-परिमितक्षेत्रविषयावधिकः 'परमाहोहिओ'त्तिपरमआधोऽवधिकाद्यःसपरमाधोऽवधिकः, प्राकृतत्वाच्च व्यत्ययनिर्देशः, 'परमोहिओ'त्ति क्वचित्पाठो व्यक्तश्च, सचसमस्तरूपिद्रव्या-सङ्ख्वायतलोकमात्रालोकखण्डासङ्ख्यातावसर्पिणीविषयावधिज्ञानः, तिनि आलावग'त्ति कालत्रयभेदतः, केवलीण मित्यादि केवलिनोऽप्येतेएवत्रयोदण्डकाःविशेषस्तु सूत्रोक्त एवेति
'सेणूणमित्यादिषुकालत्रयनिर्देशोवाच्य एवेति, अलमत्थुत्तिवत्त्ववंसियत्ति अलमस्तु' पर्याप्तंभवतुनातः परं किञ्चिद्ज्ञानान्तरंप्राप्तव्यमस्यास्तीत्येतद्वक्तव्यं स्यात् भवेत्, सत्यत्वादस्येति
शतकं-१ उद्देशकः-४ समाप्तः
-:शतकं-१ उद्देशक-५:वृ. अनन्तरोद्देशकस्यान्तिमसूत्रेष्वर्हदादय उक्तास्ते च पृथिव्यां भवन्तीति अथवा पृथिवीतोऽप्युद्ध त्य मनुजत्वमवाप्ताः सन्तस्ते भवन्तीति पृथिवीप्रतिपादनायाह तथा 'पुढवित्ति यदुद्देशकसङ्ग्रहिण्यामुक्तं तत्प्रतिपादनाय चाह
मू. (५२) कति णं भते ! पुढवीओ पन्नत्ताओ?, गोयमा ! सत्त पुढवीओ पन्नत्ताओ, तंजहा-रयणप्पभाजाव तमतमा॥इमीसेणंभंते! रयणप्पभाएपुढवीएकति निरयावाससयसहस्सा पन्नत्ता?, गोयमा! तीसं निरयावाससयसहस्सा पन्नत्ता, गाहा
वृ. तत्र ‘रयणप्पभत्ति नरकवर्ज प्रायः प्रथमकाण्डे इन्द्रनीलादिबहुविधरलसम्भवात् रत्नानां प्रभा-दीप्तिर्यस्यां सा रलप्रभा, यावत्करणादिदंदृश्य-शर्कराप्रभा वालुकाप्रभा पक्षप्रभा धूमप्रभा तमःप्रभेति, शब्दार्थश्च रत्नप्रभावदिति, 'तमतम'त्ति तमस्तमःप्रभेत्यर्थः, तत्र प्रकृष्टं तमस्तम-स्तमस्तस्येव प्रभा यस्याः सा तमस्तमःप्रभा । __एतासु च नरकावासा भवन्तीति तान् आवासाधिकाराच्च शेषजीवावासान् परिमाणतो दर्शयन्नाह-'इमीसेण मित्यादि, 'अस्यां विनेयप्रत्यक्षायां नरयावाससयहसहस्स'त्तिआवसन्ति येषु ते आवासाः नरकाश्च ते आवासाश्चेति नरकावासास्तेषां यानि शतसहासणि तानि तथेति। शेषपृथिवीसूत्राणितु गाथाऽनुसारेणाध्येयानि, अत एवाह-'गाह'त्ति०, सा चेयंमू. (५३) तीसा य पन्नवीसा पन्नरस दसेव या सयसहस्सा।
तिन्नेगं पंचूणं पंचेव अनुत्तरा निरया ॥ वृ. 'तीसा य पन्नवीसा'इत्यादि, सूत्राभिलापश्च-'सक्करप्पभाए णं भंते ! पुढवीए कइ निरयावाससयसहस्सा पन्नत्ता?, गोयमा पणवीसं निरयावाससयसहस्सा पन्नत्ता' इत्यादिरिति
मू. (५४) केवइया णं भंते असुरकुमारावाससयसहस्सा पन्नत्ता?, एवंमू. (५५) चउसट्टी असुराणं चउरासीइंय होइ नागाणं ।
बावत्तरि सुवन्त्राण वाउकुमाराण छन्नउई। म. (५६)
दीवदिसाउदहीणं विजुकुमारिंदणियमग्गीणं। छण्हपि जुयलयाणं छावत्तरिमो सयसहस्सा।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org