________________
१६७
शतकं-१५, वर्गः-, उद्देशक:
तएणं अहं गोयमा ! गोसालं मंखलिपुत्तं एवं वयासी-गोसाला! एस णं तिलयंभए निफजिस्सएनोन निष्फजिस्सइ, एएयसत्ततिलपुष्फजीवाआउदाइत्तार एयस्सचेवतिलथंभगस्स एगाए तिलसंगुलियाए सत्त तिला पञ्चायाइस्संति।
तएणं से गोसाले मंखलिपुत्ते ममं एवं आइक्खमाणस्स एयमटुं नो सदहति नो पत्तियति नोरोएइएयमटुंअसद्दहमा० अपत्तिय० अरोएमाणेममंपणिहाएअयण्णं मिच्छावादी भवउत्तिकट्ट ममं अंतियाओ सणियं २ पच्चोसक्कइ २ जेणेव से तिलथंभए तेणेव उवा० २ तं तिलथंभगं सलेलुयायं चेव उप्पाडेइ उ० २ एगंते एडेति, तरखणमेत्तं च णं गोयमा! दिव्वे अब्मवद्दलए पाउन्भूए।
तए णं से दिव्वे अभवद्दलए खिप्पामेव पतणतणाएति २ खिप्पामेव पविजुयाति २ खिप्पामेव नचोदगं नातिमहिं पविरलपफुसियं रयरेणुविसासणं दिव्वं सलिलोदगंवासं वासति तेणं से तिलथंभए आसत्थे पञ्चायाए तत्येव बद्धमूले तत्थेव पतिहिए, ते य सत्त तिलपुष्फजीवा उद्दाइत्ता र तस्सेव तिलथंभगस्स एगाए तिलसंगुलियाए सत्त तिला पञ्चायाया।
वृ. 'पढमसरयकालसमयंसित्ति समयभाषया मार्गशीर्षपौषौ शरदभिधीयते तत्र प्रथमशरत्कालसमये मार्गशीर्षे, 'अप्पवुट्टिकायंसित्तिअल्पशब्दस्याभाववचनत्वादविद्यमानवर्ष इत्यर्थः,अन्ये त्वश्वयुक्कार्तिकौ शरदित्याहुः, अल्पवृष्टिकायत्वाच्च तत्रापिविहरतांन दूषणमिति, एतच्चासङ्गतमेव, भगवतोऽप्यवश्यं पर्युषणस्य कर्त्तव्यत्वेन पर्युषणाकल्पेऽभिहितत्वादिति । 'हरियगरेरिज्जमाणे'त्ति हरितक इतिकृत्व 'रेरिञ्जमाणे त्ति अतिशयेन राजमान इत्यर्थः । ___'तए णं अहं गोयमा ! गोसालं मंखलिपुत्तं एवं वयासित्ति, इह यद्भगवतः पूर्वकालप्रतिपन्नमौनाभिग्रहस्यापि प्रत्युत्तरदानं तदेकादिकं वचनं मुत्कलमित्येवमभिग्रहणस्य संभाव्यमानत्वेन न विरुद्धमिति, 'तिलसंगलियाए'त्ति तिलफलिकायां 'ममंपणिहाए'त्तिमांप्रणिघायमामाश्रित्यायं मिथ्यावादी भवत्वितिविकल्पं कृत्वा, 'अब्भवद्दलए'त्ति अभ्ररूपं वारो जलस्य दलिकं कारणमभ्रवादलकं पतणतणायइत्ति प्रकर्षेण तणतणायते गर्जतीत्यर्थः 'नच्चोदमंति नात्युदकं यथा भवति 'नाइमट्टिय'ति नातिकद्देमं यथा भवतीत्यर्थः। ___'पविरलप्फुसिय'ति प्रविरलाः परस्पृशिका-विग्रुषो यत्र तत्तथा, 'रयरेणुविणासणं'ति रजो-वातोत्पाटितंव्योमवर्ति रेणवश्च-भूमिस्थितपांशवस्तद्विनाशनं-तदुपशमकं, 'सलिलोदगवासंति सलिला:-शीतादिमहान्यस्तासामिव यदुदकं-रसादिगुणसाधम्यादिति तस्य यो वर्ष ससलिलोदकवर्षोऽतस्तं, बद्धमूले तिबद्धमूलः सन्'तत्येव पइट्ठिएत्तियत्र पतितस्तत्रैव प्रतिष्ठितः।
मू. (६४१) तए णं अहं गोयमा ! गोसालेणं मंखलिपुत्तेणं सद्धिं जेणेव कुंडग्गामे नगरे तेणेव उवा०।तए णं तस्स कुंडग्गामस्स नगरस्स बहिया वेसियायणे नामं बालतवस्सीछटुंछटेणं अनिखित्तेणंतवोकम्मनेणंउटुं बाहाओ पगिझिय र सूराभिमुहे आयावणभूमीएआयावेमाणे विहरइ आइञ्चतेयतवियाओ य से छप्पईओ सव्वओ समंता अभिनिस्सवंति पाणभूयजीवसत्तदयट्ठयाए चणं पडियाओ २ तत्थैव २ भुञ्जो २ पच्चोरुभेति।
तए णं से गोसाले मंखलिपुत्ते वेसियायणं बालतवस्सि पासति पा० २ ममं अंतिओ सणियं२ पच्चीसक्कइममं०२ जेणेव वेसियायणे बालतवस्सी तेणेव उवा०२वेसियायणंबालतवस्सिं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org