________________
४६४
२ से विब्भंगे अन्नाणे सम्मत्तपरिग्गहिए खिप्पामेव ओही परावत्तइ ॥
वृ. 'तस्से' त्यादि 'तस्स' त्तियोऽश्रुत्वैव केलज्ञानमुत्पादयेत्तस्य कस्यापि 'छछद्वेण'- मित्यादि च यदुक्तं तत्प्रायः षष्ठतपश्चरणवतो बालतपस्विनो विभङ्गः - ज्ञानविशेष उत्पद्यत इति ज्ञापनार्थःमिति, 'पगिज्झिय'त्ति प्रगृह्य धृत्वेत्यर्थः 'पगतिभद्दयाए' इत्यादीनि तु प्राग्वनत्, 'तयावरणि जाणं 'ति विभङ्गज्ञानावरणीयानाम् 'ईहापोहमग्गणगवेसणं करेमाणस्स 'त्ति इहेहा - सदर्थाभिमुखा ज्ञानचेष्टा अपोहस्तु - विपक्षनिरासः मार्गणंच - अन्वयधम्र्म्मालोचनं गवेषणं तु व्यतिरेकधर्मा- लोचनमिति 'से णं' ति असी बालतपस्वी 'जीवेवि जाणइ' त्ति कथञ्चिदेव न तु साक्षात् मूर्त्तगोचरत्वा-त्तस्य 'पासंडत्थे' त्ति व्रतस्थान् 'सारंभे सपरिग्गहे' त्ति सारम्भान् सपरिग्रहान् सतः, किंविधान् जानाति ? इत्याह
'संकिलिस्समाणेवि जाणइ' त्ति महत्या सङ्क्लिश्यमानतया सङ्क्लिश्यमानानपि जानाति 'विसुज्झमाणेवि जाणइ 'त्ति अल्पीयस्याऽपि विशुद्धयमानतया विशुद्धमानानपि जानाति, आरम्भादिमतामेवंस्वरूपत्वात्, 'सेणं' ति असौ विभङ्गज्ञानी जीवाजीवस्वरूपपाषण्डस्थसडक्लिश्यमानतादिज्ञायकः सन् ‘पुव्वामेव' त्ति चारित्रप्रतिपत्तेः पूर्वमेव 'सम्मत्तं' ति सम्यगभावं 'समणधम्मं 'ति साधुधर्म्म 'रोएइ 'त्ति श्रद्धत्ते चिकीर्षति वा 'ओही परावत्तइ' त्ति अवधिर्भवतीत्यर्थः, इह च यद्यपि चारित्रप्रतिपत्तिमादावभिधाय सम्यक्त्वपरिगृहीतं विभङ्गज्ञानमवधिर्भवतीति पश्चादुक्तं तथाऽपि चारित्रप्रतिपत्तेः पूर्वं सम्यक्त्वप्रतिपत्तिकाल एव विभङ्गज्ञान्यावधिभावो द्रष्टव्यः, सम्यक्त्वचारित्रभावे विभङ्गज्ञानस्याभावादिति ।
भगवती अङ्गसूत्रं ९/-/३१/४४६
अथैनमेव लेश्यादिभिर्निरूपयन्नाह
मू. (४४७) से णं भंते! कतिलेस्सासु होज्जा ?, गोयमा ! तिसु विसुद्धलेस्सासुं होज्जा, तंजा - तेउलेस्साए पम्हलेस्साए सुक्कलेस्साए ।
से णं भंते! कतिसु नाणेसु होना ?, गोयमा ! तिसु आभिनिबोहियनाणसुयनाण ओहिनाणेसु
होज्जा ।
से णं भंते! किं सजोगी होज्जा अजोगी होजा ?, गोयमा ! सजोगी होजा नो अजोगी होज्जा, जइ सजोगी होज्जा किं मणजोगी होजा वइजोगी होज्जा कायजोगी होज्या ?, गोयमा ! मणजोगी वा होज्जा वइजोगी वा होज्जा कायजोगी वा होजा
से णं भंते! किं सागरोवउत्ते होज्जा अनागारोवउत्ते होज्जा ?, गोयमा ! सागारोवउत्ते वा होज्जा अनागारोवउत्ते वा होज्जा ।
से णं भंते! कयरंमि संघयणे होज्जा ?, गोयमा ! वइरोसभनारायसंघयणे होजा ।
से णं भंते! कयरंमि संठाणे होज्जा ?, गोयमा ! छण्हं संठाणाणं अन्नयरे संठाणे होज्जा । से णं भंते! कयरंमि उच्चत्ते होज्जा ?, गोयमा ! जहनेणं सत्त रयणी उक्कोसेणं पंचधनुसतिए होज्जा । से णं भंते! कयरंमि आउए होज्जा ?, गोयमा ! जहन्त्रेणं सातिरेगट्ठवासाउए उक्कोसेणं पुव्वकोडिआउए होजा ।
से णं भंते! किं सवेदए होज्जा अवेदए होज्जा ?, गोयमा ! सवेदए होज्जा नो अवेदए होज्जा,
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International