________________
शतकं ८, वर्ग:-, उद्देशकः - १०
विराघयतीत्यर्थः, प्राप्तस्य तस्यापालनादप्राप्तेर्वा, 'सव्वाराहए' त्ति सर्व्व-त्रिप्रकारमपि मोक्षमार्गमाराधयतीत्यर्थः श्रुतशब्देन ज्ञानदर्शनयोः सङ्गृहीतत्वात्, न हि मिध्याधष्टिर्विज्ञातधर्मा तत्त्वतो भवतीति एतेन समुदितयोः शीलश्रुतयोः श्रेयस्त्वमुक्तमिति 'सव्वाराहए' त्युक्तम् ।
अथाराधनामेव भेदत आह
मू. (४३१) कतिविहा णं भंते ! आराहणा पन्नत्ता ?, गोयमा ! तिविहा आराहणा पन्नत्ता, तंजहा - नाणाराहणा दंसणाराहणा चरिताराहणा ।
नाणाराहणाणं भंते! कतिविहा पन्नत्ता ?, गोयमा ! तिविहा पन्नत्ता, तंजहा- उक्कोसिया मज्झिमा जहन्ना । दंसणाराहणा णं भंते !०, एवं चेव तिविहावि । एवं चरिताराहणावि ।।
जस्स णं भंते! उक्कोसिया नाणाराहणा तस्स उक्कोसिया दंसणाराहणा जस्स उक्कोसिया दंसणाराहणा ate उक्कोसिया नाणाराहणा ?, गोयमा ! जस्स उक्कोसिया नाणाराहणा तस्स दंसणाराहणा उक्कोसिया वा अजहन्नउक्कोसिया वा, जस्स पुण उक्कोसिया दंसणाराहणा तस्स नाणाराहणा उक्कोसा वा जहन्ना वा अजहन्नमनुक्कोसा वा ।
जस्स णं भंते ! उक्कोसिया नाणाराहणा तस्स उक्कोसिया चरित्ताराहणा जस्सुक्कोसिया चरिताराहणा तस्सुक्कोसिया नाणाराहणा, जहा उक्कोसिया नाणाराहणा य दंसणाराहणा य भनिया तहा उक्कोसिया नाणाराहणा य चरिताराहणा य भानियव्वा ।
४४७
जस्स णं भंते! उक्कोसिया दंसणाराहणा तस्सुक्कोसिया चरिताराहणा जस्सुक्कोसिया चरिताराहणा तस्सुकोसिया दंसणाराहणा ?, गोयमा ! जस्स उक्कोसिया दंसणाराहणा तस्स चरिताराहणा उक्कोसा वा जहन्ना वा अजहन्नमणुकोसा वा जस्स पुण उक्कोसिया चरिताराहणा तरस दंसणाराहणा नियमा उक्कोसा ।
उक्कोसियं णं भंते! नाणाराहणं आहेत्ता कतिहिं भवग्गहणेहिं सिज्झति जाव अंतं करेति ?, गोयमा ! अत्थेगइए तेणेव भवग्गहगंणं सिझंति जाव अंतं करेति अत्थेगतिए दोघेणं भवग्गहणेणं सिज्झंति जाव अंतं करेति. अत्थेगतिए कम्पोवएस वा कप्पातीएसु वा उववज्रंति, उक्कोसियं णं भंते! दंसणाराहणं अराहेत्ता कतिटिं भवग्गहणेहिं एवं चेव, उक्कोसियन्नं भंते ! चरिताराहणं आराहेत्ता, एवं चेव, नवरं अत्थेगतिए कप्पातीयएसु उववज्रंति ।
मज्झिमियं णं भंते! नाणाराहणं आहेत्ता कतिहिं भवग्गहणेहिं सिज्झति जाव अंतं करेति ?, गोयमा ! अत्थेगतिए दोच्चेणं भवग्गहणेणं सिज्झइ जाव अंतं करेति तच्चं पुण भवग्गहणं नाइकमइ, मज्झमियं णं भंते! दंसणाराहणं आराहेत्ता एवं चेव, एवं मज्झिमियं चरिताराहणंपि । जहन्नियन्नंभंते! नाणाराहणं आराहेत्ता कतिहिं भवग्गहणेहिं सिज्झति जाव अंतं करेति गोयमा ! अत्थेगतिए तच्चेणं भवग्गहणेणं सिज्झइ जाव अंतं करेइ सत्तट्टभवग्गहणाई पुण नाइक्कमइ ॥ एवं दंसणाराहणंपि, एवं चरिताराहणंपि ।
वृ. 'ऋतिविहा ण' मित्यादि, 'आराहण'त्ति आराधना- निरतिचारतयाऽनुपालना, तत्र वानं पञ्चप्रकार श्रुतंवा तस्याराधना-कालाद्युपचारकरणं दर्शनं सम्यवत्वं तस्याराधना-निरशङ्किततिजारानुपालनं चारित्रं-सामायिकादि तदाराधना- निरतिचारता, 'उक्कोसिय'त्ति उत्कर्षा नागरामकृपानुष्ठानेषु प्रकृष्टप्रयत्नता 'मज्झिम'ति तेष्वेव मध्यमप्रयत्नता ' जहन्न' त्ति येवायमानता ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org