________________
शतकं-१०, वर्गः-, उद्देशकः-५
५४१ पभूणं भंते ! सक्के देविंदे देवराया सोहम्मे कप्पे सोहम्मवडेंसए विमाणे सभाए सुहम्माए सकसि सीहासणंसि तुडिएणं सद्धिं सेसंजहा चमरस्स, नवरं परियारो जहा मोउद्देसए।
सक्कस्स णं देविंदस्स देवरन्नो सोमस्स महारन्नो कति अग्गमहिसीओ?, पुच्छा, अजी! चत्तारि अग्गमहिसी पन्नत्ता, तंजहा-रोहिणी मदणा चित्ता सोमा, तत्थ णं एगमेगा० सेसं जहा चमरलोगपालाणं, नवरं सयंपभे विमाणे सभाए सुहम्माए सोमंसि सीहासणंसि, सेसंतंचेव, एवं जाव वेसमणस्स, नवरं विमाणाईजहा तइयसए।
ईसाणस्स णं भंते ! पुच्छा, अज्जो ! अट्ट अग्गमहिसी पन्नत्ता, तंजहा-कण्हा कण्हराई रामा रामरक्खिया वसू वसुगुत्ता वसुमित्ता वसुंधरा, तत्थ णं एगमेगाए०, सेसं जहा सक्कस्स।
__ ईसाणस्स णं भंते ! देविंदस्स सोमस्स महारन्नो कति अग्गमहिसीओ?, पुच्छा, अजो! चत्तारि अग्गमहिसी पन्नत्ता, तंजहा-पुढवी रायी रयणी विजू, तत्थ पं०, सेसं जहा सक्कस्स लोगपालाणं, एवं भंतेत्ति जाव विहरइ ।।।
वृ. 'तेण'मित्यादि, सेतं तुडिए'त्ति तुडिकं नामवर्गः, वइरामएसुत्ति वज्रमयेषु 'गोलवदृसमुगएसु'त्ति गोलकाकारा वृत्तसमुद्रकाः गोलवृत्तसमुद्गकास्तेषु 'जिणसकहाओ'त्ति "जिनसक्थीनि' जिनास्थीनि 'अच्चणिज्जाओ'त्ति चन्दनादिना 'वंदणिज्जाओ'त्ति स्तुतिभिः 'नमंसणिज्जाओ' प्रणामतः ‘पूयणिज्जाओ' पुष्पैः 'सक्कारणिज्जाओ' वस्त्रादिभिः 'सम्माणणिज्जाओ' प्रतिपत्तिविशेषैः कल्याणमित्यादिवुझ्या पजुवासणिज्जाओ'त्ति, 'महयाहय' इह यावत्करणादिदं दृश्यं–'नट्टगीयवाइयतंतीतलतालतुडियधणमुइंगपडुप्पवाइयरवेणं दिव्वाइंभोगभोगाईति तत्र च महता-बृहताअहतानि-अच्छिन्नानि आख्यानकप्रतिबद्धानि वा यानि नाट्यगीतवादितानि तेषां तन्त्रीलतालानां च 'तुडिय'त्ति सेषतूर्याणां च घनमृदङ्गस्य च-मेघसमानध्वनिमलस्य पटुना पुरुषेण प्रवादितस्य यो रवः स तथा तेन प्रभु गान् भुञ्जानो विहर्तुमित्युक्तं ।
तत्रैव विशेषमाह–'केवलं परयारिड्डीए'त्ति केवलं' नवरं परिवारः-परिचारणा स चेह स्त्रीशब्दश्रवणरूपसंदर्शनादिरूपः स एव ऋद्धि-सम्पत् परिवारर्द्धिस्तया परिवारद्धर्या वा कलत्रादिपरिजनपरिचारणामात्रेणेत्यर्थः 'नो चेवणं मेहुणवत्तियति नैव च मैथुनप्रत्ययं यथा भवति एवं भोगभोगान् भुञ्जानो विहर्तु प्रभुरिति प्रकृतमिति।
'परियारो जहा मोउद्देसए'त्ति तृतीयशतस्य प्रथमोद्देशके इत्यर्थः 'सओ परिवारो'त्ति धरणस्य स्वकः परिवारो वाच्यः, सचैवं-'छहिंसामाणियसाहस्सीहिंतायत्तीसाए तायत्तीसएहिं अन्नेहियवहूहिं नागकुमारेहिंदेवेहियदेवीहिय सद्धिं संपरिवुडे'त्ति एवंजहाजीवाभिगमे' इत्यादि
अनेनच यत्सूचितं तदिदं-'तत्य णंएगमेगाएदेवीएचत्तारि २ देविसाहस्सीओ परिवारो पन्नत्तो, पहूणंताओ एगमेगा देवी अन्नाइंचत्तारि २ देवीसहस्साइं परिवारं विउवित्तए, एवामेव सपुव्वावरेणंसोलस देविसाहस्सीओ पन्नत्ताओ'इति सेत्तं तुडिय'मित्यादीति, ‘एवं अट्ठासीतिएवि महागहाणं भाणियव्वं'ति, तत्र द्वयोर्वक्तव्यतोक्तैव शेषाणां तु लोहिताक्षशनैश्चराघुणिकप्राघुणिककणककणकणादीनांसा वाच्येति । विमाणाईजहा तइयसए'त्ति तत्र सोमस्योक्तमेव यमवरुणवैश्रमणानांतुक्रमेण वरसिढे सयंजले वग्गुत्ति विमाणा 'जहा चउत्थसए'त्ति क्रमेण च तानीशानलोकपालानामिमानि-'सुमणे सव्वओभद्दे वग्गू सुवग्गू' इति ॥
शतकं-१० उद्देशकः-५ समाप्तः
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org