Page Text
________________
शतकं - ११, वर्ग:, उद्देशकः - १०
२५
सू. (५१३) लोगस्स णं भंते ! एगमि आगासपए जहनपए जीवपएसाणं उक्कोसपए जीवपएसाणं सव्वजीवाण य कयरे २ जाव विसेसाहिया वा ?, गोयमा ! सव्वत्थोवा लोगस्स एगंमि आगासपएसे जहन्नपए जीवपएसा । सव्वजीवा असंखेजगुणा, उक्कोसपए जीवपएसा विसेसाहिया । सेवं भंते! सेवं भंतेत्ति ॥
वृ. लोकैकप्रदेशाधिकारादेवेदमाह - 'लोगस्स ण' मित्यादि, अस्य व्याख्या- यथा किलैतेषु त्रयोदशसु प्रदेशेषु त्रयोदशप्रदेशकानि दिग्दशकस्पर्शानि त्रयोदश द्रव्याणि स्थितानि तेषां च प्रत्याकाशप्रदेशं त्रयोदश त्रयोदश प्रदेशा भवन्ति, एवं लोकाकाशप्रदेशेऽनन्तजीवावगानैकैकस्मिन्नाकाशप्रदेशेऽनन्ता जीवप्रदेशा भवन्ति, लोके च सूक्ष्मा अनन्तजीवात्मका निगोदाः पृथिव्यादिसर्वजीवासङ्घयेयकतुल्याः सन्ति, तेषां चैकैकस्मिन्त्राकाशप्रदेशे जीवप्रदेशा अनन्ता भवन्ति तेषांच जघन्यपदे एकत्राकाशप्रदेशे सर्वस्तोका जीवप्रदेशाः, तेभ्यश्च सर्वजीवा असङ्घयेयगुणाः, उत्कृष्टपदे पुनस्तेभ्यो विशेषाधिका जीवप्रदेशा इति । वृ. (५११-५१३) अयं च सूत्रार्थोऽमूभिर्वृद्धोक्तगाथाभिर्भावनीयःलोगस्सेगपएसे जहन्नयपयंमि जियपएसाणं ।
119 11
उक्कोसपए य तहा सव्वजियाणं च के बहुया ? ।। (इति प्रश्नः ) ॥ २ ॥ ( उत्तरं पुनरत्र ) - थोवा जहण्णवपए जियप्पएसा जिया असंखगुणा । उक्कोसपयपएसा तओ विसेसाहिया भणिया || अथ जघन्यपदमुत्कृष्टपदं चोच्यते
॥ ३ ॥
तत्थ पुण जहन्नपयं लोगंतो जत्थ फासणा तिदिसिं । छद्दिसिमुकोसपयं समत्तगोलंमि नन्नत्थ ॥
तत्र - तयोर्जघन्येतपरदयोर्जघन्यपदं लोकान्ते भवति ' जत्थ'त्ति यत्र गोलके स्पर्शना निगोददेशैस्तिसृष्वेव दिक्षु भवति, शेषदिशामलोकेनावृतत्वात् सा च खण्डगोल एव भवतीति 'भावः, 'छद्दिसिं 'ति यत्र पुनर्गोलके षट्स्वपि दिक्षु निगोददेशैः स्पर्शना भवति तत्रोत्कृष्टपदं भवति, तच्च समस्त गौलेः परिपूर्णगोलके भवति, नान्यत्र, खण्डगोलकेन भवतीत्यर्थः, सम्पूर्णगोलकश्च लोकमध्य एव स्यादिति ।। अथ परिवचनमाशङ्कमान आह
॥ ४ ॥
उक्कोसमसंखगुणं जहन्नयाओ पयं हवइ किं तु । ननु तिदिसिंफुसणाओ छद्दिसिफुसणा भवे दुगुणा ||
उत्कर्ष उत्कृष्टपदमसङ्घयातगुणं जीवप्रदेशापेक्षया जघन्यकात्पदादिति गम्यं, भवति किन्तु' कथं तु न भवतीत्यर्थः, कस्मादेवम् ? इत्याह- 'ननु' निश्चितम्, अक्षमायांवा ननुशब्दः, त्रिदिकस्पशनायाः काशात् षडदिकस्पर्शना भवेद्दिगुणेति इहच काकुपाठाद्धेतुत्वं प्रतीयत इति, अतो द्विगुणमेवोत्कृष्टं पदं स्यादसङ्ख्यातगुणं च तदिष्यते, जघन्यपदाश्रितजीवप्रदेशापेक्षयाऽसङ्ख्यातगुणसर्वजीवेभ्यो विशेषाधिकजीवप्रदेशोपेतत्वात्तस्येति । इहोत्तरम् -
॥५॥
धोवा जहत्रयपए निगोयमित्तावगाहणाफुसणा । फुसणासंखगुणत्ता उक्कोसपए असंखगुणा ||
स्तोका जीवप्रदेशा जघन्यपदे, कस्मात् ? इत्याह- निगोदमात्रे क्षेत्रेऽवगाहना येषां ते
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International
| SR No. | 003339 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 05 Bhagavati AngSutra 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 1096 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 05, & agam_bhagwati |
| File Size | 23 MB |