________________
४६३
शतकं-९, वर्गः-, उद्देशकः-३१ व'त्ति केवलिन उपासनां विदघानेन केवलिनैवान्यस्य कथ्यमानं श्रुतं येनासौ केवल्युपासकः 'तप्पक्खियस्स'त्ति केवलिनः पाक्षिकस्यस्वयंबुद्धस्य धम्मति श्रुत्रचारित्ररूपं लभेजत्तिप्राप्नुयात् 'सवणयाए'त्ति श्रवणतया श्रवणरूपतया श्रोतुमित्यर्थः ।
___ 'नाणावरणिजाणंति बहुवचनं ज्ञानावरणीयस्य मतिज्ञानावरणादिभेदेनावग्रहमत्यावरणादिभेदेन च बहुत्वात्, इहच क्षयोपशमग्रहणात्मत्यावरणाद्येव तद् ग्राह्यं नतु केवलावरणं तत्र क्षयस्यैवभावात, ज्ञानावरणीयस्यक्षयोपशमश्च गिरिसरिदुपलघोलनान्यायेनापिकस्यचिस्यात्, तत्सद्भावे चाश्रुत्वाऽपि धर्म लभते श्रोतुं, क्षयोपशमस्यैव तल्लाभेऽन्तरङ्गकारणत्वादिति।
'केवलंबोहि'तिशुद्धं सम्यग्दर्शनं 'बुज्झेजत्तिबुद्धयेतानुभवेदित्यर्थः यथा प्रत्येकबुद्धादि, एवमुत्तरत्राप्युदाहर्त्तव्यं, 'दरिसणावरणिज्जाणं'ति इह दर्शनावरणीयं दर्शमोहनीयमभिगृह्यते, बोधेः सम्यग्दर्शनपर्यायत्वात् तल्लाभस्य च तत्क्षयोपशमजन्यत्वादिति ।
'केवलंमुंडे भवित्ताआगाराओअनगारिय'ति केवला' शुद्धांसम्पूर्णां वाऽनगारितामिति योगः 'धम्मंतराइयाण ति अन्तरायो-विघ्नः सोऽस्तियेषुतान्यन्तरायिकाणिधर्मस्य-चारित्रप्रतिपत्तिलक्षणस्यान्तरायिकाणिधर्मान्तरायिकाणि तेषां वीर्यान्तरायचारित्रमोहनीयभेदानामित्यर्थः, 'चारित्तावरणिजाणं'ति, इह वेदलक्षणानिचारित्रावरणीयानि विशेषतो ग्राह्याणि, मैथुनविरतिलक्षणस्य ब्रह्मचर्यवासस्य विशेषतस्तेषामेवावारकत्वात्।
"केवलेणं संजमेण संजमेज'त्ति इह संयमः प्रतिपन्नचरित्रस्य तदतिचारपरिहाराय यतनाविशेषः, 'जयणावरणिज्जाणं'तिइह तुयतनावरणीयानिचारित्रविशेषविषयीवीर्यान्तरायलक्षणानिमन्तव्यानि 'अज्झवसाणावरणिज्जाणं'ति संवरशब्देन शुभाध्यवसायवृत्तेविक्षितत्वात् तस्याश्च भावचारित्ररूपत्वेन तदावरणक्षयोपशमलभ्यत्वात् अध्यवसानावरणीयशब्देनेह भावाचारित्रावरणीयान्युक्तानीति ।
पूर्वोक्तानेवार्थान पुनःसमुदायनाह-'असोच्चाणंभंते!'इत्यादि ॥अथाश्रुत्वैव केवल्यादिवचनं यथा कश्चित् केवलज्ञानमुत्पादयेत्तथा दर्शयितुमाह- .
मू. (४६) तस्स णं भते! छटुंछद्रेणं अनिक्खित्तेणं तवोकम्मेणं उद्धं बाहाओ पगिल्झिय पगिझिय सूराभिमुहस्स आयावणभूमीए आयावेमाणस्स पगतिभद्दयाए पगइउवसंतयाए पगतिपयणुकोहमाणमायालोभयाएमिउमद्दवसंपन्नयाए अल्लीवणयाए भद्दयाए विनीययाए अन्नया कयाइ सुभेणं अज्झवसाणेणं सुभेणं परिणामेणं लेस्साहिं विसुज्झमाणीहिं २ तयावरणिञ्जाणं कम्माणं खओवसमेणं ईहापोहमग्गणगवेसणं करेमाणस्स विभंगे नामं अन्नाणे समुप्पञ्जइ।
सेणंतेणंविब्भंगनाणेणंसमुप्पनेणंजहन्नेणं अंगुलस्सअसंखेनइभागंउक्कोसेणंअसंखेजाई जोयणसहस्साई जाणइ पासइ।
सेणं तेणं विन्मंगनाणेणं समुप्पन्नणं जीवेवि जाणइ अजीवैवि जाणइ पासंडत्थे सारंभे सपरिग्गहे संकिलिस्समाणेवि जाणइ विसुज्झमाणेवि जाणइ से णं पुवामेव सम्मत्तं पडिवञ्जइ संमतं पडिवजित्ता समणधम्म रोएति समणधम्म रोएत्ता चरित्तं पडिवनइ चरित्तं पडिवजित्ता लिंगंपडिवाइ, तस्सणं तेहिं मिच्छत्तपज्जवेहिं परिहायमाणेहिं २ सम्मइंसणपज्जवेहिं परिवड्डमाणेहिं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org